[zaloguj się]
[pdf]

POKĄD (44) cn i pron

cn (40), pron (2), cn a. pron (2).

-d (32), -t (12).

o prawdopodobnie jasne (tak w po-).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.

I. W zakresie stosunków czasowych (42):
A. Zaimek przysłówkowy pytajny: jak długo, do kiedy (2):
a. W pytaniu retorycznym (1): W vniżeniu iego ſąd iego wywyſzon ieſt/ a wiek iego y kthoż wypowie? (marg) To ieſt/ pokąd on kwithnąc będźie y z potomnym ſwoim koſćiołem. (–) BibRadz Act 8/33.
b. W zdaniu dopełnieniowym (1): gdyż y to zniebespieczenstwem czynię coteraz piszę y niewiem pokąd mi to bedzie wolno bo codzien spodziewam się ciesnieyszego znami obchodzenia. ActReg 161.
B. Spójnik; wprowadza zdanie okolicznikowe czasu; adhuc, cum PolAnt; donec Vulg (40):
1. Równoczesne [w tym: w postpozycji (17), w antepozycji (6), w interpozycji (6)] (29):
a. Czynność lub stan zdania nadrzędnego trwa do końca czynności lub stanu zdania podrzędnego; odpowiada na pytanie: do kiedy (21): GliczKsiąż F5v, M8; Boiaźń Páńſka roſpądza grzechy/ á pokąd ieſt obecna [perseverans] záwśćiąga gniewu. BibRadz Eccli 1 /20; WujNT Ioann 9/4; [KsięgiEklez I5].

Wprowadza peryfrazę w znacz, ‘do końca życia’ (10): iżes yadł ten owoc/ ktoregomći był zákazał/ będzieſz myał źyemyę nyepłodną/ s kthorey ſie pokąd będzyeſz żyw maſz żywić GliczKsiąż Hv, M8v, O3; KrowObr 104v; niech ſłucháią á vczą ſie bać Páná Bogá náſzego/ pokąd iedno będźiećie żyć [diebus quibus vos vivitis] w źiemi/ do ktorey idźiećie BibRadz Deut 31/13; Nápomina [Salomon] ie [słuchaczy] áby trwali w prawdźiwey boiázni Pańſkiey/ pokąd iedno będą żywi w tym krotko trwaiącym żywoćie BibRadz I 346; GrzegŚm 22; HistLan Ev; [Synowi: y niewieſćie: brátu: y przyiaćielowi: nie daway mocy nád ſobą pokąteś żyw KsięgiEklez K8v, K6].

Wprowadza pery frazę w znacz. ‘do końca świata, wiecznie’ (4): Lepyey iż ſie doſtánye z dobrego náucżycyelá do żywota wiecżnego/ niżeliby [...] zá inſſemi Heretykámi isć myał/ to yeſt/ ná to myeſce kędy żal á gryźyenye ſumnyenya pokąt cżaſu ſtáwáć będzye. GliczKsiąż L5v, F4v; Themuć przymierzem wiecznym poruczono y potomkom iego/ pokąd niebo dni ſpráwuie [in die coeli]/ áby ſłużyli Bogu BibRadz Eccli 45/18; WujNT 463.

Połączenia: »pokąd ... dotąd, dotąd ... pokąd« (1:1): á pokąd krzeſciyáńſkye imyę będźie kazano/ dotąd ony [przywileje] też bez vłomku ſtáć będą. KromRozm III N8v; GliczKsiąż N.

»pokąd ... je(d)no« (4): Y doſtáli pieniędzy od onych ktorzy ie byli przyſzli kupowáć/ á potym zá nimi ſzli w pogonią pokąd iedno mogli [diu], BibRadz 2.Mach 8/25, Deut 31/13, I 346; GrzegŚm 22.

»pokąd ... jeszcze« (1): Oto pokąd [cum] oná iéſzcże była cáła/ ninacż ſię nie godźiłá/ iákoż tedy dáleko mniey ſię godźi/ gdy ieſt ogniem náruſzona y ſpaloná? BibRadz Ez 15/5.

»poki ... i pokąd« (1): Chwalić będę Páná pokim iedno żyw y pokąd mię ieno s ſtawa. GrzegŚm 22.

