[zaloguj się]
[pdf]

OCHĘDOŻONY (50) part praet pass pf

ochędożony (45), ochędożon (5).

Pierwsze i drugie o jasne. ◊ W formach złożonych -on- (9), -ón- (1) Oczko. ◊ Formy niezłożone z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
sg
mNochędożony, ochędożon fNochędożonå nNochędożon(e), ochędożono
Gochędożon(e)go G G
A Aochędożoną A
Lochędożonym L L
pl
N m pers ochędoż(e)ni
m an ochędożon(e)
subst ochędożoné
G ochędożonych
A subst ochędożon(e)
I m ochędożon(e)mi
f ochędożon(e)mi

sg m N ochędożony (16), ochędożon (4); ~ (attrib) ochędożony (13), ochędożon (1) BielKron; ~ (praed) ochędożony (3), ochędożon (3); ochędożony LubPs; ochędożon RejPs; ochędożony: ochędożon BibRadz (1:1), RejPos (1:1). ◊ G ochędożon(e)go (2). ◊ L ochędożonym (2). ◊ f N ochędożonå (3). ◊ A ochędożoną (3). ◊ n N ochędożon(e) (4), ochędożono (1); ~ (attrib) -(e) (3); ~ (praed) -(e) (1) BielKron, -o (1) KrowObr. ◊ pl N m pers ochędoż(e)ni (5). m an ochędożon(e) [cum sb: konie] (1). subst ochędożoné (5); -é (1), -(e) (4). ◊ G ochędożonych (1). ◊ A subst ochędożon(e) (1). ◊ I m ochędożon(e)mi (1). f ochędożon(e)mi (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: ochędożony od kogo (1) RejPos, czym (1) BibRadz.

Sł stp s.v. ochędożyć, Cn, Linde brak.

1. Oczyszczony, uporządkowany; exfitus, purgatus Mącz (12): Exfitus, purgatus, Wyciśćiony/ Ochędożony Mącz 128b.
Szereg: »ochędożony i wyprany« (1): Y kazał obwołáć przez Moyżeſzá/ áby [...] wſzáty ſię ochędożone y wypráne oblekli. SkarŻyw 481.
Przen (7):

W połączeniu szeregowym (1): áby [królowie] ſwoie poſły poſłáli ná Koncilium do Trydentu/ przez ktoreby tho Koncilium było vmocnione/ ochędożone/ iáſne/ wolne BielKron 223v.

a) Oczyszczony z grzechu (6): A ták toć ieſt wdzyęcżne obrzezánie Pánu náſzemu/ [...] ſerce ochędożone á ſkruſzone przećiw iemu/ á obrzezáne od wſzytkich złośći RejPos 32v; SkarŻyw 4.

ochędożony czym (1): A gdy tám przydzye [duch nieczysty]/ naydzye gi [dom, tj. serce człowieka] miotłámi ochędożony RejPosWiecz3 98v.

W połączeniu szeregowym (1): A ták nie iżćiby to ſtáre niebo álbo ſtára ziemiá záginąć miáłá/ ále będzye odnowiona/ ochędożona/ vſpokoiona/ y iuż od wſzey ſkázy záchowána RejAp 175.

Szereg: »czysty a ochędożony« (2): łaskawie racz zetrzec znas zmazy wyſtępkow naſſych: abychmy ſie vkazali czyſtemi a ochędozonemi byc RejPs 64; LubPs V2v.
a. O roślinach: poddany zabiegom pielęgnacyjnym; cultus Vulg, Mącz (2): Cultus, Culta arbor, Ochędożone drzewo. Mącz 60a.
Przen (1): ſześć częſći [ziemi] oſuſzywſzy záchowałeś/ áby niektore z nich tobie ſłużyły wſádzone y ochędożone mocą Boſką. BibRadz 4.Esdr 6/42.
b. Pozbawiony niepotrzebnych części, zanieczyszczeń (1): daway [koniowi] [...] ſłomy obieráney/ to ieſt ochędożonych źdźiebł álbo omknionych z trawy SienLek 189.
2. Upiększony, ozdobiony, przybrany; ornatus Mącz, PolAnt, Vulg; concinnus, phaleratus, superbus Mącz (37): oſobliwem kſtałtem/ ſą ochędożone ſwięte przybytki iego RejPs 138v; Concinnus, Kráſny/ Chędogy/ Ochędożony/ Wyſmukniony. Mącz 54b, 269b, 296d; Tám był on koſcioł iego od Sálomoná dziwnym á nie ludzkiego wymyſłu koſztem zbudowany y ochędożony RejPos 195v, 24.

