[zaloguj się]

KIEDY (7031) cn i pron

cn (5436), pron (1592).

kiedy (7031), [kiedej].

e jasne (w tym 2 r. błędne znakowanie); kiedej z tekstu nie oznaczającego é.

stp, Cn notuje, Linde XVIXIX w.

Znaczenia
I. Spójnik (5436):
1. Wprowadza zdanie okolicznikowe (4658):
A. Wprowadza zdanie czasowe (2909):
a. Zdanie czasowe uprzednie; cum quando Vulg, PolAnt; w przekładach z łaciny polskie zdanie odpowiada często konstrukcji łacinskiej ablativus absolutus lub ablativus temporis [w tym; w antepozycji (146), w postpozycji (63), w interpozycji (32)] (241): Noſem z gárdłá kość mu wyrwał: A kiedy go ták vzdrowił/ O zapłatę z wilkiem mowił. BierEz K4v (18); HistJóz D; TarDuch C7; kiedy ſie vſmaży iż będzie iako powidła/ wylać na deſzcżkę cżyſtą á tak ſie tho zgęſtnie FalZioł V 94v; RejRozpr G4v; RejJóz B5 (2); LibLeg 11/155; RejKup k4 (2); Liſt poſlany Dariuſowi od Marſzałká iego/ kiedy go Alexander zwalcżył. HistAl E7; ZapWar 1551 nr 2584; LubPs N2v; Kiedy vtzynićie wſzyſtko/ cokolwiek wam roſkázano/ mowćie/ ſludzy niepożytetzni ieſteſmy KrowObr 64 (3); RejWiz 73v (3); Kiedy przeminie mieſiąc/ roſprzedamy thowáry Leop Am 8/5 (7); RejZwierz 38v; BibRadz Iudic 2/21 (2); miał też to przykazánie Moiżeſz/ áby ſie według obłoku ſpráwowáli/ [...] á kiedy obłok odeydzye/ áby ſie też oni z mieyſc ſwych ruſzyli. BielKron 35v (7); SienLek 11v (6); Kiedy do tąd pan Koſtká dopowiedział/ rzekł ku I. M. pánu Lubelſkiemu. GórnDworz Z5v (3); KuczbKat 50; A ty pánie ſąſiedzie rozmyſlay ſie ná to/ Iż záwżdy źimá prziydzie kiedy ſchodzi láto. RejZwierc 241v (2); KochMon 19; Strum Mv; PaprPan D; KarnNap C4v; KochDryas A3; KochOdpr C2v; KochPs 111; Wiećie iako wielki kámień [...] Ktory do drzwi przywálono Kiedy miſtrzá w grob włożono MWilkHist G4 (2); KochFr 41 (3); KlonŻal C3v; KochMuza 28; Gdzyeby wpadł w śidło/ kiedy lud potráći/ A ſzáchu nie wzyął/ táki met nie płáći. KochSz A3v; WerGośc 249; PudłFr 79; ArtKanc D13; KochProp 14; Brogi ná źiemi nigdy leżeć nie máią kiedy ie wymłocą GostGosp 48; LatHar 4; WujNT Act 24/22; WysKaz 33; SarnStat 264 (2); A ty naświętſza Pánno/ kiedyś go vyźrzáłá W ręku okrutnych kátów/ ledweś go poznáłá. SiebRozmyśl H2; PowodPr 81; CzahTr K4v; Kiedy milę mam chodźić ták ia pewnie wierzę: Mowię/ to iedná milá/ kiedy ią przemierzę. KlonWor 80 (2); PudłDydo B5.

Połączenia: »kiedy ... a tedy« (1): kyedy, marya k yey przyſla a tedy helzbyeta zauolala [...] o y ſkąd to mnye yeſt ſyą ſtalo yſz myą matka boza nauyedzyla PatKaz II 80v.

»a to kiedy« (1): Szcżuka [...] Zywie też żabami/ żołwiami/ á to kiedy ſie wygikrzy. FalZioł IV 36d.

»kiedy ... ali dopiero« (1) : A kiedy Tátárzyn w niewolą wſzyſtko y z ludem zábrał/ áli dopiero wylicżáli one doſtátki/ ktore nieprzyiaćiel wynioſł. PowodPr 84.

»aż(e) kiedy ... (toż) dopi(e)ro (a. dopiery)« (3): áż kiedy ſie rzucą do ſzárſzunow toż dopiro chcą rozwadzáć RejZwierc 80; Strum P3 (2).

»aże naonczas kiedy, wtenczas aż kiedy« (1 : 1): Strum E4v; przeto Dauidowi Pan mowył/ że miał vmrzeć/ wten cżáz áż kiedy śię wypełnili dńy żywotá iego. BiałKaz C2.

»(nie) dopi(e)ro(ż) ... kiedy, kiedy ... dopiero« (5 : 2): BierEz M3; Bo kiedy iuż niebędzie nic Dopieroby chćiał rządnym być RejRozpr I2v; Mącz 13b; NiemObr 125; WyprPl C3v; WujNT 358 (2).

»kiedy ... i« (1): pothym kyedy zyemya hvyrzala ze nyemogą yemv nyczego skazycz dla naſz, y ony pothayemnye noczą podyely ſią nadnym zynnem hoſpodarem LibLeg 6/191.

»jeszcze nie ... kiedy« (5): KromRozm II c2; ieſzcże Abráám nie był kiedym ia ieſth. RejPos 84; LatHar 128 (3).

»kiedy już(e), już kiedy« (51 : 1): Xántus też kiedy ſie iuż zmył/ Przyiaciół ná obiad prośił BierEz C2 (5); FalZioł I 36b; RejRozpr C3 (2); RejJóz Ov; tedy będzie takiemu każdemu wolno onego sędziego swego wojewodztwa o to pozwać już kiedy po onych sześci miesiącoch zostanie zasię ziemianin. Diar 96; RejWiz 160; BielKron 272 (2); Mącz 13b; GórnDworz Dd8v; RejPos 24v; KuczbKat 45; KochList 3; A kiedy iuż vłożyſz wárſtę iednę od kóńcá do kóńcá Grobléy/ záſypże ią ná wiérzchowiſká tego chróſtu. Strum. H2v (20); KarnNap B3v; Oczko 20v; KochJez B2; KochPhaen 21; KochPieś 32; PudłFr 78; GostGosp 120; SiebRozmyśl H4 (2); CzahTr Gv; KlonWor 35 (4).

»kiedy ... już« (2): kiedy s ciáły wſtáną/ Iż iuż w wiecżną niewolą/ do nich ſie doſtáną. RejWiz 164 (2).

»kiedy naprzod« (1): [Melanchton] kyedy naprzod był wydał commentarze ná liſt Páwłá S. do Rzymyánow/ iż tymże duchem ye piſał/ ktorym Páweł liſt on nápiſał. KromRozm II ſ3.

»kiedy ... potem, potem ... kiedy« (3 : 1): BierEz B; RejFig Cc6; HistHel Cv; Kiedy łáńcuch żelazny ná ſzyię włożyli/ Krzyż ſrogi ná rámioná: potym prowádźili Przez wſzyſtko miáſto SiebRozmyśl H3v.

»kiedy ... tamoc« (1): A kiedy więc twoy mąż przydzie A táko ćię chorą naydzie: Tamoć ia iemu porádzę/ A małpieżá z świátá zgłádzę. BierEz Qv.

»kiedy ... tam dopiero« (1): A kiedy z polá zbierzemy/ Tám dopiéro odpoczniemy KochSob 63.

»kiedy ... tedy« (20): vſuſz ie dobrze/ kiedy vſchną/ tedy tłuſthe od nich oderżnąć wſzytko FalZioł V 95; WróbŻołt 37/17; LibLeg 11/71v (2); RejJóz N2v; MurzNT Matth 13/26; KromRozm II f2v; KrowObr 47v (3); RejWiz 149; Kiedy ogień wynidźie z rány/ thedy ią lepák czyśćić. SienLek 147v; RejPos 41 v; BudBib Iudic 8/7; Strum B3 (4); KarnNap B3v; ActReg 110.

»kiedy ... tedy dopiero« (2): kiedy iákmiarz wſzyſcy ludźie ſproſnie śię byli w báłwochwálſtwo vdáli/ tedy dopiero zá tym nierychło miedzy ludźi Przyśięgá się [!] záwźięłá. KuczbKat 285; Strum I.

»kiedy ... tedy hnet« (1): Iſch kyedi vyrzal kogo ydącz, thedi hneth on zlothi na zyąmyą porzuczill. LibMal 1545/94.

»kiedy ... tedy już« (2): kyedy pan bog zlączyl duſzą naſzwyąthſzey panny ſczyalem, o tedy yuſz w uyelkyey ſlodkoſzczy byla napelnyona dzyeuycza marya PatKaz II 11v; ModrzBaz 80.

»kiedy ... tedy potym« (1): kiedi sye krol yego M. na seymie spani radamy swimy okolo, tego roſmowy tedi potim przes lyſth swoy panv voyewodzye odpowiedziecz y oznaymycz bedzie raczil LibLeg 11/73.

»kiedy ... to« (1): A kiedy ſié wycżyśći [w czyśćcu]/ to proſto do niebá/ Poydzye záſię RejWiz 163v.

»kiedy ... to dopiro wtenczas« (1): á potym kiedy ŝie wpráwią/ to dopiero w tęn ccás to /i/ odiąĉ ĝięm będ̂ie mogll JanNKarGórn H2.

»kiedy ... to już« (1): Iuż więc potym kiedy ſie beſpiecżniey rozlata/ To iuż y po wyſokich drzewach ſobie trzpiata. RejWiz 7.

»tuż kiedy« (1): ábo [kto] zágáſi ogień we źdźble tuſz kiedy pocżnie gorzeć? Leop 4.Esdr 16/6.

»kiedy ... wnetże, wnet kiedy« (1 : 1): Wnet kiedy ſie vrodzi łzámi ſie obleie RejWiz 87v; PaprPan Hh2.

»wtenczas (a. natenczas) ... kiedy, wtenczas (a. natenczas, a. naonczas) kiedy, kiedy ... wtenczas« (3 : 3 : 2): DiarDop 102; kiedy rzeká Kobár wyleie/ w ten cżás poydą do zyemie ſwoiey Ieruzálem. BielKron 96; ieden zacny ſláchćić Mantuańſki chodzącz po ſali na páłaczu Papieſkim [...] ná ten cżás kiedy Alexánder Papież ſzoſty vmárł/ á Pius trzeći Papieżem zoſtał [...]/ ták powiedział. GórnDworz O4v (3); Strum Fv; A my ná ten cżás to pytánie odpráwimy/ kiedy ſię nabożnie vważániém pocżątku/ poſtępku y końcá męki Páná náſzego zábáwimy. LatHar 262; WysKaz 34.

»kiedy ... wtenczas dopiero, wtenczas dopiero ... kiedy« (1 : 1): GliczKsiąż O7; iż w ten czás dopiéro poznaſz ſczęśćie ſwoié/ kiedy ie vtráciſz OrzJan 38.

»kiedy ... zaraz, nie zaraz kiedy« (2 : 1): GórnDworz Bb; Niezáraz kiedy śie świát pocżął náſtáłá Przyśięgá KuczbKat 285; PaprPan Hh2.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (12): BierEz L4v (2); ktorych [ksiąg] kyedy dokonal panna ye othworzyla PatKaz I 11v; RejWiz 21v; GórnDworz R5v (3).

Połączenia: »kiedy ... dopiero« (1): GórnDworz Y6 cf Fraza.

»kiedy już« (1): Ktore [orły] kiedy iuż Ezop miał/ Táką im miárę przypráwiał BierEz Gv.

»kiedy ... tedy« (2): Niechay pirwey tym pánom odpowiem [...]/ co kiedy vcżynię/ tedy y do rzecży w. m. przydę GórnDworz L14v; CzahTr A4v.

»kiedy zaś« (1): To kiedy Pleban wyłoży/ záś o Rodźicach vcżyć będźie KuczbKat 305.

Fraza: »co kiedy się stało« (1): czo kiedy ſie sſtáło/ dopiero tym więcey vśiłowác pocżął/ [...] áby ią ſobie vcżynił przychylną GórnDworz Y6.

Z trybem przypuszczającym [w zdaniu nadrzędnym con ze spójnikiem typuaby”] (2):

Połączenia: »tedy ... kiedy by« (1): Iżeby [...] znimi [figami] więc tedy przyſzedł/ Kiedyby Pan z łáźniey wyſzedł. BierEz A2.

»wtenczas kiedy by« (1): zápłácił iey wſzytki/ áby ie do iednego/ kij wziąwſzy potłukłá w ten cżás/ kiedyby / on [...] znák pewny vcżynił. GórnDworz T4.

α. W zdania nadrzędnymtemu” + określenie czasu (2): Czyli temu dawny czás/ kiedy ſzcżęśćiu ſwemu Car Moſkiewſki vfáiąc/ chćiał świátu wſzyſtkiemu Gróźnym być? KochJez A3; A ono ledwie temu trzy ſtá lat/ kiedy to Papież Vrban cżwarty [...] poſtánowił. NiemObr 76.
β. W zdaniu nadrzędnym występuje współrzędnie okolicznik czasu jako składnik zdania pojedynczego (cf b. β.) [w tym: w interpozycji (5), w postpozycji (1)] (6): Po iey śmierći kiedy grob otworzyć kazano/ Nálezyono tablicżkę RejZwierz 7v; lećie kiedy wyſchnie żąć to kázáć GostGosp 104; KochAp 12.

