[zaloguj się]
[pdf]

OSTRZEGA (4) sb f

ostrzega (1), (lat.) ostrea (3), [austryga]; ostrea BielKron; ostrzega : ostrea FalZioł (1:2).

Teksty nie oznaczają ó oraz é.

Fleksja
pl
G austryg
A ostrzegi, austrygi
inne sg N (lat.) - ostrea; sg A (lat.) - ostream

pl [G austryg.] ◊ A ostrzegi (1), [austrygi]. ◊ (lat.) sg N ostrea (2). ◊ A ostream (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu; poza tym XVI w.: austryga; XVII w.: ostroga; XVIII w.: ostryga.

1. zool. Ostrea edulis L. (Rost); ostryga, małż morski z rodziny ostrygowatych (Ostreidae), poławiany i hodowany dla celów spożywczych; także małż morski perłopław [ostrea – wszelakie żółwie i ryby morskie w szczeszujach w czaszkach albo skorupach skropawych sie chowające Mącz 271b; – rak morski wszelaki Calep; małż, pław morski ostroskorupy, szarłatniczy – ostrea Cn] (2): (nagł) Oſtrea. [Perłowá máćicá. Margarita SienHerb 313a] (–) [...] Ten małż ma w ſobie iednę perłę barzo drogą [...]. Ta małżowina/ ieſth pokarm ſamych panow/ bo iey radcżey pożywaią niżli inſzych rib. FalZioł IV 37d; [Przyiechawſzy nád Morzem [...] záchćiáło mu ſię [hrabiemu] Auſtrig/ [...] ktore wźiąwſzy w worecżku z miáſtá wynioſł. PaprHerby 33 (Linde), 33 (Linde)].
Szereg: »ostrea albo małżyk« (1): Gdyż tha Oſtrea albo ten małżyk chcze vżywać lepſzego powietrza: wylezie z ſkorupy aby ſie ochłodził na wietrze FalZioł IV 38a.
2. Skorupa małża (2): Dijaſcorides powiada: iże gich [ostrei] ſkorupy ſpalone/ maią mocz wyſuſzać rany zapſowane/ [...] Gdy kto ma głębokie rany/ tedy thy oſtrzegi [ſkorupy SienHerb 313b] ſpalić/ y zmieſzać z ſtarem ſadłem [...] y przyłożyć na ranę. FalZioł IV 38b.
Szereg: »koncha albo ostrea« (1): Vłowili w ten cżás oni ludzie przy Hiſzpaniech konchę álbo oſtream/ co zowiemy máćicę perlową BielKron 446.

Synonimy: 1. małż, »pław morski«; 2. czasza, czaszka, koncha, macica, muszeł, sklep, skorupa, szczeszuja.

AKtt