« Poprzednie hasło: [OTWORZYSTOŚĆ] | Następne hasło: OTWORZYŚCIE » |
OTWORZYSTY (63) ai
otworzysty (62), odtworzysty (1) GlabGad.
Oba o jasne.
comp otworzystszy (4).
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | otworzysty | f | N | otworzyst(a) | n | N | otworzyst(e) |
G | G | otworzystéj, otworzystszéj | G | otworzyst(e)go | ||||
D | D | otworzyst(e)j | D | |||||
A | otworzysty, otworzyst(e)go | A | otworzystą | A | otworzysté, otworzystszé | |||
I | otworzystym | I | I | |||||
L | otworzystym | L | otworzystéj | L | otworzystym |
pl | ||
---|---|---|
N | subst | otworzyst(e) |
G | otworzystych | |
A | subst | otworzysté, otworzystszé |
I | m | otworzystémi, otworzystymi |
n | otworzystymi |
sg m N otworzysty (8). ◊ A otworzysty (3), otworzyst(e)go (1). ◊ I otworzystym (2). ◊ L otworzystym (1). ◊ f [N otworzyst(a).] ◊ G otworzystéj, otworzystszéj (2); -ej (1), -(e)j (1). ◊ D otworzyst(e)j (1). ◊ A otworzystą (2). ◊ L otworzystéj (1). ◊ n N otworzyst(e) (5). ◊ G otworzyst(e)go (3). ◊ A otworzysté, otworzystszé (4); -é (1), -(e) (3). ◊ L otworzystym (1). ◊ pl N subst otworzyst(e) (5). ◊ G otworzystych (5). ◊ A subst otworzysté, otworzystszé (10); -é (5), -(e) (5). ◊ I m otworzystémi (4), [otworzystymi]; -émi (3), -(e)mi (1). n otworzystymi (5).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
- 1. Otwarty, wszystkim dostępny; jasny, wyraźny, oczywisty
(39)
- W przen (3)
- 2. Szeroko otwierający się, rozwarty, rozległy; porowaty
(9)
- W przen (1)
- 3. Rozległy, przestronny, obszerny
(6)
- W przen (1)
- 4. Szczery, otwarty, prostolinijny (7)
- *** Bez wystarczającego kontekstu (2)
W połączeniach szeregowych (4): Do czego Káznodźieiam drogi proſtſzéy [...] áni ſnádnieyſzéy/ áni otworzyſtſzéy niemáſz/ mimo té rzeczy widomé OrzQuin Aa2; ModrzBaz 136v; przypiſuiąc mu/ nie iákie boſkie ſzcżyre prawdźiwe y otworzyſte nád ſzátánem zwyćięſtwo/ iáko przyſtoi mocnieyſzemu nád ſłábſzym: ále chytrze/ nie męſkie/ obłudnie CzechEp 203, 153.
»otworzysty mandat« (1): descriptio et imago tabularum, Copia á liſtów przepis/ otworziſtych mandatów. Mącz 375b.
[»membrany otworzyste«: A żem sługom moim [...] i innem sługom różnemi czasy membrany otworzyste dawał [...], tedy tego strzec aby sobie długów na nich nie pisali [1590] TestEwang 69.]
[»otworzysty nieprzyjaciel«: pewnie po tákiéy wieczerzy we wnętrzu párćié/ kłoćié/ wymioty [...] do czego pobudkę dawa kucharz/ iáko otworzyſty zdrowia náſzégo nieprzyiáćiel OczkoPrzymiot 30 (Linde).]
»słowa otworzyste« [szyk 5:2] (7): ktorzyby [...] mogli inſzych/ wedle fántázyey ſwey/ procż otworzyſtego ſłowá Bożego/ pierwey z Heretykowawſzy potym prześládowáć CzechEp 27; że co raz rzeką/ iż ſię przed wſzytkiemi wieki vrodźił: to záś/ choćiaż nie ſłowy otworzyſtymi/ iednák rzecżą ſámą to mowią: iż ſię nigdy nie rodźił. CzechEp 253; Skąd to obacżyć mamy: iż ponieważ ták ſłowy otworzyſtymi Bog o tym mowi/ tedy nie przeco inſzego/ iedno áby znáć dał/ iż [...] CzechEp 331, 167, 213, 413 [2 r.].
»łacny i otworzysty« (1): ieſli łácne piſmo y otworzyſte/ czemu ſię w nim nie zgadzáią/ á ieden ták wykłáda/ á drugi inák? SkarKaz 81b.
»łatwy i otworzysty« (1): Gdźie ſię ſtárego teſtámentu figury/ nowym teſtámentem/ á Chriſtuſowe ſłowá Apoſtolſkimi/ tákże iedny mieyſcá drugimi wykłádáią/ á zwłaſzcżá trudne łatwieyſzymi y otworzyſtymi. CzechEp 89.
[»otworzysty a nie zasłoniony (a. bez jakiej zasłony)«: Ma też być Wiridarz otworzyſty/ á nie zaſłoniony drzewy od wſchodu ſłońcá Cresc 1571 490, 137.]
[»odkryty i otworzysty«: Co by skąd inąd R. P., ile odkrytego i otworzystego zachodzić miało, nie baczy jeszcze I.K.M. AktaSejmikPozn 1600/214.]
»pospolity i otworzysty« (1): Opuśćiwſzy tedy to [odstąpienie od apostołów]/ wezmę przedśię inſze poſpolitſze y otworzyſtſze/ ktorych ſię y ślepy domácáć może. CzechEp 362.
»szczyry a otworzysty« (1): Nie wſzytkoć też to wſzetecżność/ ktora ſie w.m. wſzetecżnoſcią widzi: ma drugi w ſobie beſpiecżeńſthwo iákieś ſzcżyre/ á otworzyſte/ nie pátrzącz bárzo ná ceremonie GórnDworz Lv. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
otworzysty ku czemu (1): Nie kriyćie członków/ podołków podwińćie/ Nie k ślubu iść/ wſtyd precz/ pierśi odwińćie: Iżby ku bićiu otworzyſté miáłá Ręká wśćiekła/ á tłuc nie przeſtawáłá. GórnTroas 12.
otworzysty komu (1): Kędy iednego człowieká ćiáło/ myſli y ſumnienie ták otworzyſte będzie drugiemu/ iáko ná tym świećie przez kryſztał ábo śkło rzeczy widzimy. WujNT 888.
W porównaniu (1): WujNT 888 cf otworzysty komu.
Synonimy: 1. jasny, odkryty, pospolity; 4. szczery; a. mężny, śmiały.
Cf [NIEOTWORZYSTY], OTEWRZYSTY, OTWARTY, OTWORZONY
MŚ