Połączenia: »kiedy już« (3): GórnDworz Ee; CzechEp 83; w wiecżor ſię vkaże/ Kiedy iuż ſwemu ſłudze Woyt do domu każe KlonWor 74.

b. Zdanie czasowe równoczesne; lokalizuje w czasie odnosząc do przyjętych miar czasu, do okresów wyodrębnionych na różnych zasadach, do innych czynności tego samego lub innego podmiotu, lub do sytuacj towarzyszącej; w przekładach z łaciny polskie zdanie odpowiada również konstrukcji łacińskiej ablativus temporis; quando Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; cum Vulg, PolAnt, JanStat [w tym: w postpozycji (631), w antepozycji, (187), w interpozycji (85)] (903): BierRaj 17; iss vn nyenasedl onego na robothe kiedi zal zytho ZapWar 1549 nr 2680 (3); A kiedy drugi dzień náſtał/ Xánt Ezopá ku łáźni poſłał. BierEz D3; A ták kiedy gwiazdy licżył/ Wpadł w doł ktorego niebacżył BierEz L (20); yſz kaznodzyeya Szwyątego domynyka zakonu pauel kyedy przeczyw począczvu yey czyſtemu kazal wpol kazanya pathl y zdech{l} PatKaz I 12v; PatKaz II 69v (2); HistJóz C; ma być zbierano tho ziele kiedy ma na ſobie kwiathki FalZioł I 100c (3); A gdy tho bandzyeſſ mowyl myędzy themy slowy kyedicz ſią bandzie sdalo prziſlvſznyey dary oddaſſ LibLeg 7/32 (7); WróbŻołt oov; RejRozpr A4 (2); LibMal 1545/97 (2); RejJóz I8v (2); Bo kiedi go korunuią Sſpetnie mu po lbie harczuią RejRozm 395; RejKup b7 (10); KromRozm I M4; MurzNT 81 (2); Myał duchá S. kyedy opowyedał znák á cudo/ ktore ſye ſpełniło KromRozm II ſ4v (5); A ktore ſą okrzczony/ z nowu krzczony być máyą/ kyedy ku rozumowi przyydą. KromRozm III E3; Diar 46; MrowPieś A3v (2); Kiedy záſię przydzye ku ſtárośći/ Wſzytki k niemu zbieżą ſie żáłośći BielKom F7v (2); Bliſzſzy [znak cudzołóstwa]/ gdy kto chodźi do cudzey żony w dom/ kiedy mężá domá niemáſz GroicPorz hh4 (2); pytam ćię/ ieſliże prorocy y Apoſtołowie ſwięći/ ludzmi byli/ tzyli nie ludzmi? kiedy to mowili/ y piſáli? KrowObr C3 (12); Bo niedba nic zuchwálec kiedy ma pożytek/ Choćby iutro po vſzy iuż był w piekle wſzytek. RejWiz 70 (12); DWánaście lat miał Mánáſſes/ kiedy Krolowáć pocżął Leop 4.Reg 21/1 (12); RejFig Aa8v (2); RejZwierz 35v (9); Kthore [ziarno gorczyczne] namnieyſzeć ieſt ze wſzego naśienia/ ále kiedy vrośćie/ nawięczſze ieſt ze wſzech iárzyn BibRadz Matth 13/32 (8); S pogáńſkiey theż wiáry wzyął/ iż pádáią o zyemię kiedy ſłońce wſchodzi. BielKron 165v (19); KochSat B (3); Aulis, Miáſto w Grecij do którego ſie Grekowie byli ziecháli/ kiedy do Troij ciągnęli Mącz 21 a (4); Prot D4; Kiedy prżyydźie Kſyężyc Styczeń/ Rzeczy ćiepłych pożyway weń SienLek 42v (8); RejAp AA5v (3); Prowádził dáley rzecż ſwoię pan Wapowſki/ kiedy mu pan Myſzkowſki przerwał thymi ſłowy. GórnDworz Ff5v (7); GrzepGeom K4 (2); HistRzym 42; RejPos 208v (2); HistLan B2 (3); Coſmy ſzerzey rozbieráli w Kredźie/ kiedyſmy o zmartwychwſtániu ćiáłá mowili. KuczbKat 390 (10); Abowiem y ſmierć/ y przygodá lepſza ieſt záwżdy iż ſámá przydzie/ niż kiedy iey pożądamy. RejZwierc 152 (14); BielSpr 51v (2); bodajbych była miała złe skonanie, Kiedym ja z twoim synem na morze wsiadała KochMon 25 (4); WujJud 71 (5); BudBib 2.Par 29/19 (2); HistHel C; kiedym go [suma] wſáſádźił [!] do Stáwu/ był ná łokiéć. A kiedym Staw ſpuſzczał/ vróſł ták wielki/ że był dłużſzy niż ná trzy Lokćie Strum Q2v (7); BiałKaz G3v; BudNT Act 26/10; KarnNap B3v; ktorzi po teyże cenie y chleb y piwo gdy zboże tanie przedawáią/ iáko y kiedy drogo. ModrzBaz 33v (6); KochOdpr C4; gdyż tégo ieſt potrzebá/ áby kiedy té wody piją/ ćiáło było ćiepłé Oczko 22 (4); KochPs 98 (3); KochTr 16; coż pocżniemy? Kiedy do grobu przydźiemy? MWilkHist G4 (9); ZapKościer 1582/40v; KochJez B2; NiemObr 5 (2); KochEpit A3v; KochFr 21 (4); Lábęc krzykliwie gardłecżkiem przebiera Kiedy vmiera. KlonŻal A4v (2); W tym do roku dźiéń dwákroć z nocą ſye miárkuie/ Raz ná Wioſnę/ raz/ kiedy Láto vſtępuie. KochPhaen 19; KochSz B4v; KochPam 87; KochPieś 15 (2); KIedy mátká záſnęłá pod ową leſczyną/ Powiédz/ co Tyrſis z tobą czynił pod krzewiną? PudłFr 32; KIedy wſzyſcy mówili/ mówiłeś też y ty PudłFr 53 (4); ArtKanc N11 (3); BielRozm 8; KochWr 28; PaprUp B4; ZawJeft 7 (3); ActReg 49 (5); Dworká rządna/ bydlá pilnie ma doględáć/ ták źimie gdy ná oborze/ iáko też kiedy ná polu bywa. GostGosp 116 (12); GrochKal 19; GórnTroas 58 (3); Kto ſercá weſprze/ kto oſuſzy lice/ Kiedy żywioły/ y rzecży. ſtworzone/ Przećiw mym grzechom będą poruſzone. GrabowSet X4 (4); w pół kreſu nie byłá/ Kiedy ćię twoiá biédna Hánná opuśćiłá. KochFrag 52 (3); zkąd znáć/ kiedy práwá o żołdźiéch ſtánowili/ że nie ná to mieli oko: áby z królewſkich dochodów żołdownikóm płáćić mieli OrzJan 60 (5); puść imo ſię ilekroć okrom ćiebie co inſzego rozmyślam/ kiedy ztobą ná modlitwie rozmawiam. LatHar 604 (7); Bo ktoby ſię wſtydźił mnie y ſłow moich/ tego ſię Syn człowieczy wſtydźić będźie kiedy Przyidźie w máieſtaćie ſwym WujNT Luc 9/26; Wtory [list] do Tymotheuſzá [...] piſány ieſt z Rzymu, kiedy wtory raz Páweł był poſtáwion przed Neroná Ceſárzá. WujNT 742 (14); WysKaz 11; SarnStat 106; Kiedy ćię/ Pánno święta/ w niebo prowadźili/ Iákié tám muzyki y téż tryumphy były? SiebRozmyśl K4v (4); WitosłLut A4 (2); KmitaSpit B4 (3); SkarKaz 418a; zápomniałeś torby W piwnicy, kiedyś ſobie miodkiem gárdło płokał. CiekPotr 76 (3); Pomnię/ ták było zemną/ kiedym záprzedány Był od bráćiéy w niewolą GosłCast 19 (3); PaxLiz Bv (2); KlonWor 27 (4); Zwyczáie/ dom/ vrodę/ kiedym byłá żywą/ Kto znał moię/ muśiał mię ſądźić zá ſzczęśliwą. SzarzRyt Dv.
Przysłowie: Ad calendas graecas, Ná ſwięty Bóg wiedz [...]/ niektorzi mowią kiedy kiye zákſtą/ to yeſt nigdy. Mącz 148a.

Połączenia: »kiedy ... alić (a. aliści)« (2): RejWiz 190; Ano thák poſpolicie bywa/ kiedy nawięcey chlebá nárobiemy / áliśći zębow nie będzie. RejZwierc 65v.

»aż kiedy« (3): A wnetże z początku ápoſtołowye dyakony ſtánowili? Aż kyedy ſyeyuż było krzeſciyáńſtwo rozmnożyło. KromRozm II v; BielKom D8v; SienLek 147v.

»aż kiedy ... dopiero« (1): kiedy ieleń w leśie był/ Dopiero go lew pogonił. BierEz Kv.

»aż kiedy ... tedy« (1): áż kiedy Rzymiánie sſtáli ſie Krześćiány/ thedy obacżyli wſzytkę prawdę w ſwoich kſięgach pełnić ſie BielKron 132.

»aż kiedy ... toż« (1): kiedy ſie iuż zmierzknie toż ſie rozyeżdzáią. RejWiz 73.

»aż wtenczas kiedy« (1): koniá ſnim ledwe vłápiono/ y to/ áż w ten cżás/ kiedy mu/ iedno iedlcá w ręku zoſtáły. GórnDworz O8.

»dopiero ... kiedy, kiedy ... dopiero, dopiero kiedy« (4 : 1 : 1): GórnDworz Hh8v; KuczbKat 230; ſkárbu poſpolitego nie máſz/ dopiero ſkłádáć pobor/ kiedy woyná nadchodźi GórnRozm M2; GostGosp 36 (2); KochCz B.

»dopiro wtenczas kiedy« (1): Bog nie ieſt Oycem ſyná ſwego od wiekow. ále dopiro w ten cżás kiedy też Márya zoſtáłá mátką ſyná iego PowodPr 34.

»dotąd ... kiedy« (1): wten cżás álbo dotąd Polſká będzye kwitnęłá/ kyedy wſobye myeć może dobre kozaki GliczKsiąż K8.

»kiedy i« (4): KochPhaen 21; tákże łąki y wſzelkie roboty pocżynáć y konáć/ Pánu kiedy y tobie powinien. GostGosp 18 (3).

»kiedy jedno« (1): wſzák go wam wolno záſię będzie wziąć odemnie kiedy iedno racżycie. RejZwierc 89v.

»kiedy jeszcze, jeszcze kiedy« (3 : 1): BierEz Q2; yz niektorzi poddany yego ktore on trzima od nas yeſcze kiedj bil w valaſkyey zyemy miedzi ſobą miely nie ſgodji wten czas niektorzi poddany yego vcziekly do panſtwa waſzego LibLeg 11/66v; powiedał mu tho wieſzcżek kiedy ieſzcże był w więzyeniu v Tyberyuſá BielKron 142; RejZwierc 110.

»jeszcze ... kiedy, jeszcze kiedy« (5 : 1): BielKron 40; SkarŻyw 89; LatHar 128; WujNT 159; KmitaSpit C5v; Ieſzcżem v pierśi wiſiał mátkiey moiey/ Kiedym moy Boże vfał w łaſce twoiey. CzahTr B3.

»jeszcze nie ... kiedy« (3): RejAp 166v; Ieſcze były wieczorné nie zágáſły zorze/ Kiedy nieuśmiérzony wicher wpadł na morze. KochPam 85; PudłFr 66.

»kiedy już« (33): BierEz D2 (5); PatKaz II 77; Szcżuka wgłowie twoiey ma kamień podobny ku Krzyſztałowi: kiedy iuż będzie ſtara/ á iako ſtarſza/ tako więtſzy ma FalZioł IV 37a (3); KromRozm II v; BielKom C7v (2); RejWiz 73; KochZuz A2V; SarnUzn F5v; RejAp 166v; GórnDworz S6v (2); KuczbKat 230 (2); RejZwierc 271v (2); HistHel C2; Strum F2 (2); KochPs 72; NiemObr 59; bo do niego tych odwożą/ ktorzy choro w ſzpitalu ś. Ducha leżeli/ kiedy iuż trochę wſkuráć z wielkiey niemocy pocżynáią ReszList 166; WerGośc 247; OrzJan 11 (2); LatHar 330; KlonWor 61.

»kiedy ... już« (5): Bo kiedy zmartwych wſtaną iuſz ani śię ożęniaią/ ani za mąſz idą MurzNT Mar 12/25; RejWiz 22; RejZwierc 252v; ZawJeft 29; KlonWor 15.