α. Z trybem przypuszczającym (1):

Wprowadza peryfrazę w znacz, ‘do końca życia’ (1): mamy ſie vcżyć dotąd pokątby kto ná ſwyecye żyw był. GliczKsiąż N2.

b. Czynność lub stan zdania nadrzędnego ma miejsce podczas trwania czynności lub stanu zdania podrzędnego; odpowiada na pytanie: kiedy (8): A záiſte nyemáła thego potrzebá yeſt/ áby dzyatki z młodosći pokąd ſie dádzą náwiesć rodzicy wypráwyáli GliczKsiąż E, M5v.

Połączenie: »pokąd (...) jeszcze« (6): ále też y timiſz piorkámi [rodzice] ſyny ſwe obtykáyą/ práwye pokąd im mlecż yeſſcże ná gębye GliczKsiąż F2v, E6, E6v; Y wnet pokąd to ieſzcze mowił [adhuc eo loquente]/ przyſzedł Iudaſz BibRadz Mar 14/43, I 113d marg; HistLan F2.

2. Następcze; zdanie podrzędne zaprzeczone [w tym: w postpozycji (9), w antepozycji (1), w interpozycji (1)] (11):
a. Bezpośrednio następcze: czynność lub stan zdania podrzędnego kończy się z chwilą rozpoczęcia czynności lub stanu zdania podrzędnego (8): To bydlę pokąt [nye] ma żadnego yágnyęcyá/ ſnadź y cyenyá lie ſwego boi GliczKsiąż C8v.

Połączenia: »dotąd ... pokąd« (1): [cieśla] dotąd yey [okrętu abo szkuty] ſtrzeże á o oney pyecżą á ſtáránye ma/ pokąd yey ná brzeg morſki nye przyprowádzi. GliczKsiąż Q2v.

»tak długo ... pokąd« (1): ále ták długo będzieſz myał chcieć [uczyć się od doktora Kratipusa] pokąt nye poznaſz żes nyeyáko w náuce poſtąpił. GliczKsiąż M8v.

α. Z trybem przypuszczającym (5): a tham ſthanawſchy nyechczą ſgycz spyerwey myanowanego Rathuſza, albo sthego myeſcza, gdzye krol yego myloſcz nathen czaſz bycz raczy pokand bych dalyey nyebyl opatrzon MetrKor 37/2v.

Wprowadza peryfrazę w znacz, ‘do końca życia’ (1): GliczKsiąż Q2v cf »dotąd ... pokądby«.

Połączenia: »dotąd ... pokądby« (1): Ocyec [...] powinyen yeſt dotąd ſtáráć ſie o ſyná ſwego/ pokądby ſie s ſwyátem nye pożegnał á nye rosſtał. GliczKsiąż Q2v.

»tak długo ... pokądby« (3): Ták długo potrzeba ſie vcżyć/ pokątby ſie nye náucżył GliczKsiąż N2, N2, N2v.

b. Ogólnikowo następcze: czynność lub stan zdania nadrzędnego kończy się przed rozpoczęciem czynności lub stanu zdania podrzędnego: zanim [w tym: w postpozycji (2), w antepozycji (1)] (3): Co ſię okázuye z onych cżáſow dawnych [...]/ iż pokąd złotá á drogich ſſat nye znano/ ták yeſſcże [...] roſkoſſy nye przyſzły były myędzy ludzye w obycżay GliczKsiąż E8v.
α. Z trybem przypuszczającym (2): KromRozm II i3v; ktory ocyec ſyná ſwego chcyałby myeć oratorá/ niechayby go ná to wyodł yeſſcże wten cżás/ gdyby w kolebce leżał á onego powiyano/ y pokądby go od cycká nye odſádzono. GliczKsiąż K2v.
II. [W zakresie stosunków stopnia: zaimek przysłówkowy względny, wprowadza zdanie okolicznikowe: wſzákże tylko w tym [pismo za prawdziwe ma być miane]/ poki ſie z Piſmy ſwiętymi zgadza/ albo im przećiwne nie ieſt/ á w cżym y pokąd ſwiádectwo dawa Miſterſtwu pierwotney Cerkwie Swiętey Apoſtolſkiey/ á od iednomyſlnoſći zwolenia iey (dokąd ieſzcże w cżyſtoſći prawdy ſtałá) nic ſie nieodchyla. HerbOdpow D4, A4.]
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Donec – Pokąd, azdotąd. Calep 340b; Dum – Pokąd, az. Calep [344]b.

Synonimy: I.A. dokąd, poki, poko; B.1.a. poki; b. kiedy; 2. nim.

Cf POKĄDŻE

IK