[zaloguj się]
[pdf]

ROZMNAŻANIE (7) sb n

rozmnażanie (6), rozmnożanie (1) KwiatKsiąż.

Pierwsze o jasne, e pochylone; w rozmnażanie pierwsze a pochylone; w rozmnożanie drugie o prawdopodobnie jasne (tak w rozmnożyć); -ża- (7), [-żå-].

Fleksja
sg
G rozmnåżaniå
D rozmnåżaniu, rozmnożaniu
A rozmnåżanié
I rozmnåżaniém
L rozmnåżaniu

sg G rozmnåżaniå (1). ◊ D rozmnåżaniu (1), rozmnożaniu (1). ◊ A rozmnåżanié (2); [-é], -(e) (2). ◊ I rozmnåżaniém (1); [-ém], -(e)m (1). ◊ L rozmnåżaniu (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. rozmnożyć.

I. Rzeczownik od „rozmnażać”: powiększanie [czego] (5):
a. Pod względem wielkości wymiernych: ilości, rozmiarów, wartości materialnej (3): Ktemu iż w młodych ludziech ciepło y krew okwituye/ nietylko ku pośileniu ćiáłá/ ále też y ku rozmnożániu/ ktora rzecż yeſt przećiwna w ſtarych ludziech KwiatKsiąż Cv; Nie ſkwápiayćie ſię też ná piſánie y rozmnażánie Konſtytucyi/ po ktorych vgęſzczániu złe obyczáie y niezbożność ludu wáſzego poznáć. SkarKazSej 702b.
α. O majątku, dochodach: podnoszenie wartości, przysparzanie (1): y nie záſługuią ſobie tákowi [przełożeni] żadney pochwały/ ktorzy miáſtho obrony rozmnażánia pożytkow ludzkich/ ſámi ie wydzieráią/ álbo cudze dobrá inſzym przyſądzáią Phil Q3.
b. Pod względem wielkości niewymiernych (2):
α. O intensywności: nasilanie (1): Co ieſliby iáka rozność karánia o iednáki wyſtępek vſtáwiona być miáłá/ tedy ma być obrácána nie ná rozmnażánie ſwowolnośći możnieyſzych [ad potentum licentiam amplificandum]/ ále ná odegnánie krzywd od vbogich ludźi. ModrzBaz 73.
β. O znaczeniu i zasięgu: utwierdzanie, rozszerzanie (1): Rozmnażániu páńſtwá [Ad multiplicandum principatum] y pokoiu nie będzie końca/ ná ſtolicy Dawidowey ná kroleſtwie iego BudBib Is 9/7.
II. Rzeczownik od „rozmnażać się” (2):
1. Stawanie się liczniejszym przez płodzenie potomstwa; propagatio Modrz (2): Then ieſt porządek ktory Bog chćiáł mieć áby záchowan był w rozmnażániu narodu ludzkiego/ to ieſt/ w vczćiwym małżeńſkiem towárzyſtwie/ á nie wzłączániu beſtyalſkem. BibRadz I 1d marg.
a. Przechodzenie cech na potomstwo (1):
Wyrażenie: »przyrodzone rozmnażanie« (1): Záprawdę cnotá ſámá táka ieſt/ iż áni przyrodzonym rozmnażániem [propagatione naturae]/ áni żadnym ſpadkiem/ do potomkow niemoże przychodźić. ModrzBaz 42.
2. [Przybywanie czegoś [czego]: Przyſtoynie z rozmnażániém lat/ rozmnażanié mądrośći przyłączył BiałPos 137 (Linde s.v. rozmnożyć).]

Synonimy: I.a. przyczynianie, rozszerzanie; II.2. przybywanie, przyrastanie, rościenie.

Cf ROZMNAŻAĆ, ROZMNAŻAĆ SIĘ

AĆ