»onych czasow kiedy« (1): Było też to miáſto pod krolmi Fráncuſkiemi onych cżáſow kiedy dobrą cżęść źiemie Niemieckiey Fráncuzowie trzymáli BielKron 284.

»podtenczas zwłaszcza kiedy« (1): ia tego nie gánię/ iż W. M. [...] nic o ſobie nie dzierżyſz pod then cżás zwłaſzcżá/ kiedy o vcżnie/ niż o miſtrze trudniey. GórnDworz C2.

»kiedy ... potym« (1): Ale kiedy záś náſtał śrébrny wiek po złotym/ Rzadko tę świętą pánnę widáć było Potym. KochPhaen 5.

»kiedy ... tam, tam kiedy« (1 : 1): Kiedy przydą owy gody Nieiedny tám więc przygody RejRozpr H4; LubPs Y3.

»tam wtenczas kiedy« (1): niethylko tám w ten czás/ kiedy v wód mieſzkáią/ ale y potym dni kilkonaśćie tákie zawiánié nośić/ wſzyſcy przykázuią Oczko 17.

»kiedy ... tedy, tedy kiedy, tedy ... kiedy« (20 : 7 : 7): tedym ye szbyl kyedy Cmyeczmy memy bily y naten czas vmnye szyedzyely. ZapWar 1523 nr 2290 (2); BierEz C3v; OpecŻyw 3; PatKaz II 29 (2); PatKaz III 95 (2); FalZioł I 70c (2); LibLeg 7/103 (3); LibMal 1543/70v; RejKup 17v; iám ci ieſt kſiądz Antoni Fontanina ktorym zwami był tedy kiedyſcie iakoby przed ſiedmią abo oſmią kſiężycow do Wenecjiei iezdźili. MurzHist P4v; GroicPorz kkv; KrowObr 164v (3); RejWiz 71v (2); UstPraw B4; RejZwierz 3v; SienLek 8; A sſtáło ſie ieſt kiedy ſzli/ tedy byli wſzyſcy ocżyścieni. RejPos 212v (3); RejZwierc 72; RejPosWstaw 110v; Strum E4v; KarnNap E3; ZapKościer 1581/21; ArtKanc C13.

»tedy ... kiedy i« (1): ácżkolwiek tám źimnieyſza Kráiná/ á wżdy tedy żniwo bywa kiedy y w Moſkwi. BielKron 433.

»kiedy ... tedy zawżdy wnet« (1): nie bacżymy thego iż ná nędzney zagrodzie ſiedzimy/ á kiedy każą tedi záwżdy wnet z niey prowádzić ſie muśimy RejZwierc 137v.

»tego czasu kiedy, tego czasu ... kiedy« (7 : 2): FalZioł V19d (2); tego cżáſu kiedy Artáxerxes Mnenon krolował w Perſyey/ przyſzłá ná Rzym napirwſza przygodá BielKron 122 (4); ReszHoz 136.

»tegoż czasu kiedy i, tego czasu ... kiedy i« (2 : 2): Item v ſolthiſsa thego czaſzu plaſcz bil vkradl kyedy y myſzką. LibMal 1547/136v; drudzy [Gotowie wyszli] do Włoch/ do Hiſzpániey/ do Fránciey/ y tám zoſtáli/ á iákmiarz tegoż cżáſu kiedy y Wándálitowie rozeſzli ſie po Europie. BielKron 337 (3).

»od tego czasu kiedy« (1): ále od tych cżáſow iáko Ceſárſtwo w ten dom weſzło/ źiemiá ná wſzytkim ſtháłá ſie ozdobnieyſza y obfitſza/ zwłaſzcżá od tego cżáſu kiedy Rudolff [...] páńſtwo Rzymſkie opánował. BielKron 289v.

»kiedy ... toż« (1): kiedyć ſie polepſzy/ toż cie Więc náwiedzę. RejZwierz 118v.

»kiedy ... tu« (1): Kiedy ią hámowáli/ tu ſie wydzyeráłá RejFig Aa8v.

»kiedy ... więc« (3): A wſzemu cżás ma być ſłuſznie vpátrowan/ kiedy orác Więc oráć/ kiedy plęſáć więc plęſáć/ kiedy ſie bić więc ſie bić. RejZwierc 113.

»kiedy ... wnet, wnet ... kiedy« (1 : 1): RejRozpr E3; A wſſák kyedy złośnicy w grzechach ſwych rozkwitną/ [...] Wnet prętko yáko ſyáno tu nye mogą ſłynąć LubPs V2.

»wtenczas (a. natenczas, a. naonczas, a, wowczas itp.) kiedy, wtenczas (a. natenczas itp.) ... kiedy, kiedy ... wtenczas (a. wonczas)« (65 : 59 : 5): March1 A3v; BierEz K2v; MetrKor 40/813; NAwrot ziele/ Plinius powiada iż wten cżas kwitnie kiedy ſłończe biwa wznamieniu niebieſkiem w raku FalZioł I 49b (2); Pod thim czaſſem kyedi poſſlya na Choczym, maya ſſia wiwyedzyecz Comiſſarze [...] wſhiſtkych krziwd ktorebi ſſia Zwalach dzyali. LibLeg 11/131v (7); LibMal 1545/97; RejKup 17v; ZapWar 1550 nr 2664; MurzNT Ioann 9/14; KromRozm II i3 (2); DiarDop 110; BielKom C7v; GliczKsiąż K8; LubPs R2 (2); GroicPorz ee4v (2); KrowObr 6v (5); RejWiz 149 (2); Leop Ioann 9/14; RejZwierz 39v; OrzRozm Q; W tym cżáſu kiedy Krol v Przeſzporku był/ wtárgnęli Tátárowie do Podola. BielKron 415 (4); KwiatKsiąż E3v; GórnDworz O 6v (15); RejPos 17v (3); BiałKat 61 (8); KuczbKat 230 (3); RejZwierc 109v (2); BielSpr 10; Strum M (3); BiałKaz K3; PaprPan P2v (4); ModrzBaz 22 (2); bo won cżás iuż prozno Miotáć ſię/ kiedy iárzmo ná ſzyię záłożą. KochOdpr Cv; NiemObr 5 (4); KochPhaen 11 (2); KochWz 156; ReszPrz 55; KochPam 84; KochSob 63; PudłFr 5 (3); GórnRozm D2v (2); ZawJeft 11; áby w ow cżás kiedy pożary gorywáią/ żaden ogniá nie śmiał niećić w boru GostGosp 12 (5); A ziáwił ſię w tych kráiách dopiéro/ y pod ten czás/ kiedy nowo té kráie nowé ośiadáli KochCz B; KochFrag 3; OrzJan 11 (6); LatHar 128 (5); WujNT 39 (3); ROki Ziemſkié Woiewództwá Krákowſkiégo/ áby w té czáſy były ſądzoné/ kiedy Wiécá przypadáią. SarnStat 722 (7); KmitaSpit A2; Potym kiedy w gośćinę z máłżonkiem poiedźieſz/ W ten czás ſię więc w inákſze odźienie obleczeſz. ZbylPrzyg B2.

»wtenczas kiedy i« (1): Przyſzli Niemcy do Liwlánckiey źiemie w ten cżás kiedy y do Prus BielKron 437.

»wtenczas kiedy to« (1): bo ia ſmiałbym ſie záłożyć/ [...] że wten cżás/ kiedy to Xenocrates ſpał nie ſam/ był ták bárzo pijány/ iż nietelko ná ono białeygłowy łektánie/ nie ocknął by był GórnDworz Aa8.

»zwłaszcza kiedy« (1): czo wſzythko nicz nie wádzi/ zwłaſzcżá kiedy ieſt pokoy. GórnDworz Iv.

Frazy: »kiedy chce(sz) itp.« (20): MetrKor 38/321; BierRozm 23; RejPs 153v; MurzNT 33; Kryſtuſá Syná Bożego żadne ſtworzenie offiárować niemogło/ [...] iedno on ſam. y to nie kiedy thy/ álbo ia/ ále kiedy on ſam chciał. KrowObr 190; RejWiz 71v; BielKron 21v (4); Veniat quando volet, Niechay przydźie kiedy chce. Mącz 337d (2); RejPos 138v; RejZwierc 72; ModrzBaz 31; ZapMaz II G/89v; Ieſlić kośćiołá trzebá/ wnidz kiedy y do ktorego chceſz: wrotáć otworzone. SkarŻyw 88; GostGosp 82; SarnStat 571 (2).

»kiedy (nie) czas (będzie)« (9): BierEz C4v; LibLeg 10/64; RejPos 138v; dopiero mu ná myśl przyydźie/ kiedy nie cżás. GostGosp 36; áby śiać conarániey [...]: ták wſzelákie zboże/ iáko y ogrody/ y kiedy ktoremu naśieniu iego właſny cżás. GostGosp 64 (6).

»kiedy czas przyjdzie« [szyk zmienny] (4): GórnDworz Z4v; Kiedy cżás przyſzedł/ wſiedli na ſwe konie KochSz A3v; KochPam 82; KlonWor 77.

»kiedy czas przypadnie« (1): Iuż piwo warz/ kury ſkub'/ świnie pal/ nie thedy kiedy chceſz ále kiedy muśiſz/ álbo kiedy cżás przypádnie. RejZwierc 72.

»kiedy każą (a. każe)« (5): RejRozpr E3; iedni byli co z ſwoich vrzędow winni to vcżynić kiedy każą/ drudzy z dobrey woli BielKron 247; RejPos 23; RejZwierc 137v (2).

»kiedy (będzie) (po)trzeba« (8): BierEz B4v; BielKron 157; BielSpr b2v; Strum Q3v; do káżdey tákiey ſpráwy ieſt rzecż wielce potrzebna mieć pieniądze w pokłádźie: bo trudno ich doſtác kiedy potrzebá [cum opus est]. ModrzBaz 123v (2); GostGosp 34 (2).

»kiedy raczy(sz) itp.« (5): BielKom C8v; RejWiz 61v; RejZwierc 89v; Ten (Bóg) [...] ożywi nas y w zbudźi z ſprochu/ kiedy będźie racżył. BiałKaz E2v; ActReg 163.

»kiedy się (s)podoba itp.« = quando lubet Mącz (8): Mącz 197d; NiemObr 127; GrabowSet N; LatHar 672; ktory [post] tegoż czáſu wſzyścy z roſkazánia kośćielnego záchowáli [...] á nie kiedy ſię komu podobáło. WujNT 452; SarnStat 571 (3).

»kiedy się zda« (1): Piſał [Luter do senatu] [...]/ iż chce záwżdy przyiecháć/ gdzye/ á kiedy ſie im będzye zdáło BielKron 197.

»kiedy nie zwiesz« (1): ále ćiebie kiedy nie zwiéſz/ kácérzowie wzgórę nogámi [...] wywrócą. OrzQuin K3v.

Szeregi: »gdzie a kiedy« (1): BielKron 197 cf »kiedy się zda«.

»kędy i kiedy« [szyk 2 : 1] (3): Vſtáwił też áby mnichom s klaſztorá wolno wynidź kędy y kiedy chcą BielKron 166v; ActReg 163; CzahTr A3v.

»kiedy a poki« (1): przetóſz pán [...] thy [dobra docześne] zas komu i kiedy a poki chce dawać raczy MurzNT 33.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [w tym: w antepozycji (9), w postpozycji (2); N pendens (1)] (11): Lew kiedy mu śiedm lat było/ Scżeśnie mu ſie powodziło. BierEz M4 (2); RejZwierz 75v; BielKron 445; KochPs 26; Tu kiedy ſłóńce będźie/ nie miéy z mrozem [lege: morzem] ſpráwy KochPhaen 11; PudłDydo B4v.

Połączenia: »kiedy ... natenczas, natenczas kiedy« (1 : 1): Bowiem ty Pánie kiedyś z gory Seir odchodził/ [...] Na ten cżás ſie wzruſzeniem dziwnye zyemiá trząſnęła LubPs gg6; CzahTr I.

»kiedy ... tedy« (2): w wáſzym rządze [!] Kiedym był tedym cżynił/ coſcie roſkazáli RejZwierz 10 (2).

Z trybem przypuszczającym [w zdaniu nadrzędnym ind lub con zależne odaby”] (3):Połączenia:

»tedy kiedy by« (1): RejPos 213v cf »kiedy by chciał«.

»wtenczas ... kiedy by już« (1): Głupyaby tedy tá rzecż byłá áby wten cżás myeli rodzicy ſyny ſwe dáć cżytáć vcżyć/ kiedyby ſie yuż cżego godziło rozumieą/ álbo o ktorey nauce wiedzyeć. GliczKsiąż 18.

Frazy: »kiedy by chciał« (1): A iż cżáſem nie ták iákoby ty chciał/ áni tedy kiedyby ſám cżłowiek chciał/ ále on naydzye przedſię drogę iáko wypełni pożądliwość ſercá onego RejPos 213v.

»kiedy by się spodobało« (1): nie dziáłał ich [cudów] też/ on ſam przez ſię/ kiedyby mu ſie ſpodobáło/ [...] ále/ iáko mu kiedy ktore cżynić Bog roſkazał CzechRozm 104.

