Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZPRZESTRZENIONY

Następne hasło: ROZPRZĘŻENIE »

ROZPRZĘGAĆ (3) vb impf

W inf -przęg-; w pozostałych formach -prząg-.

o oraz a jasne.

Fleksja

indicativus
inf	rozprzęgać
praes
	sg
1	rozprzągåm
3	rozprzągå

inf rozprzęgać (1). ◊ praes 1 sg rozprzągåm (2). ◊ [3 sg rozprzągå.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

Rozdzielać, rozłączać, oddzielać (3)
- a. Wyprzęgać zwierzęta pociągowe (tu: z jarzma); wyprzęgając zwierzęta, oddzielać je od siebie (1)

Rozdzielać, rozłączać, oddzielać; deiugare, diiugare, seiugare Mącz; abiugare, abiungere, deiungere, disiungere Cn (3): Deiugo, Roſprzągam/ Rozwięzuyę. Mącz 177c, 381b.

a. Wyprzęgać zwierzęta pociągowe (tu: z jarzma); wyprzęgając zwierzęta, oddzielać je od siebie; interiungere, solvere iuga Cn (1):

rozprzęgać co (żywotne) (1): Bono aratori non licet boves diiugare Dobremu goſpodarzowi álbo oraczowi nie godźi ſie wołów roſprzęgáć. Mącz 177c.

[Przen:

Zwrot: »[kogo] z jednego jarzma rozprzęgać«: [ebionici] W ſłowiech y w wykłádániu rożność máią/ ále to ich z iednego iarzmá nie roſprząga/ ponieważ ku iedney rzecży ſłowo Boże náćiągáią. PiotrGonSyn ***v.]

Synonimy: rozbierać, rozejmować, rozłęczać, rozsadzać, rozwięzować, rozwodzić.

Formacje współrdzenne cf PRZEPRZĄGAĆ.

MPi, SBu