[zaloguj się]
[pdf]

OPILCA (16) sb m

opilca (15), opielca (1) Calep.

o prawdopodobnie jasne (tak w o-); a jasne; opielca z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja
sg pl
N opilca opilce
G opilce
D opilcy
A opilce
I opilcą
L opilcy

sg N opilca (6). ◊ G opilce (2). ◊ D opilcy (2). ◊ I opilcą (2). ◊ L opilcy (1). ◊ pl N opilce (1), [opilcy cf OPILEC N pl]. ◊ A opilce (2) [cf też OPILEC A pl].

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

Znaczenia
Pijak, alkoholik; ebriosus Calep (16): Prot D3v; Daſz opilcy dzban gorzałki iż oſzáleie álbo zdechnie/ á przedſię to v niego niemáłe dobrodzieyſtwo. RejZwierc 95v; RejPos Wstaw 44; V opilce káżdego/ wielki nierząd domá bywa. WerGośc 235 marg, 232, 260; Phil L4; Bo iáſny dekret Páwłá S. gdźie opilce policża miedzy báłwochwálce y cudzołożniki PowodPr 71.

W połączeniach szeregowych (3): gdy go názywáli Sámárytanem/ opętánym/ obżercą/ opilcą/ grzeſznych towárzyſzem KrowObr 49v; RejPos 185; ArtKanc I20.

W przeciwstawieniu: »opilca ... trzeźwy« (1): nie ſkąpy/ ále ſzcżodry/ nie oſpáły/ ále cżuyny/ nieopilcá/ ále trzeźwi nie głupi/ ále mądry BiałKaz H3.

Szeregi: »obłojca i opilca« (1): ten náſz ſyn zuchwal y vporny/ niechce słucháć głoſu náſzego/ obłoycá (ieſt) y opilcá [epulo et potator]. BudBib Deut 21/20.

»obżerca i opilca« (1): przyſzedł ſyn cżłowiecży iedząc y pijąc z nimi/ powiedáią iż obżercá y opilcá ieſt/ towárzyſzy z grzeſzniki y iáwnogrzeſzniki RejPos [308]. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»ożralec, (i) opilca« (2): Ten náſz ſyn ieſt krnąbrny/ vporny/ á niepoſłuſzny nam/ ożrálec y opilcá RejPosWstaw [413]v; Calep 346b.

Synonimy: opojca, pijak, pijanica.

Cf [NIEOPILCA], OPILEC, OPIŁY

MMk