α. W zdaniu nadrzędnym konieczne jest uzupełnienie o domyślny okolicznik czasu zawężający akcję zdania podrzędnego do określanego dnia (funkcja pośrednia między okolicznikową a przydawkową) (2): winien będzie ten komu ie [podniesienie wywołania] dádzą prżyzwáć ſtronę do Grodu kiedy ma tákowe podnieśienie obwołáć UstPraw Kv; ná iey [bogini Flory] pámiątkę ſpráwowáli raz do roku kiedy vmárłá Floralia BielKron 24v.
β. W zdania nadrzędnym występuje współrzędnie okolicznik czasu jako składnik zdania pojedynczego (zdanie podrzędne jest niekiedy jego rozwinięciem treściowym przez podanie cech wyróżniających; typ ten wykazuje pewne zbieżności z funkcją rozwijającą) [w tym: w postpozycji (41), w interpozycji (23)] (64): BierRaj 17v; BierEz B4v (2); yan krczyczyel [był poświęcon] wſzoſtym myeſyączu kyedy elzbyetą marya nauyedzyla PatKaz III 96; Nie racży mie od ſiebie odrzuczać miły panie cżaſu ſtaroſci moiey kiedy vſthanie mocz moia WróbŻołt 70/9; MetrKor 61/223v; LibLeg 11/49v; HistAl F2v; MurzHist Rv; KromRozm II x3; KrowObr 137; RejWiz 17v; Ci ſą ktorzy przeſſli Iordan pierwſſego kxiężycá/ kiedy zwykł zbieráć á wylewáć z brzegow ſwoich Leop 1.Par 12/15; BibRadz 2.Reg 3/20; Obrzezánie Thureckie bywa [...] ſiodmego álbo oſmego roku kiedy pocżnie mowić dobrze BielKron 260 (8); KochSat C3; SienLek 26; GórnDworz 12 (2); GrzepGeom B3 (4); KuczbKat 80 (2); RejZwierc 39 (2); WujJud 167v; Strum P; ModrzBaz 36; któré [wole] télko ſam Król Fráncuſki mocą ſobie [...] od Bogá dáną/ poſpolićie w dźień S. Micháłá/ kiedy zſwym Rycérſkim bráctwem/ Mſzéy ſłucha/ [...] vzdrawia. Oczko 23v (2); żył około roku Pańſkiego 796. kiedy obrázoborſkie kácerſtwo zácżęte było. SkarŻyw 297; MWilkHist G3v (2); Názáiutrz kiedy ſłóńce z morzá wychadzáło/ Twoie woyſko z okopu ſwego ſye ruſzáło KochJez B4; KochFr 6; KochPam 85; PudłFr 47; ZawJeft 38; ActReg 87; GostGosp 76 (3); OrzJan 47 (2); LatHar 15; WujNT 39 (2); SarnStat 4v (2); Przed cżterdźieśćią lat w Węgrzech w miáſtecźku Pezinku Byłem/ kiedy iednego ná tákim vcżynku Záchwycono KlonWor 31; ZbylPrzyg B3v.

Połączenia: »kiedy jedno« (1): BielKron 166v cf »kiedy trzeba«.

»kiedy ... tedy« (1): Aczkolwiek ná końcu/ kiedy zupełność Pogánow do kośćiołá wnidzie/ tedy też wſzytek oſtátek Zydow pocznie oczy otwárzáć WujNT 520.

»kiedy to« (1): że mi ſie zda rzecz nieprzyſtoyna/ teraz/ kiedy to Turek nie argumenti/ ále ſzáblą wiárę Páná Kryſtuſową burzy/ odrywáć [...] od obmyślawánia y ſtáránia dobrégo Rzeczypoſpolitéy OrzJan 130.

Frazy: »kiedy trzeba« (1): Ten vſtawił dzyeći krzćić káżdey godziny kiedy iedno trzebá BielKron 166v.

»kiedy wola« (1): zeſzmi mi gothowy na kazdi czaſch kyedi bandzye wolya Waſchey Kro. mczi ſyem zlozicz. LibLeg 11/153 v.

γ. Zdanie podrzędne wskazuje na okoliczności, w jakich realizuje się treść zdania nadrzędnego (częslo jest to wyjaśnienie metafory lub alegorii, zwłaszcza biblijnej) [w tym: w postpozycji (156), w antepozycji (7), w interpozycji (1)] (164): nic ia nie ſzálam/ Kiedy takie rzecży dziáłam BierEz C2 (2); PatKaz II 44v (4); FalZioł IV 18d; RejPs 108v; LibMal 1544/84; SeklKat Sv; MurzHist H3v; KromRozm II f3 (2); KromRozm III M3v; Potym záś przy gorze Oreb co zá grzeeh wznowili/ Kyedy cyelcá vlánego zá Bogá chwalili LubPs Y3 (3); ktorzy [papieże] ſię naprzod potzęli [...] okázowáć być prawdziwymi Antykryſtámi/ kiedy pokorę Páná Kryſtuſowę y Apoſtołow iego wyrzućili á pychę do kośćioła S. wprowádzili KrowObr 26v (18); RejWiz 5 (4); Mniemacie wy podobno/ że to wam baiano/ Kiedi wobiazd Kijowa ſiedm mil powiadano. KochSat A3; KochZg A4v; O tymżeć mowił Kroł I. M. ſtáry/ kiedy powiedał/ iż kto vmie roſkázowáć/ tego záwdy ſłucháią GórnDworz Gg8v (5); RejPos 53v; BiałKat 126; Sálomon też żądał pewnego w tym żywocie wſpomożenia/ kiedy ták prośił: Zebráctwá áni bogactw niedaway mi/ iedno day tylko to/ cżegoby mi ku żywnośći potrzebá. KuczbKat 405 (32); RejZwierc 92 (2); A do kogoż ſie iedno do Páná Chriſtuſá vćiekamy/ kiedy przycżyny Swiętych w imię iego prośimy? WujJud 56 (2); RejPosWstaw [1103]v (2); BiałKaz G2v; PaprPan Gg; KarnNap A4v (2); ModrzBaz 56v; W iedny mię práwię kęſy rozbiéráią Kiedy mię coraz źli ludźie pytáią/ Gdźie teraz on twóy/ nędzniku wygnány/ Bóg záwołány? KochPs 63 (2); NiemObr 158 (3); KochPhaen 12; WerKaz 284; A iuż wam wſzyſtko zápiecżętuię/ kiedy zá was właſną krew wyleię ArtKanc P7 (2); GórnTroas 34 (2); OrzJan 87; VCżćiłeś mię dźiś naſzcżodrobliwſzy / Pánie Iezu Chryſte/ tą po wielkiey cżęśći łáſką/ ktorą y przenadoſtoynieyſzą Pánnę [...]/ kiedyś ſię w iey Pánieńſkim żywoćie cudownym y niedośćigłym obycżáiem záwárł. LatHar 232 (11); Lecz z niebá vpadł ná ziemię; kiedy ſię od iednośći kośćielney oderwawſzy/ ziemſki y świecki żywot záſię ſobie obrał. WujNT 859 (18); WysKaz 32 (3); SarnStat 537; KlonFlis C; SapEpit A4v; KlonWor ded **3v (2). P

ołączenia: »a to kiedy« (1) : iakotz pán Iezus maluſki ieſſcże w pieluſkach leżący/ był przeſladowán/ a to kiedy przed zloſliwym Heródem [...] z vbogą matką ij oyttzem vciekál. OpecŻyw 28.

»kiedy już« (1): W nyebye ſye to dalibog wypełni/ iż koſcyoł w żadnym członku ſwoim nye będźye myał zmázy ani zmárſku/ [...] kyedy yuż dáley śmyerći nye będźye/ áni żałoſci/ áni wrżaſku KromRozm III D2.

»natenczas (a. wtenczas, a. naonczas) ... kiedy, natenczas kiedy« (15 : 1): Abowiem nie Kryſthuſá/ ále Duſzne[go] nieprzyiaćielá [...] tám chwalićie/ y iemu na ten tzas tześć dawaćie/ kiedy thy drwá podnoſićie KrowObr 94v (4); GórnDworz Y; BiałKat 81; ArtKanc Mv; LatHar 390; WujNT 286 (6); WysKaz 7; TObie Pánie rad ſłużę coć wten cżás obiáwię/ Kiedy gárdłá więc ſwego przy tobie nádſtáwię. CzahTr C2.

»tam ... kiedy« (1): Doſyć vcżynienie tákże tám zálecono/ kiedy v Ezechielá ſpráwiedliwość pokutuiącemu cżynić [...] roſkazano. LatHar 109.

»kiedy ... tedy, tedy ... kiedy« (1 : 1): KuczbKat 240; Tedy Bog Oćiec ſyńowi ſwemu gody ſpráwił/ kiedy w żywoćie Pánieńſkim Boſtwo iego z człowieczeńſtwem złączył WujNT 92.

»kiedy ... to tu« (1): Pátrzay kiedy więc komu złodzyey co vkrádnie/ To więc tu Pan obudwu karze ſpráwiedliwie RejWiz 95v.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (2): A to kyedy mowi/ kto wyętſſym á przełożonym yeſt myędzy wámi/ dawa znáć iż ſą y máyą być myędzy nimi wyętſſy y przełożeni. KromRozm III M7; Tobiaſzá Iáſkołká kiedy oſlepiłá/ Chciał [Bóg] áby ſie moc iego nád nim obiáwiłá. RejWiz 131.

c. Zdanie czasowe następcze: zanim; cum Vulg [w tym: w postpozycji (71), w antepozycji (21), w interpozycji (4)] (96): PatKaz I 11v; LibMal 1544/92; SeklWyzn g3v; Iſcieć ſie nam y ociecz nie raz włeb zaskrobie Kiedy mu przydzie poſlać tam Beniamina RejJóz N2v (2); Iako woyſko gdy ſię ſtroij Kiedy ſię má sdrugym potkaċz RejKup q7v (2); RejFig Bb (3); RejZwierz 47; po iednéy[gałce] koniowi w gárdło wpuſzczay/ vzoliwſzy ié w ſoli/ kiedy mu maſz dáć SienLek 170; GórnDworz Z2v; RejZwierc 73v; KochMon 26; WerGośc 258; KochPieś 14; GórnRozm N; názaiutrz wyiechawſzy obeyźrzeć ieſli ſpełná/ kiedy pocżną woźić. GostGosp 102; LatHar 124; WujNT Mar 9/10; PowodPr 57.

Połączenia: »ależ kiedy« (1): nięmogli być na duſzy ſwyi vſpokoięni/ aleſz kiedy iego naukę [...] vsłyſzáwſzy: grzéchów przepuſzczęnié [...] otrzymali. MurzHist Cv.

»aż(e) kiedy, aż ... kiedy« (8 : 1): Dzieci ſwogich [...] nigdy nieopuſzcża/ aże kiedy ſamy ſie bronić mogą FalZioł IV 17a; BielKron 270; Strum E4v (2); od tąd táki rok niebędźie/ áż kiedy piſáć będą/ Anno Domini 2000 Oczko 30; KochPs 129; KochFr 63; KochBr 153; CiekPotr 74.

»aż dopiero kiedy« (1): thák zli á ſkáżeni ludzie/ rzadko ſie cżym nieprzyſtoinym popiſzą/ áż dopiero kiedi ná vrząd wnidą/ á obiedzą ſie władzey GórnDworz Gg6.

»aż do tego czasu kiedy« (4): yako ocziecz moy hy ya po hoyczv mogem nyebylym wkxiastwe Mazoveczkiem [...] asz do thego czasv kiedim pozew zalozyl ZapWar [1534] nr 2524; BielKron 99; GórnDworz D6v; BudBib 1.Reg 13/1.

»kiedy ... dopiero« (1): Abowiem to ieſt wielką praca/ kiedy Staw łowić/ dopiéro łowiſko chędożyć. Strum F.

»do tego czasu aż kiedy dopiero« (1): Bo to nie ieſt podobno/ áby té dwa ták wielkié narody [...] nie miáły mieć właſnégo ſwégo imiénia do tego czáſu/ áż kiedy ſię im dopiéro ten Czech z Lechem ziáwił. KochCz A4.

»kiedy jeszcze nie« (2): Nád to obácż zdrádę Antykryſtowę/ iáko zapłáthę vkázuie kiedy iey ieſzcże nie dáią GrzegŚm 13; WujNT 498.

»kiedy już« (4): KromRozm II f2v; KochMon 19; A kiedy iuż będźieſz miał od Stáwu ludźi roſpuśćić/ zwołayże do śiebie wſzyftkieh Strum Iv; KochBr 153.

»już ... kiedy« (4): PatKaz II 29v; Iuzem był thy rzeczi wyschey V. C. M. wypyssal kyedym sye dowyedzial ysz thymy czassy Tatarowie Byalogroczczi braly w pansthwie V. C. M. LibLeg 9/53v; KromRozm II o2v; Kmita A3v.

»ledw(i)e ... kiedy« (3): KochSat Cv; Ledwe tego domowił pan Koſtká/ kiedy przyſzło pácholę dáiąc znáć/ iż Komornik z liſty od Krolá I. M. przijechał GórnDworz C3v; KochFr 133.

