[zaloguj się]
[pdf]

OMOWA (12) sb f

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl du
N omowa omowy omowie
A omowę
I omową

sg N omowa (4). ◊ A omowę (3). ◊ I omową (2). ◊ pl N omowy (2). ◊ du N (cum nm) omowie (1) GroicPorz mm2.

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Urabianie złej opinii, potwarz, oszczerstwo, złorzeczenie; maledicentia Mącz; obtrectatio Mącz, Cn (8): Obtrectatio – Zawiſcz, omowa. Calep 719a.

W połączeniach szeregowych (4): ijż niewcżaſnoſci/ ſmutki/ klopoty/ ſſkody/ omowy/ ij ijnſſé przeciwnóſci ij przeſladowanié/ ſą znamienité laſki bożé znamiona ij vpominki powſtaniá z grzechow OpecŻyw 32v; Grzeſą przełożeny [!] y wſſyſcy poſpolicie/ ktorzy phalſziwą prziſięgą/ [...] potwarzą/ omową/ zawyſczą/ domyſlem/ podeyrzenym/ [...] ſwiatczą przeciw bliznemu ſwemu. SeklKat M2v; Mącz 205c; Zazdrość pokoy niſzcży/ [...] Gniew bacżenie gubi/ myśli mnoży złoſne. Omowá poduſzcża GrabowSet N3.

Zwrot: »mieć o sobie omowę« (1): Kto śię niewiáſtom da rządzić/ Ten ći nie może mądry być: Y będzie miał gołą głow[ę]/ Wiecżną o ſobie omowę. BierEz Mv.
Wyrażenie: »omowa ludzka« (1): ieſt to vſtáwiono w náſzym rodzie Ottomáńſkim/ áby żaden cudzey żony pod przykryćie iey nienáwiedzał/ takież przetho iey do ſwych namiothow niedał chodzić/ áby ſthanu ſwego krolewſkiego/ ácż ſie w nim dobrze záchowa/ omową ludzką nienáruſzyłá. BielKron 313.
Szeregi: »omowa i potwarz« (1): GDy o káżdey náuce/ częſtokroć wſzczynáią ſye wielkie omowy y potwarzy/ ktorym ludźie [...] ſzczerą prawdę/ álbo oſzpećic/ álbo zágubić vśiłuią LeovPrzep av.

[»złorzeczenie, omowa«: Maledictum, ein ſcheltwort/ leſterwort. P. złorzeczenie/ omowá. Volck 351.]

2. Opisanie słowne, wyjaśnienie (1): A ty dwie omowie ku záchowániu przyiaćioł ſą bárzo pomocne. GroicPorz mm2.
3. Obrona słowna; apologia Cn (1): Patrocinium, Omowá/ Bronienie. Mącz 283d.
4. Usprawiedliwienie, tłumaczenie; satisfactio Cn (2): [Pilad vslisal myenyac Galilea, wesselil ssye, yss myal omową pvssczicz gy SprChęd 70.]

omowa czyja (1): Muſze ieſce wſpomniec omowe Krola Kazimierza ktori na zalobe Ritwianſkiego powiedział ze ſie to nie ziego przitziny zatzinalo oco oni przed nim narzekali. PaprUp G4.

Zwrot: »omowę czynić« (1): PanHetman o mowę czynił yprzyczyny dawał inSenatu czemubynie iachał za Maximilianem ActReg 14.

Synonimy: 1. obmawianie, potwarz, złorzeczeństwo; 2. wyjaśnienie; 3. obrona; 4. usprawiedliwienie.

Cf OBMOWA, OMOWIENIE, [OMOWISKO], OMOWKA, OMOWNOŚĆ

IM