[zaloguj się]
[pdf]

NIEKRZYW (20) ai

niekrzyw (12) [w znacz. 2.], niekrzywy (3), niekrzyw a. niekrzywy (5).

W pisowni rozłącznej (15), w łącznej (5).

e jasne.

Fleksja
sg
mNniekrzyw, niekrzywy fNniekrzyw(a)
pl
N m pers niekrzywi
G niekrzywych

sg m N niekrzyw (12), niekrzywy (2); ~ (praed) niekrzyw (9), niekrzywy (1) ZawJeft. ◊ f N niekrzyw(a) (1). ◊ pl N m pers niekrzywi (1). ◊ G niekrzywych (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) ‒ XVIII w. s.v. krzywy.

Znaczenia
1. Prosty, równy; rectus Mącz (2): Pytayże ſie z dáleká gdy ſie ożenić maſz [...]. Ieſli [przyszła żona] ieſt w poſłuſzeńſtwie rodzicow pocżćiwych/ Ieſli też dobrze roſłá/ iż cżłonkow nie krzywych. RejWiz 60; Mącz 348c.
2. Niewinny [w tym w formie złożonej (1)] (18): dła [!] twego vtzynku/ máłom ſſyie nyezłamał/ á wſſákożeś niekrzyw boś ſpráwiedliwie vtzynił. March2 D4; RejRozpr C2v; Wiem ze bych niekrzywa byla Gdy bych ſię nad nim pomſczyla. RejKup f6v, y; RejZwierz 129v; ieſlim źle vdziáłał zetni mię/ ieſlim nie krzyw/ niechay then przykład ſpráwiedliwośći ná tobie zoſtánie ná wiecżną pámiątkę. BielKron 302, 249, 356; RejPos 204v.

niekrzyw komu (4): RejJóz D2v; RejKup y4v; A ieſli ſie vnieſieſz ábo ſie obłądziſz/ iużći Pan nic nie krzyw/ bo cie s tego wielokroć vpomina: iuż ſam odſtępuieſz iáko błędna owcá RejPos 145. Cf niekrzyw czym komu.

niekrzyw czym komu (1): nie zábijayćie tych niewinnych/ bo żadny z nich nie krzyw/ áni vcżynkiem áni słowem/ áni żadną rádą temu to zábitemu HistRzym 86.

niekrzyw w czym [zawsze: w tym] (4): BierEz C4; Per hunc nulla stat mora, Ten w tym nic nie krziw. Mącz 233a, 404d; Nie moiá winá/ iám w tym nic nie krzywy ZawJeft 29.

W charakterystycznych połączeniach: namniej niekrzyw, nic (9), ni kęsa.

Przen [komu] (1): Lecż nam ſnadź mieſzek nie krzyw/ mychmy krzywi ſámi RejZwierz 110.

Synonimy: 1. prosty, rowny; 2. niewinny.

Cf KRZYWY

ASt