»kiedy ... naprzod« (1): kiedy Apoſtołom S. mocy ná rozwięzowánie y odpuſzcżánie grzechow [...] vżycżyć miano/ twoią ie naprzod łáfką [...] opátrzono LatHar 33.

»natenczas (a. naonczas) ... kiedy jeszcze nie« (2): GórnDworz B6; Kilká záśię ſłow od Anyołá ná ten cżás opuſzcżonych/ kiedy ſię ieſzcże Syn BOży z Pánny nie pocżął był/ táż Ilelżbietá [...,] przycżyniłá LatHar 7.

»kiedy ... pierwej, pierwe ... kiedy« (2 : 1): PatKaz II 62v; A kiedy trzebá mázáć/ náwárzyć pierwey ſzáłwijéy SienLek 123; WujNT 608.

»wtenczas kiedy« (2): GórnDworz T6v; Winá/ áni wſzelkiey rzecży która vpoić może/ nie będźiećie pić [...] w ten cżás kiedy maćie iść do przybytku świádectwá WerGośc 258.

Spójnikkiedypoprzedzone innym składnikiem wypowiedzenia [w tym: w antepozycji (5), w postpozycji (1)] (6): RejWiz 112v; IEden kiedy Iżedł w drogę/ kſiędzu ſie ſpowiedał RejFig Ee2; RejZwierc 120.

Połączenia: »aż ... kiedy« (1): iż ſyn cżłowiecży nie sſtąpi iuż nigdy z niebá áż ná ſąd ſwoy kiedy thu przydzie. RejAp 136v.

»kiedy już« (2): Páni potym ná pokoy kiedy iuż idź chciáłá/ Po drugie rękę ſłudze nowemu podáłá RejWiz 27; RejZwierz 14.

Z trybem przypuszczającym [w zdaniu nadrzędnym ind lub con zależne odaby”; zawsze w postpozycji] (2): Iż ſie káżde źwirzę ſroży á práwie poſtáwą ſwą przeſtrzega kiedyby miáło obráźić RejZwierc 49v.

Połączenie: »aż kiedy by« (1): roſkazał im áby nikomu nie powiedáli co widźieli: áż kiedyby ſyn człowieczy zmartwychwſtał [nisi cum Filius hominis a mortuis resurrexerit]. WujNT Mar 9/9.

α. W zdaniu nadrzędnym występuje współrzędnie okolicznik czasu jako składniki zdania pojedynczego (cf b. β.) [zawsze w postpozycji] (5): KromRozm III H6v (2); RejWiz 152v; ſpytał go przed obiádem iuż kiedy miał práwie zá ſtół ſiadáć KochAp 10; Pan Chriſtus [...] odiął moc ſzátánowi ná tyśiąc lat: to ieſt przez wſzytek czás nowego teſtámentu/ áż do przyśćia Antychriſtowego: kiedy záſię ſzátan będzie rozwiązány WujNT 885.
β. Sytuacja opisana w zdaniu podrzędnym zawiera element nagłości i zaskoczenia [zawsze w postpozycji] (24): LubPs Pv; Y wilk áni obacży kiedy w iámę wpádnie. RejWiz 138v (5); RejFig Aa2v; A obádwá ni wzwiedzą/ kiedy będą w toni. RejZwierz 125 (3); OrzRozm 13 (2); RejAp F2v (2); RejPos 39 (3); áni ſie obacżyſz kiedy ſie zánurzyſz á z okręthu ſpádnieſz RejZwierc 83v (6); KlonFlis H4.
d. Zdanie czasowe z odcieniem warunku połączonego z uogolnieniem wskazuje na powtarzalność dwu podobnych sytuacji zbieżnych w czasie: ilekroć; quando Vulg, PolAnt, JanStat; cum Vulg, Modrz [w tym: w antepozycji (546), w postpozycji (428), w interpozycji (159)] (1133): Mnodzyćiem tácy bywáią/ Iż kiedy ſie rozgniewáią: Dla wielkiego rozrzewnienia/ Długo nie máią mowienia. BierEz A3v (13); Kiedy mowila tak iey ſlowa byly roztropné/ ij wáżné/ ijż mógł bytz vznan buog w ięzyku iey. OpecŻyw 2v; MetrKor 38/321; á przetho thego prochu Barwierze vżywaią kiedi cżłonek iaki chczą rzezać. FalZioł I 87a (7); GlabGad P2; Toć nawiętsze myślenie mam, Kiedy ją [łodzią] pilnie utykam, I wylewając z niej wodę, Kiedy upatrzę pogodę. BierRozm 23; WróbŻołt 49/18; LibLeg 6/117v (2); Bo káżdy weſelſſy bywa Kiedy ſwoię pioſnkę ſpiewa RejRozpr Kv (7); ConPiotr 34; dla niei [wiary]/ kiedy na nas pan bog dopvſci/ mamy wſzyſtki ciężkoſci cirpieć SeklWyzn g2v (3); ſroga to kazń kto ſie ſam fraſuie Kiedy iaką wſzetecżnoſcz iawną na ſię cżuie RejJóz L5v (10); Theſz kradal themuſz Brathu ſwemu pyenyadze kyedi ſzyą mogł dorwacz LibMal 1547/129 (2); RejKup d2v (7); RejKupSekl a4; ſproſtnyey piſſą y mowyą/ niżli nyerządne nyewyáſty kyedy ſye zeydą. KromRozm I E (6); MurzHist A2v (2); MurzOrt B2v; KromRozm II xv (2); KromRozm III F4 (4); BielKom A2v (4); LubPs V2 marg (2); GroicPorz n4v (5); Ták teſz kiedy kielich y pátynę Swięćićie/ tymi ſlowy Páná Bogá bluznićie KrowObr 105 (25); Azaſz to nie pięknieyſza bywa krotochwilá/ Sieść tobie s kilkiem oſob kiedy wolna chwilá. RejWiz 17 (38); Kiedy będzieſz żąć zboże ná polu twym/ á zápomniałby wźiąć Snopká/ niewroćiſz ſie poń ábyśgo wźiął Leop Deut 24/19 (4); UstPraw E2 (2); RejFig Bb5v; złoto tę właſność ma/ Kiedy źimno záziąbia/ w gorącość roſpala. RejZwierz 35v (15); BibRadz Ex 34/34 (5); kiedy ſie dobrze Zydom wodziło/ licżyli ie ſobie zá brácią/ á kiedy źle/ niechcieli ſie k nim znáć BielKron 89 (25); GrzegRóżn H3v (2); KochSat A3 (3); KwiatKsiąż G3 (2); Cottabus, Swiſtánie gdy rozgá álbo bicz głos wydáye kiedy nim ſieką. Mącz 67a (4); Prot C3v (2); SarnUzn B7v (4); z Kádźidłem Czoſnek tłucz á ná zęby przykłáday kiedy bolą. SienLek 78 (11); RejAp 154; iáko ia cżęſtho ſłycham/ y ſmiać ſie bárzo muſzę iednemu/ [...] kiedy mowi przed białemigłowámi. GórnDworz Cc7v (21); Przetóż kiedy w Litwie chćiano miérzáć Imienia/ do Mázowſz po Mierniki ſłano GrzepGeom A4 (5); BiałKat 278v (2); Kiedy dziáło wypaliſz/ razy dwá Borzące/ Chłodz ie rychło cżym chłodnym BielSat Nv (2); W Rydze murowány Dwór/ gdźię [!] Arcybiſkup kiedy bywał w Rydze/ mieſkiwał, KwiatOpis C3; HistLan C2v; do rátunku śię Boſkiego więc vćiekáią/ kiedy bacżą że iuż w ludźiech żadney nádźieie mieć niemogą. KuczbKat 270 (11); Kiedy pátrzyſz ná grob cudzy/ Rádzęć niech cie ſtrách pobudzi RejZwierc [238] (45); nigdy ſie nie ogląday ná zad kiedy vćiekaſz przed nieprzyiaćielem BielSpr 39 (6); (ponieważ tenże Duch ś. przez Apoſtoły mowił/ kiedy ſłownie co podawáli/ iáko y kiedy piſáli) WujJud 29v (6); BudBib Sap 13/19 (2); HistHel C2v (2); MycPrz I B4; nie może być bez tego by ſye y Grobla nie miáłá trząść kiedy Młyn miele Strum 12 (9); StryjWjaz A3; CzechRozm 21; PaprPan G (4); KarnNap Bv; ModrzBaz 37v (2); KochOdpr B4v; Przeto tákowégo pićia/ vżywáć ſye godźi/ [...] kiedy pierśi phlegmá zálęże/ kiédy wątrobá żyły zámuli/ kiedy żołądek odſórowieie/ kiedy kiſzki/ koliká [...] popada Oczko 22v (15); Iáko woſk płynie kiedy ſłóńce grzeie/ Ták moie ſerce w teſknicy niſzczeie. KochPs 31 (9); SkarŻyw 309; KochTr 19 (2); CzechEp *3v (3); NiemObr 179; KochEpit A2v; HArda Nétá/ iż głádkość ſwą do śiebie czuie/ Więc kiedy ią pozdrowię/ áni podźiękuie. KochFr 105 (8); KochBr 151; KochPhaen 2 (5); KochSz A3v (2); Kiedy Dyabeł w nocy do mnie prziydźie/ áby mię treſtkał/ tákową mu odpowiedź dawam ReszPrz 51; ReszHoz 130; ReszList 154; WerGośc 213 (2); WisznTr 33; BielSjem 10 (2); KochPam 85; KochPieś 10 (2); KochSob 64 (3); PudłFr 19 (7); BietRozm 9 (4); GórnRozm B2v (3); KochWr 38; PaprUp D (4); ZawJeft 5 (4); ActReg 14; Máią też bydź náznácżeni kiedy gore/ ktorzyby złodźieyſtwá pilnowáli GostGosp 144 (17); GórnTroas 22 (2); KochCn B4v; Kiedy milcżę/ łzy leię/ ieſli ćię też wzywam/ Płácżę GrabowSet E4 (9); KochAp 8; KochFrag 41 (2); iż práwie iákoby ie dyabeł opętał/ kiedy człowieká vźrzą OrzJan 18 (2); OstrEpit A2; kiedym vpadł/ podźwignął mię/ y kiedym nieruchomo ſtał/ trzymał mię: kiedym ſię do niego brał/ przyiął mię. LatHar 561 (19); RybGęśli C2v; Nie ták ſię iáśni niebo/ kiedy ſłońce promienie ſwe roſpuſzcza WujNT 514 (18); WysKaz 7 (3); Téż obiecuiemy: iż kiedy ſie My zá gránice Króleſtwá woiennym ſpoſobem ruſzymy/ wſzytkim obywátelom náſzym z námi iádącym zápłáćimy Práwá Ziemſkié SarnStat 909 (13); WitosłLut A2v (2); KmitaSpit C3v (2); PowodPr 84; CiekPotr 4 (2); GosłCast 14 (5); KlonFlis B4v (3); Więc kiedy mu doymie głod/ naprzod do ogrodá Cudzego leźie KlonWor 34 (13); Bo kiedy ſię náchyli wſzytkie nogi widáć ZbylPrzyg A2v (3); SzarzRyt B3.
Przysłowia: Bo kiedy kruk kruka kluie Pewnie głodne lato czuie RejJóz D2.

Do cudzego ſzlák podáye/ Kiedy ſwego nie doſtáie BielKom F3.

kiedi Owce ſtrziga na branie [lege: baranie] Welna trzeſtzi PaprUp E3.

Połączenia: »kiedy ... a« (1); Item kyedy sią traphi czo oſzandzono, abo ſią traphi sadv czo placzycz za zlodzyeyſthwo [...], A mayą wzyancz po dwv czlovyekv ſzswey strony, ony lvdzie saczowacz mayą, czo zacz sthoy LibLeg 6/118.

»a nawięcej kiedy« (1): Theż ſok żorawin ſlodkich [...] ſtholcze cżyni á nawięczey kiedy kto ma zatwardzenie żywota z zimney przycżyny. FalZioł I 85b.

»a owszem kiedy« (1): Dobra ieſt [ maść] y ná ſpárzelinę/ á owſzem kiedy ſye ſpryſzczy. SienLek 162v.

»kiedy ... ano« (1): kiedy poźrzyſz wzgorę/ áno wſzędy cżyſto RejWiz 147.

»co kiedy raz« (1): ćiepło przykłádáć/ y co kiedy raz oſtydną powtarzáć. Oczko 33.

»czasem ... kiedy, czasem kiedy« (2 : 1): RejRozpr H2; Ktore [płanetowie] tu więc ná zyemi cżáſem przekażáią/ Kiedy ſobie ſprzećiwne w ſwych biegoch bywáią. RejWiz 152; GórnDworz Aa5v.

»często(kroć) ... kiedy« (2): BibRadz I 91b marg; Często go Menelaus w domu podejmował, Kiedy umyślnie z Krety do nas [więc] żeglował. KochMon 27.

»kiedy jedno« (11): Iż im z pracą przychodziło: Záwżdy ná dąb po żołądź leść/ Kiedy iedno co chćiáły ieść. BierEz O4; ZapWar 1548 nr 2667; MurzHist P2v; RejZwierz 68; RejZwierc 156v (3); PaprPan X; SkarŻyw 574; GórnRozm Mv; ZawJeft 19.

