[zaloguj się]
[pdf]

ODWODZIĆ SIĘ (12) vb impf

sie (7), się (5).

Oba o jasne; imp z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
inf odwodzić się
indicativus
praes
sg
3 odwodzi się
imperativus
sg pl
1 odw(o)dzmy się
2 odw(o)dź się
conditionalis
sg
3 m by się odwodził

inf odwodzić się (4). ◊ praes 3 sg odwodzi się (2). ◊ imp 2 sg odw(o)dź się (1). ◊ 1 pl odw(o)dzmy się (1). ◊ con 3 sg m by się odwodził (1). ◊ part praes act odwodząc się (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn, XVIII) w. s.v. odwieść.

1. Zmieniać miejsce pobytu; oddalać się, odchodzić; secedere, sevocare se Cn (3):
Zwrot: »po kąciech się odwodzić« (1): Y v nas też tákżeby też ſnadź máło nie lepiej cżynić/ głośno á iáwnie wſzytkim mowić nie ſzeptáć/ po kąciech ſie nie odwodzić. RejZwierc 83v.
Szereg: »kryć się i odwodzić« (1): A ći ktorzy oboie czynią/ y ludźiom w duchownych potrzebách ſłużą/ y ſwoiey duſze modlitwą ogłodźić niechcą: máią ſię ná wzor Páná ſwego iáko nawięcey mogą kryć y odwodźić SkarKaz 609a.
Przen (1):
Zwrot: »myślą [od czego na co] się odwodzić« (1): ochotniey dla niego wcżaſow tych krotkich odſtępuymy: á od tey ſię zgniłey ziemie/ myſlą/ ná słuchánie onego weſela odwodzmy/ y podnośmy. SkarŻyw 127.
2. Zaprzestawać czegoś, powstrzymywać się; abducere se, avocare a. revocare animum, avocare se, deduci deponere ex memoria, seducere se, sevocare se, subducere se, traducere animum a. cogitationem Cn [od czego (2), od kogo (1)] (4): Ale ty nie odwodź ſie od pocżćiwey rzecży RejWiz 51v; Cżęſtokroć od rzecży ſię trudnych odwodząc/ wżywoćiech y powieśćiách świętych ochłodę ſwoię y cżytánie miał SkarŻyw 201.

W przeciwstawienu: »odwodzić się ... postępować« (1): iuż bacżę iż rozumną duſzę/ Ná więtſzey Pan piecży ma/ to ták zeznáć muſzę. Ktora ſie w ſwey bácżnośći rozumem ſpráwuie/ Od złego ſie odwodząc/ w lepſze poſtępuie. RejWiz 138.

Szereg: »odnosić się abo odwodzić« (1): roſpomni ſie/ co to ieſt ſtać mocnie przy woley Bogá Oycá ſwego niebieſkiego/ á nie dáć ſie/ áni ſtráchowi/ [...] áni dobrodzieiſtwu/ ktore omylne ieſt bez opátrznośći Páná tego/ ábyś ſie miał odnośić ábo odwodzić od tego Páná ſwego. RejPos 40v.
3. Usprawiedliwiać się, oczyszczać się z zarzutów, uniewinniać się (5):

odwodzić się czym (1): Kupiec łyę [!] odwodzy miłoſerdzyem RejKup dd3v.

a. praw. Dowodzić swej niewinności przed sądem (4): á będźieli ſię chćiał pozwány odwieſć to ná iego woli/ iedno iż ſie tymże obyczáiem ma odwodźić UstPraw Bv; Tákże Krześćiánin ná pomowę żydowſką, ieſli Zyd nie ma świádká, ſam Krześćiányn ſie odwodźi SarnStat 246.

odwodzić się kim, czym (2): ſkazaly abi ſzye Borzoboathi odwodzyl prziſzyegami ſſwoyemi LibLeg 11/158v; UstPraw C.

Szereg: »dowodzić albo się odwodzić« (1): Gdy ſtroná świádki wiedzye ktorymi dowodzi/ álbo ſię odwodzi/ tedy ten co ie wiedzye ma dáć od nich ſądowi ośḿ groſzy. UstPraw C.

Synonimy: 2. odciągać się, odrażać się, odrywać się, odstępować; 3. obmawiać się.

Formacje współrdzenne cf 2.WIEŚĆ.

Cf ODWODZENIE SIĘ

MM, ZZa