[zaloguj się]
[pdf]

OBSKOCZYĆ (12) vb pf

Oba o jasne.

Fleksja
inf obskoczyć
praet
pl
3 m pers obskoczyli
m an obskoczyli
impersonalis
praet obskocz(o)no
participia
part praet act obskoczywszy

inf obskoczyć (3). ◊ fut 3 sg obskoczy (1). ◊ 3 pl obskoczą (1). ◊ praet 3 pl m pers obskoczyli (1). m an obskoczyli (2) [cum N: psi (1)]. ◊ impers praet obskocz(o)no (1). ◊ part praet act obskoczywszy (3).

Sł stp brak, Cn s.v. obskakuję kogo, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

Okrążyć, otoczyć w złych zamiarach: circumdare Miech, Vulg, Modrz, Cn; circumvenire Mącz, Cn; capere Miech; adpugnare, ambire, assidere, cingere, circumaedificare, circumcludere, circumfluere, circumfundere, circumgredi, circumgyrare, circumiacere, circumire, circumsedere, circumsaepire, circumsidere, circumsistere, circumstare, circumstipare, circumvadere, circumvallare, claudere, coronare, obsidium facere, includere, indagare, intercludere, obsidere, percingere, praeiacere, premere, saepire, stipare, succingere, tenere, vallare Cn [kogo, co] (12): MiechGlab 12, 31; Alić oto mieſſcżánie tego miáſtá/ obſkocżyli dom w ktorymem miał goſpodę/ chcąc mię zábić Leop Iudic 20/5; Hostem circumvenire, Obſtąpić/ obskoczić nieprziyacielá. Mącz 482c; Bo z prętká/ pſow ſię ſrogich z bliſkiey wśi kupá zebráłá/ y ták obſkocżyli/ kąſaiąc nieprzyiaćiele iego/ iſz vćiekáć/ [...] musieli SkarŻyw 508; WerGośc 220; ActReg 182.

obskoczyć czym (1): [Turki i Tatary] rzkomo vćiekáią/ ztrzaſkiem goniące zábijáią/ y bitwę pokrzepiwſzy ſię wznawiáią/ y nieobácżne/ mnoſtwem ſwoiem łácno obſkocżą [incautos facile sua multitudine circundant]. ModrzBaz 112v.

W charakterystycznych połączeniach: obskoczyć brata, dom, hetmana, krola, nieprzyjaciela; obskoczyć mnostwem swoim [= dużą liczbą kogo]; obskoczyć łacno, z wielkim krzykiem.

Zwrot: »bez wieści [=nagle] obskoczyć« (1): Iaroſław/ ćiągął z woyſkiem do Kijowa/ chcąc bez wieśći Boleſławá Krolá Polſkiego y Swantopelká Brátá obſkoczyć/ á beſpiecznych poimáć álbo pobić. StryjKron 170.
Przen (3):
Zwroty: »pieniądze obskoczyć« = ukraść, wejść w posiadanie (1): Owſzem lepiey tym oknem co lepſzego zocżyć: A tego Licżygrzywny pieniądze obſkocżyć. KlonWor 43.

»rozumem obskoczyć« (1): Co ſkromnieyſze klenoty/ ieſli kędy zocży/ Iuż ie chytry pochlebcá rozumem obſkocży. KlonWor 58.

Szereg: »obskoczyć, obtoczyć« (1): Nie oddalay odemnie/ miłośierdzia ſwego/ Bo vćiſk tuż nádemną: á niewiem inſzego/ Ktoby mnie z niego wyrwał/ pśi mnie obſkocżyli/ A złoſni/ ſwoią rádą/ w koło obtocżyli. GrabowSet F3.

Synonimy: oblec, obstąpić, obtoczyć, okrążyć, otoczyć.

Formacje współrdzenne cf SKOCZYĆ.

Cf OBSKOCZONY

DJ