»kiedy jeno ... zawżdy« (1): Bo kiedi ieno wzgodzie awboiazni Bozei obieral Pani/ zawzdi dobre miewali PaprUp D2.

»kiedy już« (12): RejJóz F; KromRozm III L3v; GliczKsiąż M2v; RejWiz 26 (5); RejZwierz 10; RejZwierc 31 v; WerKaz 300; náleźli ſobie wymówkę/ kiedy iuż co zbroią/ że ſie pod pijány wieczor sſtáło. KochPij Cv.

»kiedy ... już« (16): Bo kiedy pan woiuie/ iuż day chłopie kury RejWiz 172v (8); RejZwierz 138v; GórnDworz E8; RejPos 243; RejZwierc 228 (2); KochMon 20; KlonFlis F; KlonWor 45.

»kiedy ... już natenczas« (1): Ale kiedy otworzył usta swe osobne, [...] Już na ten czas Ulissa żaden nie celował KochMon 27.

»kiedy ... już tam, kiedy ... tam już« (5 : 1): Bo kiedy więc ná grzbyecie Sobol komu wiśi/ Iuż tám rozum zacnieyſzy dáleko niż Liśi. RejWiz 92v; Nuż kiedy do dárow/ do vpominkow przydzie/ [...] tám iuż niemáſz żadney miáry GórnDworz Bb3v; RejZwierc 115; RejPos [412]; PaxLiz Dv; KlonWor ded **3.

»na każdy czas kiedy« (1): Archimedowégo [postępku] ná káżdy czás kiedy ćiéń ieſt może vżywáć. GrzepGeom O4v.

»każdy ten raz kiedy« (1): w iákim mógł bywáć ſtráchu on Clearch Tyran/ káżdy ten raz/ kiedy wyſzedł ná rynek GórnDworz Gg6v.

»kiedy ... natychmiast« (1): Kiedyć to ták będźie/ Nátychmiaſt maſz głowę czyśćić SienLek 15.

»podczas ... kiedy« (1): Z ktorymi on więc podcżás w namiećie kuglował. Kiedy nie miał co cżynić KmitaSpit A4.

»kiedy ... tam(że)« (8): RejKup e2; GroicPorz p3; RejZwierz 76; SienLek 21; GórnDworz E2; PudłFr 57; SarnStat 1041; A kiedy więc weſele ábo iáki znácżny ákt/ tám zgołá o kośćiele áni o Bogu nie myślą PowodPr 51.

»tam natenczas ... kiedy« (2): ktore [słowa] tám ná ten tzás mowićie/ kiedy dziatki máłe przy krzćie thym Oleiem ſmáruiećie KrowObr 82v (2).

»kiedy ... tedy, tedy ... kiedy« = quando ... tunc JanStat (145 : 5): March1 A3 (4); FalZioł I 16c (8); GlabGad L4v (2); LibLeg 6/117v (2); March3 V4 (3); WróbŻołt O6v; SeklKat X4; LibMal 1548/ 141v; RejKup i5 (3); GliczKsiąż M2v; GroicPorz gg3; KrowObr 53 (18); RejWiz 30v (6); RejFig Bb6 (2); RejZwierz 139v; BibRadz Prov 21/11; BielKron 36v (3); KwiatKsiąż Hv; SienLek 2v (2); RejAp 28; GórnDworz K7 (4); GrzepGeom 14 (2); RejPos 64v; Ale kiedy kto kogo z ſercá w vcżciwośći ma/ tedy y miłuie/ y boi śię go. KuczbKat 305 (10); RejZwierc 16 (21); Strum D4v (7); CzechRozm 5 (4); KarnNap Bv (2); Oczko 6; StryjKron 122; NiemObr 49; PudłFr 39; GórnRozm B2v (2); ActReg 184; A kiedy deſzcż/ tedy wſzędy opátrzyć/ áby gdźie nie ćiekło GostGosp 22 (6); WujNT przedm 20 (7); JanNKarKoch E4v; SarnStat 42 (3); PowodPr 30 (2); CzahTr L3.

»kiedy ... tedy ... zaraz« (1): Leć kiedy vſłyſzymy o Turecki mocy/ Tedy [...] Y z wroblámi we trćinę záras vćiekamy CzahTr H2v.

»kiedy ... to« (15): RejRozpr F3; RejWiz 72 (4); GórnDworz Hv (3); BielSat C4; RejZwierc 115 (2); Ná káżdą noc/ kiedy ocknę/ to Dyabeł prziydźie ReszPrz 47; BielRozm 22; CiekPotr 79 (2).

»kiedy ... to już« (3): MurzNT 51; Kiedy ow głos vſłyſzy dawaycie podatki/ To ſie iuż wierę ciągni by záſtáwić dzyatki. RejWiz 69 (2).

»kiedy ... to wnet« (3): RejWiz 57; iáko ieden moj dobry przyiaciel/ ktory [...]/ kiedy s kim mowi/ á iż w mowie trefi ſie iákie pomilcżenie/ to wnet poćichu imuie ſie ſpiewáć GórnDworz I8v (2).

»kiedy ... więc« (2): RejWiz 61 v; Kiedy chybią ogrody/ więc do láſá ná gier KlonWor 78.

»kiedy ... (nie) wnet (a. hnet), wnet ... kiedy, wnetże kiedy« (17 : 2 : 1): MurzNT 51; RejWiz 26 (3); RejZwierz 115v; SienLek 17v (2); kiedy ſie iey trefi być przy iákiey rozmowie nie bárzo ſtátecżney/ nie hneth ſie porwáć/ á wſtáć od niey ma GórnDworz V8v (2); RejPos 6; BielSpr 31; Strum Iv; KochPs 165; KochPieś 41; wnet mię głowá boli/ Kiedy ná ćię poglądam PudłFr 16 (2); GórnRozm H3; GosłCast 23 (2); Bo kiedy go kto gonił/ wnet płomieniem rzygnął KlonWor 21.

»wtenczas (a. natenczas) ... kiedy, wtenczas (a. natenczas) kiedy, kiedy ... wtenczas (a. natenczas)« (18 : 11 : 4): March1 A4v; March3 V6v; GroicPorz p2v (7); KrowObr 201; GórnDworz Ev (2); RejPos 51v; KuczbKat 280; BielSpr 14v; Ty cechy miłośći Chrześćijáńſkiey vżywaſz w ten cżás/ kiedy [tunc cum] prágnieſz krwie bliżniego ModrzBaz 62v; Oczko 15 (3); KochPieś 41; PudłFr 17; Kiedy łáſkáwé ſczęśćié po ſwéy woli znamy/ Ná ten czás przez modlitwy Bogá wzywáć mamy ZawJeft 21 (2); OrzJan 49; LatHar 248 (3); JanNKarKoch D4v; KlonWor ded **2v (5).

»kiedy ... zaw(ż)dy (a. zawsze), zawżdy ... kiedy, zawżdy kiedy« (18 : 10 : 5): March1 A3v; Miał pſá bárzo leniwego: Ktory ná piecu záwżdy ſpał Kiedy iego goſpodarz kował. BierEz K2; KOmor [...] ſpiewa zawſze kiedy leci FalZioł IV 29a; March3 V2; LibLeg 11/132; RejJóz F6; KromRozm III L3v; RejWiz 15v (3); RejFig Aa2 (3); RejZwierz 9v; BielKron 145v; RejAp 81v; ptacy kiedy do ciepłych kráin w ieſieni lecą/ záwdy iednego wodzá ſobie obiorą GórnDworz Gg (4); RejZwierc 156v (4); Strum N; SkarŻyw 599; KochPhaen 22; WerGośc 242; OrzJan 105; LatHar +8v (2); WujNT 72; CiekPotr 20.

»zawżdy ... kiedy i« (1): Acż ſię záwżdy Piotrowi vkázował po zmartwywſtániu Pan Iezus / kiedy y inym vcżniom SkarŻyw 599.

»zawżdy kiedy jedno« (1): záwżdy kiedy iedno przyiechał/ pudło śliw [...] záwżdy ziadał. WerGośc 242.

»zawżdy kiedy ... tedy« (2): záwżdy kiedy mu kto co ſzeptał/ tedy drugie vcho záſłonił RejZwierc 49v; GostGosp 104.

»zwłaszcza kiedy« (3): SienLek 63v; RejPos 52v; żeby Campiduktorowi [...] byli poſłuſzni: á zwłaſczá kiedy do ſzykowánia woyſká przyſtępuie. SarnStat 447.

»zwłaszcza wtenczas kiedy« (1): ſzyroko liſt ſwoy rozpuſzcżáią po ziemi/ zátłumiáiąc á vćiſkáiąc to wierne á niewinne naſienie Páńſkie. A zwłaſzcżá w then cżás/ [...] kiedy poſną á nie ſtrzegą roley ſwoiey RejPos 52v.

Frazy: »kiedy chce(sz) itp.« (89): Ktory [Bóg] zopoki vczyni zrzodło kiedy chce ćiekące. RejPs 169 (5); RejJóz F6 (2); ZapWar 1548 nr 2667; KromRozm I D4; MurzHist P2v; KromRozm III Kv; LubPs P3v (2); KrowObr 189; RejWiz 50 (7); RejZwierz 56 (2); BibRadz 4.Esdr 6/52; OrzRozm Cv; nie tylko Tátárowie ále y Lithwá z Ruſią przechodzili Polſkę/ [...] kiedy chćieli/ wielekroć do roku BielKron 364 (13); GrzegRóżn C3; KwiatKsiąż Hv; Mącz 348d; OrzQuin P (2); SienLek 96v; RejPos 10 (7); BiałKat 156; RejZwierc 5v (3); BielSpr 31; WujJud 192; BudBib 4.Esdr 6/52; Strum N4 (2); CzechRozm 44v; ModrzBaz 31 (2); KochPs 165; SkarŻyw 31 (3); StryjKron 612; CzechEp 204; NiemObr 54; KlonŻal B4; ReszPrz 41 (2); PudłFr 69; GórnRozm Mv; ZawJeft 19 (2); ActReg 150; Bo záwżdy vbogie maćie z ſobą/ y kiedy zechcećie/ możećie im dobrze vczynić LatHar 704 (2); WujNT 72; SkarKaz 83a (2); SkarKazSej 704a.

»kiedy się nie chce« (1): Bowiem tá [świnia] nigdy nie żrze/ kiedy ſie iey nie chce RejZwierz 132v.

»kiedy możesz« (2): Szukay Páná kiedy możeſz. RejPos 9 marg; RejZwierc 28.

»kiedy (jest, a. była, a. będzie) (po)trzeba« (35): LibLeg 10/71 (3); RejKup e4v (3); RejZwierz 67 (3); BielKron 197 (6); náſuſz onych kłobuczkow w ćieniu/ á kiedy potrzebá náwarz ich w wodźie dżdżowey SienLek 64; BielSat [I4]v; RejZwierc 58 (3); BielSpr 13v (5); Strum G4v; PaprPan Yv; ModrzBaz 115; ZapKościer 1584/50v (2); BielSjem 14; JanNKar Ev (2); Séymy y ſtánowienia rzeczy/ kiedy tego będźie potrzebá [quando necesse fuerit JanStat 113 ] w Lublinie álbo w Parcowie/ [...] máią odpráwiáć SarnStat 28 (2).

»kiedy k temu przy(j)dzie« (3): LibLeg 10/71 (2); kiedy ktemv prziydzie/ by vmiał káżdy wſtępowáć/ sſtępowáć/ y vſtępowáć BielSpr 10.

»kiedy się (przy)trafi itp.« (5): UstPraw Kv; Tákowąż grácią ma/ á bodaj nie więtſzą/ biała nogá w ochędożnym trzewiku/ kiedy ſie trefi/ iż ią s przygody vkaże białagłowá GórnDworz G2v; Strum Q; GórnRozm B2v; SarnStat 559.

»kiedy raczy(sz) itp.« (12): RejJóz N6v; MurzHist S3; y w nawiętſzym gniewie ſwoim vmie Pan kiedi racży vſtrzedz wiernego ſwego RejAp 135 (2); RejPos 49v (3); RejZwierc 174 (3); PaprPan X; WujNT 323 marg.

»kiedy (roz)każą itp.« (11): RejZwierc 95 (5); BielSpr 10v (2); KochPs 165; GostGosp 42; Skoczy drugi choć nierad/ kiedy páni każe: Druga záś przez miecz muśi/ kiedy pan roſkaże. GosłCast 45.

»kiedy się (s)podoba« (3): áby iym to wolno było/ kiedy ſię im ſpodoba [quando libeat]/ odiąć kmiećiowi rolą ModrzBaz 48v; CiekPotr 79 (2).

»kiedy się zabażyło« (1): kiedy mu ſye zábáżyło nicował wſzyſtko/ iáko chćiał. BiałKat 323v.

Szeregi: »kiedy, gdzię« [szyk 1 : 1] (2): gdy cżás brácia mili [...] Będziecie mieć/ cżćicież to kiedy gdzie możecie RejZwierc 239v; ModrzBaz 31.

