[zaloguj się]
[pdf]

POKALANY (18) part praet pass pf i impf

pf (16), impf (2) Leop 1.Cor 8/7, WujNT 1.Cor 8/7.

pokalany (16), pokalan (2).

o jasne; -kå- (15), -ka- (3) MurzHist, Leop (2). ◊ W formach złożonych -an- (15), -ån- (1); -an-: -ån- WysKaz (1:1). ◊ W formach niezłożonych -an (1) MurzHist, -ån- (1) KromRozm I.

Fleksja
sg
mNpokålany, pokalan fNpokålånå, pokalåna nNpokålane
G G Gpokålan(e)go
A Apokålaną A
Ipokålanem I I
Lpokålanym L L
pl
D pokålanym
inne formy
sg f A a. I - pokålaną

sg m N pokålany (3), pokalan (1); ~ (praed) -any (1) Mącz, -an (1) MurzHist. ◊ [I pokålanem.] ◊ L pokålanym (1). ◊ f N (attrib) pokålånå (1), (praed) pokalåna (1). ◊ A pokålaną (2). ◊ A a. I pokålaną (3). ◊ n N pokålane (3); -e (1), -(e) (2). ◊ G pokålan(e)go (2). ◊ pl D pokålanym (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: pokalany od czego (1).

Sł stp s.v. pokalać, Cn, Linde brak.

1. Zbrudzony, zanieczyszczony (3): Oblitus, Obmázány/ Pokalány Mącz 194c.
Przen (2): A innych lituyćie w boiaźni; máiąc w nienawiśći y onę ktora ćieleſna ieſt/ pokaláną ſuknią (marg) y ſuknią od ćiáłá pokaláną. (–) [maculatam tunicam] WujNT Iudae 23.
2. Splamiony grzechem, zhańbiony; inquinatus Vulg (15): Serce moie ij też ciało moie miły panie niecháy niebędzie pokálane/ abych niebyla zgańbiona. OpecŻywPrzedm C3v; krew teſtámentową pokáláną być ſobie rozumiał Leop Hebr 10/29; CzechEp 115; WujNT Hebr 10/29; WysKaz 14, 37; [I iuſz go tam [...] ona niemiárność i niezbożná myſł [!] iego zánieczyśćiá i pokálanem dziáłá. MurzNT 77v (Linde)].

pokalan(y) czym (2): Parricidiis contaminatissimus et omni scelere coopertus, mężoboyſtwy pokalány y wſzemi niecnotámi nákrity. Mącz 439b. Cf Wyrażenie.

W porównaniu (1): á ty kthore [Bóg] nyepłodem náwyedza iż ná nędznym á yákoby pokalánym ſtopnyu ſą GliczKsiąż C4v.

W charakterystycznych połączeniach: pokalane(-a, -y) ciało, krew (3), serce, umysł; pokalany mężobojstwy.

Fraza: »sumnienie bywa (jest) pokalane« = conscientia polluitur Vulg [szyk zmienny] (3): Leop 1.Cor 8/7; á ſumnienie ich będąc mdłe/ pokaláne bywa. WujNT 1.Cor 8/7, Tit 1/15.
Wyrażenie: »grzechami pokalan« (1): Bo gdy by kto był z wybranych/ będźie błogoſławion i zachowán/ choc by téſz kiedy obficiéi grzéchami był pokałan MurzHist G4.
Szereg: »pokalany i zmazany« (1): nic pokalánego y zmázánego/ nie wnidźie do Kroleſtwá Bożego. WujJud 203v.
α. W funkcji rzeczownika (1):

W przeciwstawieniu: »czysty ... pokalany« (1): Wſzytkoć czyſte czyſtym: lecz pokalánym y nie wiernym nie máſz nic czyſtego WujNT Tit 1/15.

a. Pogwałcony, nie zachowany (1): Swyętokradſtwo yeſt gdźye yuż nye tylko czyſtoſć bywa pokalaná/ ále też to co yeſt Bogu ofyárowáne/ bywa odyęto KromRozm I Iv.

Synonimy: 1. obmazany, oszkaradzony, oszpecony, zbrukany; 2. pomazany, zmazany.

Cf NIEPOKALANY, POKALAĆ

MZ