[zaloguj się]
[pdf]

OMIJAĆ (31) vb impf

o oraz a jasne.

Fleksja
inf omijać
indicativus
praes
sg pl
1 omijåm
2 omijåsz
3 omijå omijają
praet
sg pl
1 m -m omijåł m pers
3 m omijåł m pers omijali
f omijała m an
imperativus
sg
2 omijåj
conditionalis
sg
2 m byś omijåł
3 m by omijåł

inf omijać (5). ◊ praes 1 sg omijåm (2). ◊ 2 sg omijåsz (2). ◊ 3 sg omijå (9). ◊ 3 pl omijają (3). ◊ praet 1 sg m -m omijåł (1). ◊ 3 sg m omijåł (2). f omijała (1). ◊ 3 pl m pers omijali (1). ◊ imp 2 sg omijåj (1). ◊ con 2 sg m byś omijåł (1). ◊ 3 sg m by omijåł (1). ◊ part praes act omijając (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. ominąć.

1. Obchodzić z daleka nie dochodząc do czego; recedere Vulg [w tym: kogo, co (16)] (20): Iáko Scyllá okrutnie okręty rozbija/ A ſzcżęſliwy Kárybdym kiedy kto omija. RejWiz 88; Ale mi ieſzcże powiedz przecż thá rotá s pyekłá/ Co tho ludzi morduie/ á boday ſie wſciekłá/ Iż wżdy drugye omija choć pogląda ſrodze/ Podobno tho iedno ty czo myſlą o Bodze. RejWiz 95; Pátrzayże [...] Tego ſwiátá chytrego ná wſzem obłudnego. Iáko ná nas ſzyroko tę ſiatkę rozbiya/ A rzadki z nas chociay wie ktory ią omiya. RejWiz 103v, 74v, 83, 95v; gdi widzyáłá iż woźnicá chciał omijáć krolá zábitego/ kazáłá mu przez oycá Tulliuſá proſto iecháć. BielKron 103v; A iáko pcżołká niepotrzebne ziołá omija/ tákże też ten cżego mu nie trzebá długo pámiętáć á coby mu ſie w niwecż nápotym nie przygodziło/ może obminąć/ á do vliká nie przynośić áni chowáć RejZwierc 16; KołakCath B2; ieſliby ſie kto ináczéy ważył omijáć Oświęćim/ y ſkład iego: tedy táki [...] ſól którą powieźie/ tráćić będźie SarnStat 967.
Fraza: »otucha omija« (1): Ze ſmutki dolegáią/ A otuchá przyſzłych poćiech omija. Rátunku/ z żadney ſtrony/ Nie ma GrabowSet H2v.
Zwroty: »indzie omijać« (1): niemáią dáléy z kupiámi ieźdźić/ iedno do Lwowá: áni máią indźie omiiáć/ áni przeiéżdżać/ álbo obiéżdżáć ad loca anteriora SarnStat 1047.

»precz omijać« (1): Napirwey ſobie vlepią [pczołki] nadobny plaſtrzik z woſku/ potym ſie rozlecą po rozlicżnych ziołach/ á co niepotrzebne to precż omijáią. RejZwierc 16.

»stroną omijać« (1): Gdyż ná cie piſmo woła ábyś w pocżćiwośći/ Vżywał ſwego ſtanu á ty obłudnośći/ Záwżdy ſtroną omijał RejWiz 38v.

»z daleka, daleko omijać« = longe recedere Vulg [szyk zmien] (3:1): Leop Prov 22/5; Sam cie Páweł ſprobuie wyzowie ná rękę/ Omiyay go z dáleká będzyeſz z nim miał mękę. PaprPan K2v, C2, M4v.

Szeregi: »przestrzegać się a omijać« (1): (marg) Kto w dym wlezie dymem ſmierdzi. (–) A ták poććiwy cżłowiek y tego dymu/ y tego błotá káżdego ſłuſznie by ſie przeſtrzegáć omijáćby miał/ czoby mu było nie przyſtoynego RejZwierc 91v.

»omijać a zostawić w pokoju« (1): A thám Anyeli [...] gdzie vyrzeli náznácżone podwoie oną krwią/ tedy omijáli á zoſtáwili w pokoiu ony domy RejPos 152v.

[W przen:
Zwrot: »stroną omijać«: W Niemcech poſt/ piątek/ wilia/ Dáleko ſtroną omiya KorczRozm Bv.]
2. Pomijać, opuszczać co; nie mówić o czym; omittere Cn [w tym: kogo, co (7)] (8): A przeto/ gdźye ſye im przytráfi o koſcyele mowić/ ſwemi koſcyołmi/ álbo też bożym tylko álbo Kryſtuſowym koſcyołem ij zową: powſſechny/ ktory wſſyſtko krzeſciyańſtwo od czáſow Apoſtolſkich wyznawa/ omiyáyą. KromRozm III E5; Bo tho ſam dobrze widziſz/ co zá pożytkow z tąd doſtáć możeſz/ á ſna bym ći wſſyſtkie miał wyliczáć/ ktorem omijał/ nigdyby y ięzyká/ y piorá nieſtáło. Leop *A3v; CzechRozm 137v; Herkules co nań práwią iże Hidry biyał/ Tákże y bogow zyemſkich namiey nie omiyał. PaprPan B3v; Gdy [burza] wáli tęgie dęby krzacżki omijáiąc KołakCath B2.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Omijam kto/ iáką pomoc pieniężną złemu nieprzijacielowi przywroćić rádził. Phil E2.

Zwroty: »prawdę omijać« (1): przetoż też prawdę ktorą widzę omijam. CzechEp 412.

»omijać prawo« (1): Abowiem gdźieby on omijáiąc práwo/ z głowy ſwey ſądźić miał/ bárźieyby tym obráźił ſpráwiedliwość GórnRozm F4.

[W przen: Dobrze ſie iednak domnimaſz Ale wżdy nieco omijaſz KorczRozm C2.]
3. Przemijać, przechodzić; defervescere Mącz (1): [Tákież po południu gdy gorącość omiia ná páſtwę ie [świnie] wyganiay. Cresc 1571 565.]
Fraza: »omija gniew« (1): Defervescit ira, Omiya gniew. Mącz 121b.
4. Gubić, utracać [co] (2): to coś dziáłáłá/ By w tym práwy vmyſł miáłá: Godnáby nie tylko puſzcżenia/ Ale też y obdárzenia. [...] Alećiem ten twoy vcżynek/ Omijaſz prze ſwoy pożytek: Choćiaś myſzy nie łowiłá/ A przedśię tyś mnie ſzkodziłá. BierEz N4; BierRozm 10.

Synonimy. 1. obchodzić; 2. opuszczać; 4. gubić, utracać.

Formacje współrdzenne cf MIJAĆ.

Cf OBMIJAĆ, OMIJANY

IM