»kiedy, (a, i) jako« [szyk 6 : 6] (12): KromRozm I D4; OrzQuin P; RejPos 49 (4); BiałKat 156; RejZwierc 201 (2); Bo tey łáſki Bog vżycżá komu/ kiedy/ y iáko chce. SkarŻyw 31; SkarKaz 83a; SkarKazSej 704a.

»kiedy i jako wiele« (1): Mátká moiá/ mogłá znim rozmawiáć kiedy y iáko wiele chćiáłá SkarŻyw 292.

»kiedy i kędy« [szyk 1 : 1] (2): BielKron 429; przypiſuiąc to Papieżowi/ iż on może/ kiedy y kędy chce ſtolicę Piotrowę przenieść. NiemObr 54.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [w tym: w antepozycji (46), w postpozycji (1)] (47): A wſſákoż y ći kyedy do Páná wołáli/ [...] Sam ye on miłośćiwye s tego wywyeść racżył LubPs Y5v; RejWiz 35 (2); RejZwierz 30 (2); BielKron 269; bo cżłowiek kiedy zbytnie miłuie/ ſiłá mu ſie kroć threfi/ bárzo głupie pocżąć ſobie. GórnDworz Dd (3); RejZwierc 212 (2); KochList 2; KochPs 156 (2); ArtKanc T13; co/ kiedy dźiś czytamy/ kto ieſt miedzy námi/ coby ſye temu nie śmiał? KochWr 28; PaprUp E; Cegłę gdy palą/ gonty kiedy robią/ máią to ták w ſtoſy vkłádáć GostGosp 162 (5); WujNT 580; SarnStat 1167; CzahTr G; Tu kiedy krzyknieſz/ ſłyſzą trzy powiáty KlonFlis G (3); Pokrzywká podrzucone kiedy kukułcżętá Wylęże: zániedbawa ſwe właſne ptaſzętá. KlonWor 61; SzarzRyt B4v.

Połączenia: »kiedy ... już« (3): RejWiz 118 (2); Przyrodzenie złe kiedy po ſwey woli Buia/ iuż cnotá by w ſrogiey niewoli. RejZwierc 223v.

»kiedy ... już tam« (1): Ktore [łakomstwo], kiedy je osiędzie, Już tam cnoty nic nie będzie BierRozm 16.

»kiedy ... tamo« (1): A za stołem kiedy siedzą, Prześpiecznie tamo nie jedzą BierRozm 13.

»kiedy ... tedy« (5): KrowObr 121v; KRolá kiedy w Egipcie po śmierći chowáli/ Tedy dwá ſpráwy iego ſtoiąc wylicżáli. RejZwierz 12; KuczbKat 35; GórnRozm M4v; PowodPr 73.

»kiedy ... to« (1): Sen ſtráſzliwy kiedy kto widzi/ tho gi ludziom opowiáda RejZwierc 115v.

»kiedy ... wnet« (3): RejWiz 119; KlonŻal Cv; Ale chęć/ ále miłość/ kiedy w kim nayduię/ Bądź z gmáchu ſłomiánégo/ ia go wnet miłuię. PudłFr 47.

»kiedy ... zaw(ż)dy (a. zawsze)« (3): RejWiz 155v; GórnDworz P4v; Ná to rzecży kiedy ią pátrzę/ záwſze mi przychodzą ná pámięć one ſłowá KlonWor ded **2v.

Z trybem przypuszczającym [w tymi w zdania nadrzędnym ind (8), con (6) (w tym: ze spójnikiem typuaby” (5)), con praet (1), imp (1), inf (1); w postpozycji (8), w antepozycji (5), w interpozycji (4)] (17): yzby nygdy nyepamyątal aby był kyedy od czyebye wſpomozon kyedy by czyą ſobye na pomocz wzyual PatKaz III 91; BielKron 210; GórnDworz I6v; Kiedyby chćiał ſzpicę álbo co tákowégo ná wieży zmierzyć/ nie możeſz iéy [...] bez wieże oſobno zmierzyć GrzepGeom P2v (2); KarnNap E3v; Abowiem kiedyby kto z Polſki máiąc drogę do Rzymu/ ſzedł przez Sląſko/ Moráwę/ Rákuſy/ niż Przyidźie do ktorego miáſtá [...] pilno z dáleka vpátruie/ [...] rychłoli wierzchy wież obacży WysKaz 10.

Połączenia: »kiedy by jedno« (4): GórnDworz N7; CzechRozm 188v; ModrzBaz 90; tedyby nam nie lża iedno [...] on [skarb rzeczypospolitej] zá ſpolnym ná Seymie konſenſem/ kiedyby iedno potrzebá gwałtowna wyćiſkáłá/ pośiláć VotSzl D4.

»tedy kiedy by« (1): Ieść krowi mlecz/ Borak/ Miodunki/ ćwikłę/ [...] á to tedy/ kiedyby go ograżáło. SienLek 40.

»zawżdy ... kiedy by, zawsze kiedy by« (2 : 1): RejPos 43; á záwſze kiedy byś miał co koło tych Karpiąth ſpráwowáć [...]/ Pátrz záwżdy dniá pogodnégo Strum Pv; CzechRozm 188v.

Fraza:»kiedy by chciał (a. zachcieli)« (4): GórnDworz N7; iż y ſámi Apoſtołowie nie záwżdy cudow cżynili: áni ich też/ kiedyby oni ſámi przez ſie záchćieli/ cżynić mogli CzechRozm 188v (2); CzechEp 404.

»kiedy by (była) (po)trzeba« (2): iż też byli powinni z inemi narody ſwemi kiedyby tego byłá potrzebá tám ſie też ſchodzić do miáſtecżká onego Dawidowego. RejPos 18v; ModrzBaz 90.

Szereg: »kiedy by i ilekroć« (1): mieliby ſędziowie záwżdy ná ſądźiech śiedzieć/ á kiedyby iedno/ y ilekroć trzebá [quando et quoties opus esset]/ káżdemu ſpráwiedliwość cżynić ModrzBaz 90.

α. Bez zdania nadrzędnego (w tytule); spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1): Szátę kiedy obłocżyſz. RejZwierz 141v.
β. Wprowadza drugi człon porównania lub przykład ilustrujący [w tym: w postpozycji (30), w antepozycji (5), w interpozycji (1)] (36): RejWiz 138 (2); Thowágliá Włoſkie fłowo/ iuż v nas zá Polſkie vydzie. tákież grácia/ kiedy mowiemy/ nie cudna práwi/ ále ma grácią GórnDworz F6v; Właſnie milczał/ kiedy ſie komu záwrze mowá GosłCast 71 (2).

Połączenie: »jak(o)(by) kiedy« (29): MurzNT Mar 13/34; KromRozm II t4v; KromRozm III M4v; Leop Lev 25/5; Bullo [...], Bębele czinię yáko ſie kiedy wody zruſzáyą. Mącz 28a; A wołał głoſem wielkim/ iákoby kiedy lew rycży. RejAp 83v; drugie pánowánie ieſt łágodne/ głádkie/ á znoſne/ iáko kiedy dobrzy Krolowie poddánym ſwym podług práwá roſkázuią GórnDworz Gg3 (7); GrzepGeom 14; KochPs 110 (2); StryjKron 255; CzechEp 368; NiemObr 22; Kmiotkowi zapowiedź káżda od Páná/ ma bydź ták ważna/ iáko kiedy kłotką zámknie w domu GostGosp 38; GrochKal 9; GórnTroas 29 (2); WujNT 281; áby ſię o iákąkelwiek inſzą rzecż bárźiey obruſzyć miał/ iáko kiedy ſłyſzał kogo wiárę powſzechną bluźniącego. WysKaz 42; SarnStat 1287; WitosłLut A2; GrabPospR M; zacni ludźie ſtoią/ Iáko kiedy ſię pſzcżoły pięknym wieńcem roią. SapEpit A3v.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w postpozycji] (2):

Połączenia »jako kiedy« (2): GosłCast 57; iż Ian S. żąda łáſki y pokoiu nie tylko od Bogá/ ále y od ániołow. Iáko y Kátholicy kiedy mowią: Ták mi Pan Bog pomoż/ y wſzyścy święći. WujNT 841.

e. Zdanie czasowe z odcieniem przyczyny; quando Vulg, PolAnt; quia PolAnt [w tym: w postpozycji (136), w antepozycji (77), w interpozycji (33)] (246): Iakom ya tego to Iana Raczka szbil kyedi my szie lvpicz nyedal kyedy mi skodą w rzicye [!] dzyelal ZapWar 1517 nr 2232 (10); Oni kiedy go vźrzeli/ Wſzyſcy śię bárzo zumieli. BierEz A4v (20); PatKaz II 75 (3); RejRozpr E2 (2); Załoſćiweż me ſercze kiedy patrzę na to RejJóz Md (7); RejRozm 395; RejKup c4 (9); MurzNT Matth 12/3 (2); Przed tym pánem zádrżą ſprzećiwnicy iego/ Kiedy ná nie zágrzmi ſrodze z niebá ſwego LubPs hh2v (2); Pátrzay wnet co ſie sſtáło onemu krolowi/ Kiedy Páná odſtąpił/ nędznemu Saulowi. RejWiz 156 (3); Leop 4.Esdr 4/32; NA okręcie kiedy ſie morze záburzyło/ Cięſzkie rzecży wymiotáć [...] Z okrętu roſkazano RejFig Dd4v (3); RejZwierz 20v (4); BibRadz Is 24/23 (2); kiedy Bázylea w mili od tego mieyſcá z murow wywiedzioná y zbudowaná/ tá ſtára podobno zniſzcżáłá BielKron 283v (10); SarnUzn C2; SienLek 1v; RejAp 140; tákże kiedy y rydwan w ktorym pánny ſiedziáły ſtánąć zá kolebką muſiał/ ſpytáłá tá pánná ſługi/ cżemuby ſtano GórnDworz R (5); RejPos 68v (2); RejZwierc 44v (3); KochList 1; RejPosRozpr c3v; BudBib 2.Par 16/8 (2); HistHel D3v; kiedy go z ięło prágnienie/ [...] porzućiwſzy śię ná źięmi prośił Páná Bogá áby vmárł. BiałKaz C (4); PaprPan Hh2; KochOdpr C4v; Oczko 3v; MWilkHist A3 (2); CzechEp 66; IAko Lais źwierćiádło Páphiiéy oddáłá/ Kiedy prze látá piérwſzéy głádkoſći ſtradáłá KochFr 85 (4); KlonŻal C2; KochSz Bv; KochPam 83; PudłFr 34; GrochKal 9 (2); GórnTroas 11 (4); OrzJan 32; WyprPl c3v; LatHar 60 (5); KołakCath C5v; WujNT 332 (2); SiebRozmyśl G3 (6); CzahTr [D]v; GosłCast 73; Tám iuż muśi powiedźieć wſzytkie táiemnice/ Kiedy mu záſtrupione vrázy odnowią KlonWor 39 (2).

Połączenia: »kiedy ... a tak« (1): Kiedy między krześćiány było iedno ſerce/ iedná myſl/ y iedná wola/ á ták y wſzytki rzecży były poſpolite wſzytkim. RejPos 94.

»kiedy ... a tedy« (1): O kyedy uznaly anyely tey panny doſtoynoſzcz [...], a tedy yąly ſzą dzywo{w}acz. PatKaz II 53.

»aż kiedy ... toż« (3): RejZwierc 134; KochWr 36; kiedy twárdy muńſztuk przyſtąpi z oſtrogą/ Tóż dopiéro [koń] iść muśi nie piérzchliwie drogą ZawJeft 5.

»dopiero ... kiedy, kiedy ... dopi(e)ro« (4 : 2): Dopiero Więc ſtrách ná nie padł Kiedy ie ták on Krol ich iadł BierEz N; RejJóz G8; kiedy iuż białagłowá ſzalona ná oko to vźrzy/ że on iey miły [...] chcze wſzytko dáć we dyabły: dopiro oná miłość zbythnią pokázowáć [...] będzie chciáłá GórnDworz Dd4v; RejZwierc 134; KochMRot B4v (2).

»kiedy już« (11): RejJóz G8; RejKup f3v; RejWiz 92 (3); RejZwierz 34v; GórnDworz Dd4v; KochFr 134; KlonFlis D4; A kiedy iuż nie ſtánie w Elephánćie iuchy: Powáli ſię nieborak KlonWor 75 (2).

»kiedy ... już, już ... kiedy« (10 : 2): PatKaz II 52; RejJóz A5v; RejKup f3v; RejWiz 43 v (3); kiedym męże pobił/ iuż nie wálcżę s tymi RejZwierz 37v; PaprPan Ddv; Oczko 8v; KochJez B2; PudłFr 63; Stałá Troia póki on śiły nie przyłożył/ Iuż wątło ſtałá/ kiedy Hektorá położył. GórnTroas 19.

»kiedy ... już potym« (1): Kiedy pierwſzy ſzturm odbiją/ iuż potym lepſzego ſercá będą BielSpr 64.

