[zaloguj się]
[pdf]

NARZEKAJĄCY (10) part praes act

narzekający (7), narzekając (3); narzekający Mącz, RejPos (2), BudNT, SkarŻyw, LatHar (2); narzekając RejJóz, RejWiz, PaprUp.

Oba a jasne; e prawdopodobnie pochylone (tak w narzekać; tak też WujBib; Mącz e jasne).

Fleksja
sg
m Dnarzékając(e)mu f D
Anarzékając Anarzékającą
pl
G narzékających
D narzékającym
A m pers narzékając
I m narzékając(e)mi

sg m D narzékając(e)mu (1). ◊ A narzékając (1). ◊ f A narzékającą (2). ◊ pl G narzékających (2). ◊ D narzékającym (1). ◊ A m pers narzékając (2). ◊ I m narzékając(e)mi (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. narzekalnica.

Mówiący z niezadowoleniem o czymś; skarżący się, rozpaczający; plorans Mącz; lugens PolAnt (10): RejJóz I6v; Strepunt aures clamoribus plorantium sociorum, Pełne vſzy ſzmeru/ ſzumu/ trzaſku nárzekáyącich towárziſzów. Mącz 420c; A Pan Iezus widząc ią [Maryją] ták nárzekáiącą [vidit eam plorantem Vulg Ioann 11/33]/ y żydy ktorzy byli przyſzli z nią płácżące/ zátrząſnął ſie w duchu ſwoim RejPos Ooov.

narzekający na kogo, na co (3): RejWiz 82; PaprUp L4v; będę podobnym niewdźięcżnemu onemu y z oźiębłośći ſwey cżęſto ná ćię nárzekáiącemu/ ludowi Izráelſkiemu LatHar 613.

narzekający przed czym [= na co] (1): Tu iuż obácż co ieſt lepſzego/ ieſli tu vżyć do cżáſu tych nędznych roſkoſzy ſwiátá tego/ [...] A ſtánąć ná ſądzie iego z niewiernemi iego/ á s tymi tułáiącemi ſie/ á nárzekáiącemi przed ſrogoſcią iego. RejPos 7.

W połączeniu szeregowym (1): Moc niezlicżona potępionych/ ſzpetnych/ vdręcżenia/ ſmrodu/ háńby y bluznierſtwá pełnych/ á nieprzeſtáynie wołáiących/ nárzekáiących/ płácżących: y zębámi zgrzytáiących. LatHar 670.

W charakterystycznych połączeniach: narzekający lud, towarzysz; narzekający na świat; narzekającego usłyszeć; narzekający bardzo, często; narzekający przed srogością [czyją]; narzekających wiele.

Szereg: »(barzo) narzekając(y), (i) (okrutnie) płaczący« = lugens et flens PolAnt (3): Vźrzał [młodzieniec] ludzi pod gorą pod drzewy ſiedzące/ Nárzekáiąc ná ten ſwiát okrutnie płácżące. RejWiz 82; BudNT Mar 16/10; Raz w drodze idąc [św. Antonijusz] z drugiem brátem: potkał dziewkę v wody bárzo nárzekáiącą y płácżącą. SkarŻyw 411. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

Synonimy: lamentliwy, płaczący, rozpaczający, skarżący się.

Cf NARZEKAĆ

DJ