Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [NAPRAWNIK]

Następne hasło: NAPRAWOWAĆ »

NAPRAWNY (21) ai

nå- (14), na- (6); nå- MWilkHist, GostGosp; na- Mącz (3); nå- : na- SarnStat (12:3); drugie a jasne.

comp naprawni(e)jszy (1).

Fleksja

sg
m	N	naprawny, naprawni(e)jszy	f	N
	A			A	nåprawną

pl
N	m pers	nåprawni
N	subst	naprawné
A	subst	nåprawné

sg m N naprawny, naprawni(e)jszy (3). ◊ f A nåprawną (2). ◊ pl N m pers nåprawni (1). subst naprawné (1). ◊ A subst nåprawné (14); -é (13), -(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) ‒ XVII w. (z Cn).

Znaczenia

1. Dający się łatwo naprawić (2)
2. Nadający się do użytkowania (3)
3. Przysposobiony, nauczony (1)
4. Nakłoniony, poduszczony, podstawiony (14)
5. Zabezpieczony (1)

1. Dający się łatwo naprawić; reparabilis Mącz, Calep, Cn (2): Reparabilis, Co może być łatwie náprawiono/ nápráwny. Mącz 280d; Calep 912a; [nápráwny/ Reparabilis. Volck Mmm2].

2. Nadający się do użytkowania (3): W oborach/ w ſzopach/ y ná mieyſcach godnych do tego/ miey ſtáynie napráwne koniom/ áby po wśiach y w mieśćiech konie gośćinne nie ſtawáły GostGosp 24.

W charakterystycznych połączeniach: naprawny(-e) dom, dziedzictwo, stajnie.

Szereg: »budowny i naprawny« = reformatus et ad utilitatem deductus JanStat (2): Constructior et apparatior domus, Budownieyſzy y nápráwnieyſzy dóm. Mącz 422d; SarnStat 594.

3. Przysposobiony, nauczony [na co] (1): Tu mogą mołoycy/ napráwni ná to/ obycżáynie ſtrzeláć z ruſznic. MWilkHist C4.

4. Nakłoniony, poduszczony, podstawiony; submissus JanStat (14):

Wyrażenie: »naprawna osoba« (14): áni téż iedná ſtroná ku zelżeniu drugiéy nie da pomocy álbo przychylnośći przez ſię álbo napráwną oſobę [per se aut submissam personam JanStat 865] którąkolwiek wynálezioną bárwą/ iáwnie álbo potáiemnie SarnStat 1087; nie będźiemy ſpráwowáć/ vſtáwiáć/ y vmocniáć iákich przymierz/ zapiſów/ ábo poſtánowienia/ iáwnie y táiemnie/ áni przez śię áni nápráwné oſoby SarnStat 1095, 193, 194, 570, 761, 831 (14).

Szereg: »naprawny i podstawiony« (1): iż ſie téż nie boią przez napráwne y podſtáwione oſoby [per submissas et subornatas personas JanStat 441] iuż w ſądźiech/ iuż v źiemſkich kśiąg zeznawánia czynić SarnStat 570.

5. Zabezpieczony (1):

Szereg: »naprawny a sądowny« (1): Cautor formularum, ſubtylne/ nápráwné/ á ſądowne zápiſy Mącz 42a.

Synonimy: 3. nauczony, przysposobiony; 4. nakłoniony, namowiony, poduszczony.

Cf NIENAPRAWNY

KCh