[zaloguj się]
[pdf]

ONOŻ (16) pt

W pierwszym o prawdopodobnie wahania (tak w on); -óż (2), -oż (1); -óż GosłCast; -óż : -oż Mącz (1: 1).

-ż (10) -ſz (6).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII (XVIII) w. s.v. ono.

Partykuła deiktyczna (16):
A. Wskazuje, z elipsą łącznika w orzeczeniu: to jest (2):

Połączenie: »onoż on« (2): Y będą mowić onoż on mocarz [Ecce vir PolAnt Ps 52/8; otożći człowiek WujBib Ps 51/8] ktory nic nie rozumiał o pánu náſſem RejPs 78v; Rzecze: onoſz on co w złoćie Vfał/ w mocy/ w chytrey ſpráwie SzarzRyt A4v.

B. Poprzedza zawiadomienie, obserwację; eccum Mącz, Cn; ecce illum, unde Mącz; ellum, eccillum Cn (8): Onoſz iedzie moy ſtaruſzek RejJóz P7v; Sęd. Onoſz ieſt [...] Przyſtąpię ſię ku niemu. CiekPotr 5, 40; O Nóż/ która karmiłá pierśiámi ſwoiémi Niemówiątko/ dźiś [...] Prowádźi ſwoię pánią [...] Widzę ią nieweſołą GosłCast 23.

Połączenie: »onoż hajno« (1): Eccum Parmenonem incedere video, Onoż háyno Pármenoná widzę chodząc. Mącz 99a.

Fraza: »onoż (już) (kogo) mamy (a. macie)« (2): Vnde venit, Eccum [...] id est, Ecce illum [...] Eccum ipsum, Onóſzgo mamy. Onośći ydzie. Mącz 99a; gdy go im iuż ocżywiſcie pálcem vkazał/ wołáiąc ná nie: Onoż iuż macie tego Báránká [Ecce Agnus Dei PolAnt Ioann 1/36; Oto Báránek Boży Leop; Oto báránek Boży WujNT]/ kthory ma ná ſobye nośić grzechy wáſze RejPos 321.
a. Z elipsą orzeczenia (1): Poniżey w lewo cżerwieni ſię dawny Włodſłáwek [...] Támże v zamku Mintáwá leniwa W łákomą Wiſłę nurćik ſwoy wylewá. Onoż Włodſłáwſki/ co go też oſtrowem Kárniewſkim zowiem. KlonFlis G.
C. Poprzedza wyjaśnienie, uzasadnienie, przykład, komentarz do treści wcześniejszej wypowiedzi: oto, tedy, więc (6): bi to belo podkalo iego Ziemka mialbi bel nagi Peter y noge y złota y znatzne opatrzenie/ onoſz w teijze tam potrzebie podtem pſkowem Koſcieleckiemu [...] noge malo nie napulſtopy vſtrzelono coſz wzial zanagrode PaprUp G3v.

Połączenia: »iż ... onoż« (1): Ale iż X.K. y świádectwem y wykłádem tych ludźi/ pogárdźił [...] onoż ſobie niech cżytá Eráſmuſá CzechEp 305.

»jeśliby ... onoż« (1): Lecż ieſliby tym gárdźić chćiał X.K. iż nie iego ordy kátholik był Kálwin: onoż ma Papiſtę tęgiego Fránćiſzká Watáblá CzechEp 157.

»-li ... onoż« (1): A máłoli ná tym ma: onoż y Chrizoſtomá ktory thák krotko o tym piſze. CzechEp 305.

»żeby ... onoż« (1): Ale żeby kto nie rzekł/ że X.K. [...] o tym ták dálece nie myślił: onoż naydźie fol. 97. ſłowá iego inſze/ ktorymi ſię práwie rzecż tá y vtwierdza y obiáśnia CzechEp 255.

Fraza: »onoż masz« (1): oto im teraz pokażę/ gdźie/ kto/ y iák dawno Cżyśćiec zbudował/ á to z piſmá ś. Onoż maſz kiedy Adam był z Ráiu wygnány/ mowi piſmo Boże. WysKaz 33.

Synonimy: oto, otoż.

Cf ANOŻ, ONO, [ONOĆ], ONOŻCI

MK