[zaloguj się]
[pdf]

ROZRODZIĆ SIĘ (35) vb pf

roz- (34), roſ- (1).

sie (24), się (11).

Oba o jasne.

Fleksja
praet
sg pl
3 m rozrodził się m pers rozrodzili się
f rozrodziła się, rozrodzi(e)ła się m an
n rozrodziło się subst rozrodziły się
plusq
sg pl
3 m m pers byli się rozrodzili
n było się rozrodził subst rozrodziły się były
conditionalis
sg pl
3 f by się rozrodziła m an by się rozrodzili

fut 2 sg rozrodzisz się (1). ◊ 3 sg rozrodzi się (2). ◊ 2 pl rozrodzicie się (1). ◊ 3 pl rozrodzą się (4). ◊ praet 3 sg m rozrodził się (7). f rozrodziła się (2) BibRadz, RejZwierc, rozrodzi(e)ła się (1) Calep. n rozrodziło się (1). ◊ 3 pl m pers rozrodzili się (11). subst rozrodziły się (1). ◊ plusq 3 sg n było się rozrodziło (1). ◊ 3 pl m pers byli się rozrodzili (1). [subst rozrodziły się były.] ◊ con 3 sg f by się rozrodziła (1). ◊ 3 pl m an by się rozrodzili [cum N pl: zajączki] (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. rozrodzić.

1. Rozmnożyć się (33):
a. O zbiorowościach ludzkich (31): w ktorym [Kościele] ſie mieli rozmnożyć [...] rozlicznych ięzykow narodowie: ktorzy ſie ták rozrodzili przez ſłowo Ewányeliey ſwiętey w tym koſciele Páńſkim LubPs T2v; Iże ſie narod Grecki ták bárzo rozrodził/ Ze ták wiele kroleſtwo żadne ludzi nie ma RejZwierz 10; BibRadz 4.Esdr 3/12.
α. Rozmnożyć się przez posiadanie (licznego) potomstwa; crescere PolAnt, Vulg; multiplicari PolAnt (20): LubPs T3, V2v; RejZwierz 91v; Będą ieść á nie będą náſyceni/ cudzołożyć będą á nie rozrodzą ſię BibRadz Os 4/10, Ex 23/30; ktory [Mogog, syn Jafeta] ſie był vdał ku pułnocy z ludźmi y z mieſzkánim ſwoim/ tám gdzie ſie byli potym okrutni á zli ludzie rozrodzili. RejAp 170; Tám iáko [naród żydowski] ſie rozrodził/ w iákiey też był niewoley/ o tym iuż tám hiſtoria nápiſána ſzyrzey powieda RejPos 56; A potym też gdy ſie rozrodził narod ludzki á rozbuiał ſie w roſkoſzach ſwiátá tego/ y chcieli ſobie zbudowáć wieżę/ ktoraby ſie byłá podnioſłá áż pod obłoki. RejPos 149v; RejZwierc 39, [203]v; y weſpołek ie [pokolenia izraelskie] piſmo bráćią názywa/ choćiaſz ſie potym rozrodźili y ná pokolenia rozłącżyli. CzechRozm 154; Pan zdárzył/ że y ſámi wnet ſye rozrodźili/ Y wiélkié mnoſtwo ſtad rozmnożyli. KochPs 166; CzechEp 61; ácz tu y naymożnieyſzy/ gdy ſię rozrodźi/ z źiemiány porowná: bo dźielac długo máiętność/ muśi potomek dálſzy prżyść do bárżo máłey cząſtki GórnRozm C4v; zairzi wſzedi co zapowinowactwo á ſktoremi Domi maia/ takze y ſami [Zborowscy] yako ſie znatznie rozrodzili/ w Litewſkim Xieſtwie PaprUp Gv, F2v; [Acż te Xiążętá [oświęcimskie] rozrodźiły ſie były ták bárzo/ iż ſie im máło doſtáło oycżyzny/ przeto rozboy cżynili BielKron 1597 355].
Zwrot: »rozrodzić się w wielki poczet« (1): y rozrodźił ſię Iakob bárzo w wielki poczet [factus est ... in multitudine magna]. BibRadz 4.Esdr 3/16.
Szereg: »rozrodzić się i rozmnożyć« = crescere et multiplicari Vulg [szyk 1:1] (2): CzechRozm 79v; A gdy ſię przybliżył czás obietnice ktorą był przyśiągł Bog Abráámowi; rozrodźił ſię lud y rozmnożył w Egipćie WujNT Act 7/17.
Przen (1): Lácno więc gniazdo zácżnie/ łácno ſie rozrodzi/ Bowiem oná [cnota] z wiernemi iedno ſpołu chodzi. RejWiz 43.
β. Wziąć początek, powstać (8):

rozrodzić się od kogo (2): iákoś od onego Iákobá Pátriárchy było rozdzielono żydoſtwo ná dwoienaſcie pokolenie/ ktore ſie było rozrodziło w Egipcie od dwunaſcie ſynow iego RejPos 18v, 140v; [WizFałeczDucha A3].

rozrodzić się z kogo (4): Y będę iey [Sarze] błogoſłáwił/ á damći z niey ſyná/ Będę iey błogoſłáwił/ á z niey ſię rozrodzą narodowie [erit in gentes]/ á krolowie ludźi wielkich/ z niey poydą. BibRadz Gen 17/16; s kthorego [Chama] ſie potym ći ſláchetni pánowie Turczy á Táthárowie rozrodzili RejZwierc 62v; WerGośc 257; GórnRozm B2.

rozrodzić się skąd (2): Chánáánowi też vrodźił ſię pierworodny iego Sydon/ y Het. [...] Y Arády/ y Sámáry/ y Hámáty/ ſkąd ſię potym rozrodźiły domy Chánáneyczykow. BibRadz Gen 10/18; RejPos 318v.

[Szereg: »rozrodzić a rozkrzewić się«: Od mnichá tego [tj. Lutra] pothym rozrodzili á rozkrzewili ſie ći wſzyſcy/ ktorzy dziś/ porzućiwſzy poſpołu z krześćijáńſthwem imię krześćijáńſkie/ zową ſie Ewángieliki. WizFałeczDucha A3.]
b. O zwierzętach: rozplenić się (1): Y Záiącżkow gdyby ták/ nie cżęſto gonili/ Káżdyby ich więcey miał/ by ſie rozrodzili. RejZwierz 129v.
2. Rozrosnąć się (3):
a. O ludziach (1):

W porównaniu (1): Oto yák látoroſłki w ſwoyey zyelonośći/ Ták ſie nam rozrodzili ſynowye w młodośći. LubPs ee6.

b. O roślinach (2): Olivetum, Locus in quo olivae consitae sunt – Mieſcze gdze ſie oliwa rozrodzieła. Calep [728]a.
Przen [w co] (1): Bo choćiáż ſię do czáſu rozrodzą w gáłęźi [in ramis ... germinaverit]/ wſzákoż nie mocnie záłozeni będą od wiátru wzruſzeni BibRadz Sap 4/4.

Synonimy: 1. rozkrzewić się, rozmnożyć się, rozmoc się, rozpłodzić się, rozrość się; 2. rozrość się.

Formacje współrdzenne cf RODZIĆ.

Cf ROZRODZENIE, ROZRODZONY

SBu