ochędożony komu (1): Hyeruzálem nowe/ ktore Yan S. w obyáwyenyu widźyał/ z ſtęmpuyąee z nyebá/ od bogá zgotowáne/ yáko oblubyenicę ochędożoną mężowi ſwemu KromRozm III E6v.

ochędożony czym (13): TarDuch C8v; RejPs 68v; A ſpráwiſz Aaronowi brátu twemu/ ſwięte ſzáty/ kthoremi będźie známienićie ochędożon [ad gloriam et decorem]. BibRadz Fx 28/2; á kraniec iego [kota] był iáko kraniec v kubká liliowemi kwiatámi ochędożony BibRadz 2.Par 3/5; ſámi [husarze] w cżerwieni ochędożnie odziani/ [...] tarcże theż pierzem ochędożone BielKron 328v, 78, 328v; Gemmatus, Perłámi obſádzony/ ochędożony. Mącz 143b, 368d, 433d; RejPos 301; BudBib Eccli 50/9[10]; iáko mármorámi/ mośiądzem/ y wſzelákiémi doſtátki mieyſcá tákié ſą ochędożóné. Oczko A4.

W porównaniach (3):

Jako comparandum (2): Iezu ktorys tenże koſcioł wielebnemi ſwiątoſciami iako oblubieniczę ochedożoną zaponami oſlachcił. TarDuch C8v; KromRozm II E6v.

Jako comparatum (1): Gdyż tu Ian ſwięty powieda iż tho miáſto widzyał ochędożone iáko gdy będzie vchędożona pánná do ſlubu oblubieńcowi ſwoiemu. RejAp 175v.

Szereg: »ochędożony i przybrany« (1): A iáko Ceſárſtwo y pánowánie náſze ieſt doſtoieńſtwem y Rycerſthwem ochędożono/ ták theż Kxięża Rzymſkiego kośćiołá máią być ochędożeni y przybráni KrowObr 27.
Przen (15): Gdiż przyrodzenie człowieká nędznego rodzi ſie iáko goła tablicá/ zgothowána ku piſániu/ ále ſámá przez ſię żadnego piſánia vcżynić áni okázáć nie może/ áż będzye ſkąd inąd ochędożoną. RejPos A6; Strzeżyſz pilnie tego [przybytku sumniema] rádzęć/ [...] áby ſie nie pośilił on twoy ſprzećiwnik y z onymi rotámi ſwemi/ áby záſię nie poſiadł z nowu tego ták ochędożonego przybytku twego. RejPos 79, 241.

ochędożony czym (5): krolowa vbrána/ Stoi w ſſátach złotohłáwow rozlicżnych odzyana (marg) Iáko pan pożąda áby koſcioł zebránia iego był cżiſtoſcią ochędożony. (–) LubPs M3; KrowObr 27; RejPos 342; RejZwierc 126; Przychodzi/ powiáda/ Pan do prożnego domu/ świecką cżćią ochędożonego SkarŻyw 36.

W porównaniu (1): ſtániećie ſie ták ochędożeni iáko ſkrzydłá gołębice gdy by ie ieſſcze ktemu to złotem y ſrebrem oſádził. RejPs 98.

Szeregi: »ozdobiony a ochędożony« [szyk 1:1] (2): A wżdy o to nic nie dba/ [...] áby miał [...] obiáśnioną duſzycżkę ſwoię zupełną wiárą á nadzyeią o Pánu ſwoim/ á ochędożoną á ozdobioną onymi wdzięcżnemi kwiatki cnotlliwych ſpraw ſwoich RejPos 342; RejZwierc 126v.

»umieciony i ochędożony« (3): RejPos 77; [nieczysty duch] mowi: Wrocę ſię do domu mego ſkądem wyſzedł. A przyſzedſzy náyduie gi puſty/ vmiećiony/ y ochędożony [mundatam et ornatam]. WujNT Matth 12/44, Luc 11/25.

a) O osobach [czym] (3): á ſlugá twoy przed ſie będzie ochędożon poczćiwoſćią. RejPs 164, 199.
Szereg: »ozdobion albo ochędożon« (1): [człowiek rycerski] ſłuſznie Rycerzem bywa zwan/ álbo Rycerſkyemi doſtoieńſthwy ozdobyon álbo ochędożon bywa RejPos A4.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Comptus, Ochędożony. Mącz 61d.

Synonimy: 1. oczyściony; 2. ozdobiony, przybrany.

Cf NIEOCHĘDOŻONY, OCHĘDOŻYĆ

MC