[zaloguj się]
[pdf]

POKALAĆ (32) vb impf i pf

impf (24), pf (6), impf a. pf (2); impf: formy pvaes; pf: inf GórnDworz, formy praet z wyjątkiem MurzHist.

o jasne; w inf -ka- (1) WujNT, -kå- (1) OpecŻyw; w pozostałych formach -kå- (28), -ka- (2) MurzHist, Leop; drugie a jasne.

Fleksja
inf pokålać
indicativus
praes
sg pl
1 pokålåm
3 pokålå pokålają
praet
sg pl
1 f -m pokålała m an
3 m m pers pokålali
n pokålało subst
conditionalis
pl
3 m pers by pokalali

inf pokålać (2). ◊ praes 1 sg pokålåm (1). ◊ 3 sg pokålå (14). ◊ 3 pl pokålają (9). ◊ praet 1 sg f -m pokålała (1). ◊ 3 sg n pokålało (2). ◊ 3 pl m pers pokålali (2). ◊ con 3 pl m pers by pokalali (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII w. s.v. pokalić.

1. (Po)brudzić, zanieczyszczać (zanieczyścić) (2): Coinquino, Pomázuyę/ pokalam/ et Metapho. Sromocę Mącz 171a.
Przen [co] (1): Ale maſz máło imion w Sárdźiech/ ktorzy nie pokaláli [non inquinaverunt] ſzat ſwoich WujNT Apoc 3/4.
2. (S)plamić grzechem, (z)hańbić, (z)bezcześcić; coinquinae, communicare, maculare Vulg [w tym: kogo, co (27)] (20): OpecŻyw 55v; KromRozm II f2v, x2; Leop Iac 3/6; Nie wnidźie do niego [kościoła bożego] nie co pokala/ ábo cżyni co brzydliwego [aliquid coinquinatum aut faciens abominationem] BibRadz Apoc 21/27; Nie to co wchodźi w vſtá/ pokala człowieká: ále co wychodźi z vſt/ to pokala człowieká. WujNT Matth 15/11; Ale ieść nie vmytymi rękomá/ człowieká nie pokala. WujNT Matth 15/20, Matth 15 arg, 18, 20, s. 64 [7 r.], Mar 17 arg (20); [ktore práwo nye tylkoć tych ſámych miecżem karało/ ktorzy czudze małżeńſtwá pokaláli LorichKosz 64; BibRadz Matth 15/11 (Linde s.v. pokalić)].

pokalać czym (1): ktorzy grzechy niecżyſtemi y báłwany pokaláli y oſzpećili Kośćioł Boży. WujJudConf 246v.

Szereg: »pokalać i oszpecić« (1): WujJudConf 246v cf pokalać czym.
W przen (2): ty wiéſs ijżem iá nigdy mégo ſertza niepokálala/ anij mego ciała OpecŻyw 6; GórnDworz Llv.
a. Łamać zakazy, nie przestrzegać (2): Ieſliby to co śię mnie podobá pokalali i przykázaniá moiego nieprzyſtrzegali/ winy ich palcátem/ wyſtępy ich płágami karać będę MurzHist O2; Abośćie nieczytali w zákonie/ że w ſobboty/ kapłáni wkościele ſobbotę pokálaią (marg) depcą abo gwałcą (–) [violant] MurzNT Matth 12/5; [MurzNT 59].

Synonimy: 1. pomazać, zbrudzić; 2. oszkaradzić, oszpecić, pomazać, pokazić.

Formacje współrdzenne cf KALAĆ.

Cf POKALAJĄCY, POKALANIE, POKALANY

MZ