[zaloguj się]
[pdf]

OCHĘDOŻNIE (42) av

ochędożnie (39), ochędożno (1), ochędożnie a. ochędożno (2); ochędożnie : ochędożno GostGosp (2:1).

Pierwsze i drugie o oraz e jasne; końcowe o prawdopodobnie jasne (tak w -o).

comp i sup (1 + 1) (nå)ochędożni(e)j (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Czysto, schludnie; munditer Mącz, Cn; laute, munde, mundule, purgate Cn (7): Atak ſię maią vklaſć [dziatki] á ciała ſwoie ochedożnie ſprawować SeklKat C4v; Mącz 236d; Káſze wſzelákie [...] ochędożno/ ták nowe iáko ſtáre ma cżynić GostGosp 130, 82, 130; zeby ochędoznie robił rzemieſłnik, dla tego kaze kſztałt wyſtáwić Woiewodzie. SarnStat 286.

W połączeniu szeregowym (1): Tám pięknie wſzyſtko ochędożnie y z doſtátkiem nágotowawſzy/ naprzod im kazánie cżynią o pokućie świętey ReszList 162.

2. Pięknie, ozdobnie, wystawnie; ornate, polite Mącz, Cn; eleganter Modrz, Cn; apparate, nuptialiter Mącz; attice, basilice, belle, bellule, compasite, concinne, concinniter, condecore, decore, decoriter, laute, lipide, luculente, nitidiuscule, pereleganter, praeclare, pulchre, scite, scitule, speciose, splendide, venuste, cum venustate Cn (35): Ieſt wiele innych miaſt w Báworſkiey źiemi ochędożnie wyſtáwionych BielKron 289; Zá tymi ſzli krolewſcy dworzánie bárzo ochędożnie/ w pocżćie piętnaśćie ſet BielKron 328v; bráli od nas záſię noże/ igły/ źwierćiádłá/ dzwonki/ obraſki/ ſklenice opráwione ochędożnie BielKron 451v, 269v, 328v, 376, 408v [2 r.], 410v (14); Apparate, Koſztownie/ ochędożnie/ przipráwnie/ ſoremnie. Mącz 280a, 252c, 269c, 308a.

W porównaniu (1): przeto też ten Pſalm tym ieſt tytułem náznácżony/ że ieſth z Liliey á z Rożey iáko ochędożnie wieniec vpleciony. LubPs P6.

Zwroty: »chodzić ochędożnie« = być wystrojonym (1): Co też mowiſz iż Pánié [!] chodzą ochędożnie: Cżynią to zá zwycżáiem ſtárodawnym drożnie BielSjem 7.

»ochędożnie przyprawić (się), przyprawiony« [szyk zmienny] (2:4): Przećiw ktoremu prziydzie Kſiążę wybráne z wielkośćią pánow/ ták Kſiążąth iáko Grábiow/ z chorągwiámi ochędożnie przypráwieni. BielKron 275; A gdy k ſtołu było ſiedźieć/ przypráwiono ſámemu [kniaziowi] we środku ſthoł doſyć ochędożnie BielKron 435, 375v, 414 [2 r.], 423v.

Wyrażenie: »ochędożnie odziany« (1): Zá tymi ſzło pułcżwártá ſtá Huſárow [...]/ ſámi w cżerwieni ochędożnie odziani / kápáliny pozłoćiſte ná głowách BielKron 328v.
Szeregi: »ochędożnie, (i) dostatecznie (a. z dostatkiem)« [szyk 1:1] (2): [Papieże] iedzą y piją vſtawitznie/ ták ochędożnie y doſtátetznie/ iż też ich obiády y kołácyie koſſtownieyſze/ á niſſli Krolewſkie. KrowObr 28v; BielKron 381v; [BielKron 1597 138 (Linde)].

»ochędożnie i kosztownie« (1): [Joachim margrabia] doſyć ochędożnie do Krákowá przyiechał/ w pocżćie cżterzech ſet koni/ y s ſraucymerem oſobnym ochędożnie y koſzthownie przypráwionym BielKron 423v.

»ochędożnie a okazale« (1): Acż bych miał wypiſáć ſtroie pocżtow ich/ [...] owa był iáko ſie ktho mogł naochędożniey á okazáley przypráwić/ według ſwoich obycżáiow. BielKron 414.

a. O stworzonym przez Boga pięknie świata (1):
Szereg: »dobrze a ochędożnie« (1): iáko mądry Pan dobrze á ochędożnie wſzytko ſtworzył ták ná źiemi/ iáko ná niebie. BiałKat 11.
b. O mowie (5): Biſkup Piecżykośćielſki rzecż mowił doſyć ochędożnie BielKron 413v; KwiatKsiąż H3v; Symon Maricius z Pilzná náſz Polak/ doſyć mądrze y ochędożnie o tem dwoie kśięgi nápiſał ModrzBaz 134v.

W połączeniach szeregowych (2): iżebi w każdym rodzaiu ſpraw mogł z nauki pięknie ochedożnie [!] y okwićie mowić. KwiatKsiąż I2v; GórnDworz F5.

Synonimy: 1. czyście; 2. ozdobnie, pięknie, przybranie, strojnie.

Cf NIEOCHĘDOŻNIE

MC