[zaloguj się]
[pdf]

PIGMEJ (31) sb m

pigmej (31), [pignej].

Teksty nie oznaczają é.

Fleksja
pl
N pigmei, pigmeowie
G pigme(o)w
D pigmeom
A pigmei
I pigmejmi
L pign(e)åch
inne sg N (grec.) - pigmeos; sg V (grec.) - pigmeu; pl A (grec.) - pigneos

sg N (grec.) pigmeos (1). ◊ V pigmeu (1). ◊ pl N pigmei (9), pigmeowie (5); -i PaprPan, SzarzRyt; -i : -owie KmitaSpit (7:5). ◊ G pigme(o)w (8). ◊ D pigmeom (4). ◊ A pigmei (2), [(grec.) pigneos]. ◊ I pigmejmi (1). ◊ [L pign(e)åch.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII w; poza tym XVII – XVIII w.: pigmejczyk.

1. Baśniowa istota ludzka bardzo małego wzrostu; [Pygmaeus – Karzeł. Pygmaei mali ludzie w Indiej miedzy gorami sie chowający, na jednej piędzi wzwysz ktorzi walkę wiodą z ptakami. Mącz 333d; Łokietek abo łokietkowie źwierzęta, ludziom łokietnem podobne – Pygmaei Cn] (30): Trojanie z wielkiem hukiem w pole pochadzali Iako żórawie, kiedy bliską zimę czują, Z krzykiem przeciw wielkiemu morzu polatują, Pigmeom drobnym niosąc śmierć i zarażenie KochMon 19; Gdy z obłokow krzyk ſłyſzą/ gdy ptacy przychodzą/ Záraz Pigmei drobni ná woynę wychodzą. KmitaSpit A2; Ieſt źiemiá ná wſchod ſłońcá Indią rzekáią/ Tám kędy Pigmeowie niewielcy mieſzkáią. Ludźie ſą ná łokieć wzwyſz KmitaSpit A2; Grus Krol Zorawi [...] prágnął áby ſobie Pigmei zniewolił. KmitaSpit B2; Iáki táki Pigmeos zbroię z śiebie złożył. KmitaSpit B3v; Wſzyſtko woyſko Pigmeow chłopu po kolano. KmitaSpit C2v, Av, A2 [2 r.], A4, B, B2 (28); GRyffowie ſtrzegą złotá/ y biią ſie o nie/ [...] Niebożętá Pigmei trudność z nimi máią/ Ktorzy ſie o ten kruſzec z pilnośćią ſtáráią. SzarzRyt ktv; [áby on [tj. bóg Puschaitis] Parſtuki Aniołki ſwoie to ieſt pignaeos ludzie máłe poſyłał do ich Gumien [...] A o tych Parſtukach álbo Pigneach y Auguſtin S. in libro de civitate Dei piſze/ iſz Pogánow y Chrześćian proſtakow wieśniakow/ częſtokroć dziwnym vkázowánim ſwoim zmamili byli StryjKron 158].

W charakterystycznych połączeniach: pigmeje drobni (2), mali (2), niebożęta, niewielcy, ubodzy; pigmeje chłopu po kolano, na łokieć wzwysz.

2. Człowiek małego wzrostu (1): (nagł.) Pełkowie (nagł.) ći Pigmei co tu w Rusi roſli/ Iuż dla ſwych ſpraw pocżćiwych ná Troiany poſzli [...] Chociaż máłe vrody ále doſyć śiły PaprPan P4.

Synonimy: człowieczek, guz, karzeł, niedorosłek, pieniek, piędzimąż, piędzimężyk.

Cf PIGMEOL

DDJ