[zaloguj się]
[pdf]

PODWIKA (23) sb f

podwika (20), podwijka (3); podwijka BartBydg, RejFig, PaprPan.

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl du
N podwika podwice
G podwiki podwik
D podwijce
A podwikę
I podwiką
L podwice

sg N podwika (11). ◊ [G podwiki.] ◊ D podwijce (1). ◊ A podwikę (9) [w tym zapis: -ą (4), -a (1)]. ◊ I podwiką (1). ◊ L podwice (1). ◊ [pl G podwik. ◊ du N (cum nm) podwice InwMieszcz 1556 nr 71, 1587 nr 264.]

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVI – XVII w.

Chusta na głowę; też przepaska na włosy; rica Murm, Mymer1, BartBydg, Calep, Cn; redimiculum BartBydg, Calep; suffibulum Mącz, Cn; calantica Calep, Cn; vitta Calag; calyptra, capital, capitium, epicrocum, flammeolum, flam(m)eum, (linteolum) caesitium, maforte, mafurtium, muliebre tegmen a. tegumentum in humeros noegeum, operimentum (latum) capitis (muliebris), plagula, ricula ostrina Cn (23): Potym ſiąwſſy s ſwé glowy podwikę/ albo rąbek vbogi/ dzieciątko roſkoſſneé weń powiła OpecŻyw 15v; Yakom ya wszyal Thy rzeczy tho yesth szyerzpy Coszule (Dwye) przeszczyeradla pas Caletha Spultrzeczyv grossorum, y podvyka Cmyeczyem y Cmyotownam pyotrovym ZapWar 1524 nr 2300; Murm 153; Mymer1 [312]; BartBydg 130, 132b; Item Nyewyeſczye myąſkayaczey wwolwarku hannuſſa kuſchnyerza podwyką vkradl LibMal 1547/137, 1544/87, 1550/157v, 1552/170; Sam [pan] ſie vbrał w podwiykę/ mowił iáko páni/ Alić wnet piſarz dybie/ [...] Pocżął páná obłápiáć RejFig Dd7v; Suffibulum, podwiká/ Weſtwalskich białych głów przed czásy Mącz 427c; Calag 420b; KochFr 113; SLyſzałem/ gdy Theológ ſtrofował Mediká/ Milſzać/ niżli Biblia/ v Káchny podwiká. PudłFr 18; Rica – Podwika, rantuch niewiaſt rzimskich. Calep 924b, 150b, 902a; [HandelŻyd 87; wssakos podwike sglowi dala Nicodemowi, ktori lądzwi panv Iesussowi przikril. SprChęd 89; InwMieszcz 1556 nr 71, 1583 nr 248, 1587 nr 264].
Wyrażenia: »w podwikę zawita« (1): Chociam iá ieſt żeńſka płeć/ w podwikę záwita/ Gdy do rády mąż idzie/ mnie o wſzyſtko pyta. BielSjem 4.

[»podwika żydowska«: Marek Żyd z Pragi od 2 skrzynek podwik żydowskich, białej roboty i tkanek trochę, wszytko mc. 65 HandelŻyd 85.]

Przen: Kobieta (4): wyárowáć ſie ma ocyec káżdy áby yákyemu leyowi álbo tákyemu ktoryby dobrze gráć álbo w yedenaſcye ſiedm myotáć vmyał/ álbo, ktoremuby też podwiká pachnęłá/ [...] áby tákyemu nye zlecał ſyná. GliczKsiąż L8v; PaprPan C3v; Wiem że to ludźie wiedzą po niemáłej cżęśći/ [...] Zem nie ná burku w kácżmie ni w kárty vtráćił/ Anim ſię też z podwiką iáko żyw nie bráćił. Alem ſtráćił ná koniu przez ſzáblę CzahTr C3.

W połączeniu szeregowym (1): Bo ty [doktorze] nietylko vmiéſz zléczyć niemoc w ćiele: Ale y ná dobrą myśl maſz fortelów wielé: Wino/ lutnią/ podwikę: to mi to weſelé. KochFr 78.

Synonimy: binda, chusta, facelet, przepaska.

KW, AL