[zaloguj się]
[pdf]

OMOWKA (13) sb f

Pierwsze o oraz a jasne, drugie o pochylone.

Fleksja
sg pl
N omówka omówki
G omowek
A omówkę omówki
L omówk(a)ch

sg N omówka (6). ◊ A omówkę (2). ◊ pl N omówki (1). ◊ G omowek (2). ◊ A omówki (2). ◊ [L omówk(a)ch.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.

1. Złorzeczenie, oszczerstwo, oskarżenie; plotka; delatura, morsus, oblocutio, obtrectatio, sermo Mącz (9): Morsus, Vkąſzenie. [...] Et per Metaph. Złorzeczeńie/ omówká. Mącz 232a, 123a, 197d, 462a.

omowka czyja [w tym: ai poss (3), G pron (1)] (4): To ten cżlowiek nie ieſt od boga ktory ſoboty nieſwięcij. Pán Iézus dlá ijch omowek/ nie przeſtál dobrze cżynitz OpecŻyw 52. Cf Wyrażenia.

Zwroty: »ci(e)rpieć omowki« [szyk zmienny] (2): Vapulare sermonibus, Omawian być/ cierpieć omówki. Mącz 475c, 448c.

»ustrzec się omowek« (1): Linguas hominum effugere, Vſtrzedz ſie ludzkich omowek. Mącz 194b.

Wyrażenia: »omowki ludzkie« [szyk 1:1] (2): Sermones hominum sustinere, Omowki ludzkie cierpieć. Mącz 448c, 194b.

»nieprzyjacielskie omowki« (1): Iniqui sermones, Nieprziyaćielskie omowki. Mącz 170c.

2. Rozgłos, fama; pogłoska (1): Improbarum facta primo suspicio insequetur deinde sermo. Złych ludźi vczinków pirwey podęyźrzenie [!] á potym omówká náś[l]aduye to yeſt nie mogą być zatayone. Mącz 385c.
3. Dowodzenie, wywód słowny, tłumaczenie (3): Traductio, verbale. Przepráwienie/ Wyłożenie/ Omówká. Czáſu trawienie Mącz 97b; [Potem odpowiedział p. wojewoda sędomirski, iż bracią w omówkach ich łaskawie przyjmują, a czasu swego na ich pisanie odpowiedzą etc. AktaSynod II 279; Kiedy záśię ZYdowie z Ieruzálem poſłáli do Ianá S./ chcąc wiedźieć ieſliby on był Meſſyaſzem/ wyznał Ian S. że nie on był Meſſyaſzem/ Ale go im opowiedźiał być w pośrzodku ich/ y wielkimi go chwałami wyſławiał: y tákié świádectwo dał o nim/ że trudną mieli miéć omówkę/ áby o nim to ieſt o Meſſyaſzu niewiedźieli BiałPos 49 (Linde)].

omowka czego (1): Diar 63 cf »omowkę uczynić«.

Zwrot: »omowkę uczynić« (2): A iż Ich M panowie winowali posły, żeby się imi czas prożno trawił, zdało się im potrzebną omowkę tego uczynić a okazać, kto i co ten czas zawżdy gubi. Diar 64, 58.
Wyrażenie: »chrześcijańska omowka« = omowka uczyniona uczciwie, po chrześcijańsku (1): Zatym zaraz pan Stanisław Lasocki [...] chciał sprawę o sobie dać, ale na ten czas nie był do tego przypuszczon. Aż potym uczynił chrześcijańską omowkę, że tego nigdy ani przed żadnym człowiekiem, a owszem ani przed WKM dowieść Ksiądz Biskup nie może, abym co z kościoła swego złupił, alem to wszyćko, czym źle używano, tamże pochował Diar 58.

Synonimy: 1. naśmiewanie, obwinienie, oskarżenie, plotka, uwłaczanie, złorzeczenie, złorzeczeństwo; 2. wiadomość, wieść; 3. tłumaczenie, wywod.

Cf OBMOWKA, OMOWA, OMOWIENIE, [OMOWISKO], OMOWNOŚĆ

IM