[zaloguj się]
[pdf]

MODERACYJA (6) sb f

-c- (3), -t- (3).

o, e oraz pierwsze a jasne, końcowe a pochylone.

Fleksja
sg
N moderacyjå
G moderacyj(e)j
I moderacyją
L moderacyj(e)j

sg N moderacyjå (2). ◊ G moderacyj(e)j (1). ◊ I moderacyją (1). ◊ L moderacyj(e)j (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

1. Wstrzemięźliwość, umiarkowanie, powściągliwość [moderatio ‒ mierność, skromność; moderatio virium – szanowanie; moderatio animi – ujmowanie, powściągliwość Mącz 229c; ‒ umierkowanie Calep; miarkowanie ‒ moderatio (animi, vocis); powściągliwość, wstrzemięźliwość ‒ moderatio eupiditatum Cn] (1):
Szereg: »dobry rząd i moderacyja« (1): iż ten cżłonek [język] wiele zá ſobą pożytkow ciągnie/ gdy w dobrym rządzie y moderácyey bywa [...]. Ma tedy być ſłuſznie powſciągnienie ięzyká od wielomownośći Phil G3.
2. praw. Prawna regulacja (3): ktory [sędzia] ſye ma w tákowych rzeczach dokłádáć Práwá piſánego/ gdźieby co w poſpolitey vchwale álbo w moderácyey miánowićie opiſano nie było GroicPorz k4; SarnStat 480.
Wyrażenie przyimkowe: »wedle moderacyjej« (1): W Krákowie tákże Burgrábſka winá wedle moderácyey/ gdy ktho pozwány ná wielki Sąd nieſtánie GroicPorz k2v.
3. Wyposażenie wojskowe (2): A moderatia zaś przyſtoyna z iák wielkich pożytkow kto koń ſtáwić ma/ ábo pieſzego/ táka ktorąby ſię y R.P. potrzebie [...] dogodźiło/ y ktoraby pánom bráćiey náſzey nieobćiążliwa byłá GrabPospR Mv, L4.

Synonimy: 1. hamowanie, miarkowanie, modestyja, powściągliwość, powściągnienie, tamowanie, tłumienie, umiarkowanie, wstrzemięźliwość,

AKtt