»natenczas (a. wtenczas, a. wonezas) ... kiedy, wtenczas kiedy« (8 : 1): ZapWar [1528] nr 2418 (2); BielRozm 25; Nędzny w tęn cżás ſtan był Zydowſkich źiem/ kiedy ie ſobie Aſyrij y Egipcij wydzieráli BielKron 266 (2); BielSpr 6; BiałKaz I4v (2); WujNT 114.

»stąd ... kiedy« (1): A ſtąd ſie rozráduyą y nyewyernikowye/ Kyedy ty ſwoye wyerne w łáſce będzyeſz ſądził LubPs P4.

»tam kiedy ... dopiero« (1): Tám kiedy śię vmęcżyłá/ Dopiero śię vbacżyłá BierEz K2v.

»tedy kiedy, kiedy ... tedy, tedy ... kiedy« (10 : 8 : 4): yakom ya robothnyego Stanyslawa lacha thedy sbyl kyedy my panu w lągu szkoda dzelal ZapWar 1513 nr 2136 (12); March1 A4; PatKaz II 52; FalZioł IV 48b; WróbŻołt 118/32 (2); RejZwierz 139; KuczbKat 50 (2); kiedy [drwa] poczną przegnijáć/ tedy flagá wſzyſtki wybije Strum H2; PudłFr 32.

»od tego czasu ... kiedy« (1): Od thego cżáſu Amázones woiowáć przeſtáły/ kiedy im rogow mężowie vtárli. BielKron 297v.

»kiedy ... to(ż)« (3): Blédna ſtároſći/ wſzyſcy ćię żądamy/ A kiedy przydźieſz/ to záś nárzekamy. KochFr 34 [idem KochFrag ]; KochWr 36; KochFrag 39.

»kiedy ... toż teraz« (1): kiedy mroz przyráźi/ toż teraz biegamy RejZwierz 19.

»kiedy ... wnet, wnet ... kiedy« (2 : 1): RejRozpr F3; RejKup dd3; A wſzákoż kiedy Pan Bog gniewu ſwego vkroćił/ Wnet z miłoſcią ſerdecżną k Kſiążętom ſie obroćił LubPs gg6v.

»zwłaszcza kiedy« (2): Bacżąc tho Waśił [...]/ iż ſie mu nie wedle myśłi [!] wodźiło/ zwłaſzcżá kiedy widzyał ſwoie ránne y wśy ſpuſtoſzone/ poſłał do krolá przymierze BielKron 406; GórnDworz S6.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (12): BierEz K; RejKup i5v; Sennácheryb kiedy też tákież bluźnił Páná/ Szkárádzye był pokarał też tego hetmáná. RejWiz 155v; Prot B2; GórnDworz R4; GórnTroas 72; z ktorego [urzędu] kiedy wypadł Iudaſz/ ná to mieyſce Máćiey był wybrány WujNT 217; GosłCast 49.

Połączenia: »kiedy już« (2): LubPs Qv; Włoſy kiedy roſpuśći: iuż promienié ſwoie Słońce ſkryie PudłFr 70.

»kiedy ... tak« (1): Ktore [miejsce] kyedy vźrzeli ták mu ſie zdziwili LubPs N.

»kiedy ... zarazem tam« (1): TEgo kiedy Látini zdrowia pozbáwili/ Zárázem niebożętá tám ſie polęknęli. PaprPan Hh4.

Z trybem przypuszczającym (1): ná on cżás pſá poṅiechał: Chcąc ták mieć pożytek więtſzy/ Kiedyby pies iuż był tłuſtſzy. BierEz K3.

α. W zdaniu nadrzędnym występuje współrzędne okolicznik czasu jako składnik zdania pojedynczego (cf b. β.) [w tym: w postpozycji (13), w interpozycji (3)] (16): wyęcey trzebá było zgromádzáć koſcyoł niżli rządźić/ dáleko wyęcey teraz oſtátnich tych czáſow/ kyedy wyela ludźi miłoſć zgáſlá KromRozm III N4; RejWiz 69v; BielKron 58v (2); GórnDworz B3; RejPos 51v; Oczko 9 (2); StryjKron 787; KochFr 125; Teraz kiedy Szláchtá tákiey Wolnośći [...] doſtáłá/ wáſze rzeczy priuatne lepſze ſie sſtáły GórnRozm B2v; tedy to opátrowáć y kupowáć lećie/ kiedy to natániey. GostGosp 110 (3); LatHar 299; WujNT 167.
f. Zdanie czasowe z odcieniem skutku [zawsze w postpozycji] (2): rácż wſpomnieć ná vdręcżenie y boleść ktorąś ćierpiał/ kiedyś y dla gorzkośći śmierći/ y dla nátrząſánia Zydowſkiego [...] záwołał/ mowiąc: Eli/ Eli/ lámáſábáchtáni LatHar 296; Tyś grał ná ſwoiey fletni/ kiedyś głębokiego Snu nábáwił Arguſá KlonWor 1.
g. Zdanie czasowe porównawcze wprowadza drugi człon porównania lub przykład ilustrujący; ut(i) JanStat [zawsze w postpozycji] (16):

Połączenia: »jako kiedy« (5): Tráfyáło ſye to/ iż wſſyſtkye ony ſtolice [...] wbłąd vwyedźyone bywáły: Yáko kyedy wczęło ſye było kácyrſtwo Monothelitow KromRozm III L6v; KochZuz A2; Wywiedziono ią ták piękną/ iáko kiedy ią naprzod poimano SkarŻyw 152; SarnStat 633 (2).

»niż(li) kiedy« (11): GlabGad B4v; kſtałt/ robothá/ cżłonki wſzytki cżłowiecże ledwe nie lepiey wyráżone/ niż kiedy były żywe GórnDworz Ee5; RejZwierc 6v, WujJud 90; RejPosWstaw [212]v; SkarŻyw 131; WerGośc 267; ZawJeft 21; WujNT Rom 13/11; wiele tákich co mizernieyſzymi ſą máiąc to co miłuią/ á niżli kiedy nie máią WysKaz 7; WitosłLut A4.

h. Zdanie pozornie czasowe uprzednie, czasowe równoczesne lub czasowe z odcieniem warunku; zawiera wprowadzenie w sytuację, zawiązanie wątku tematycznego, którego rozwinięcie i zwykle też zamknięcie przynosi zdanie nadrzędne; cum Vulg; ut PolAnt; quando JanStat [w tym: w antepozycji (224), w interpozycji (37), w postpozycji (7)] (268): Lew kiedy po leśie chodził/ Ná oſtry tarn tám Vgodził BierEz Q3v (11); OpecŻyw 1 (3); MetrKor 38/321; kyedy wten dzyen mſzą myal panną yemu boze czyalo ſkryla PatKaz I 12v; Też kiedy kogo wąż albo czo inſzego iadowitego vgije napiy ſię tego ſoku niedopuſci iadu wnątrz FalZioł I 13d (3); Kiedi bedziesz v pana voyewodi valaskiego abo tesz v mvltanskiego powies kazdemv snych posdrowienye laskawe y to tesz powiesz y zebismi radzy slischely zawſdi o zdrowiv każdego snych LibLeg 11/33 (9); LibMal 1544/79v (2); RejKup c6 (3); MurzNT Matth 21/40; KromRozm II f3 (6); Kyedy w Korynćye nyektorzy/ gárdząc zwyczáyem poſpolitym mężczyzny z przykrytymi/ á byałe głowy z odkrytymi głowámi bogu ſye modliły. Nye okázuye ſye/ iżeby o tym w ewanyeliey co było vſtáwyono KromRozm III F3v (2); KrowObr 3 (2); RejWiz 114 (3); RejFig Ee2; TEn kiedy był poiman od Krolá Ruffiná/ Rzekł/ z nieſzcęſciać przypádłá ná mię tá przycżyná. RejZwierz 19v; KIedy mu Spártánowie ſłup wielki vlali/ [...] Kazał gi wnet obálić RejZwierz 38v (21); Kiedy tym Lápánom ſłońce záchodzi około świętego Lámpártego/ dniá áni świátłá żadnego v nich nie máſz iedno noc przez cáłe trzy mieſiące vſtáwicżnie tylko cżáſu godziny południá ták ſię trochę ćiemnośći obiáśni BielKron 295 (5); Kiedy żywot chceſz przepuśćić A ćięſzkośći mu nie cżynić/ Piy iuchę z rzodkwie wárzoney SienLek 99v (21); kiedy Doktor Kleparz bárzo ochrápiawſzy kazał/ rzekł ieden. Ten kſiądz cáłą noc pił/ podobniey ſie mu było dobrze wyſpáć/ niż zle kázáć. GórnDworz S (22); Kiedy chceſz wieżę álbo co wyſokiégo zmierzyć/ weźmi laſkę iáko długą chceſz/ poſtawże ią proſto GrzepGeom O4v (4); RejPos 67v (2); BiałKat 138v; KuczbKat 210 (2); RejZwierc 145; KochMon 28; Kiedy maſz czynić Vpuſt ná cáłym Grunćie/ dobry ieſt rąbiony w Izbice Strum L2v (13); BiałKaz G2 (2); PaprPan Gg2v (2); KochOdpr B3v; StryjKron 370; NiemObr 122; WerGośc 255; BielSjem 15; Filip Król Mácedóńſki/ kiedy mu o dźiwnie twárdym á niedobytym zamku powiádano/ pytał/ ieſliby tám ośieł z ſkrzynią złotá doléść nie mógł KochWr 32 (2); GostGosp 102; GostGospGroch kt; kiedy go oyćiec pytał/ czemu ták rychło przyiechał: powiedźiał/ że mię tám przez wſzytko láto trawą karmiono KochAp 9 (5); OstrEpit A3v; LatHar 292 (2); WujNT Ioann 7/31 (2); A gdy miał dwánaśćie lat/ kiedyś go ſtráćiłá: Tám go pilnie ſzukáiąc ználázłáś go byłá W kośćiele SiebRozmyśl G2; PowodPr 52; GosłCast 57; KlonWor 7 (3).

Połączenia: »kiedy ... a« (1): KIedy pod iednym zamkiem mieyſcá oględował/ Kędyby był ku ſzturmu ſłuſznie przypuśćić miał. A Rotmiſtrz ieden rzecże/ [...] iuż ia mieyſce widzę RejZwierz 27v.

»kiedy ... ali« (1): Bo kiedym chćiał przełożyć przez twóy próg ſwé nogi/ Ali mi ie pácholcy twoi przenaſzáią PudłFr 17.

»kiedy ... aż« (1): Powyada yſch kiedi yey bilo Bidlo ſlaczono, thak ze od 8 krow przeſz cztheri nyedzielye mlyeka nycz od nych nyewzyąla, aſch za porada kaplana [...] kropila bidlo ſzwyączoną woda LibMal 1544/89v.

»aż kiedy« (1): Aſz kiedy Moſkiewſki Pan [...] Iflánty vćiſnął bárdzo. Znowu Cżeſarz Chrześćijáńſki Ferdinánd bacżąc/ y z rzeſzą/ prośili Krolá BiałKaz K3v.

»kiedy ... i« (1): Kiedyſmy weſpołek ſſli ná mieyſce Swięte [...] y przyſliſmy do wśi/ ktora ieſt wezwaná Anáblátá KrowObr 112.

»kiedy już« (9): FalZioł IV 8b; LibLeg 11/[322]; Diar 95; KuczbKat 265; Kiedy iuż cżás przychodził/ żeby ofiárował/ Naprzod ku Pánu Bogu/ táką rzecż ſpráwował HistHel Cv (2); Strum C (2); PaprPan Gg2.

»kiedy ... już« (1): TEn kiedy był poráźił ſrodze Mácedony/ Perſeuſá Hetmáná iuż wiodł w ſwoie ſtrony. Prośił by go w triumphie vkázowáć nie dał RejZwierz 40.

»kiedy ... tam« (1): Iákoż kyedym cye widzyał w twym ſwyętym koſcyele/ [...] Támći nędzne oko me twą chwałę widzyáło LubPs Pv.

»kiedy ... tedy (a. teda)« (29): PatKaz II 39v; FalZioł IV 8b; WróbŻołt C5v; kiedy sią sladem traphi byeſzecz za swą sgubą thedy nyma bycz daley yedno do granycze LibLeg 6/118v (2); LibMal 1543/68 (3); Diar 95; KrowObr B2v (2); kiedy ono trzy látá deſzcż nie był/ tedy támże hiſtoria piſze/ iż thenże Heliaſz padł ná oblicże ſwoie/ á wołał ku Pánu Bogu ſwemu/ á wnet w wielkiey obfitośći vpadł deſzcż RejPos 10v; Bo kiedy náturę Słowá Bożego opiſał onymi ſłowy: Ná pocżątku było Słowo/ á Słowo było v Bogá/ á Bog był Słowo: tedy náoſtátek ták zámknął: A Słowo sſtáło śię Ciáłem KuczbKat 30 (5); RejZwierc 145v (2); BudBib Lev 17/5 (2); Strum C (6); GostGosp 112; SarnStat 374.

»kiedy ... wnet« (3): Kiedy ciągnął ná Perſy/ wnet Tácianowie/ Zánieſli mu ſtácyie RejZwierz 38v (2); PudłDydo A3.

»wonczas (a. natenczas) ... kiedy« (2): iáko w on cżás/ kiedy ſie ieden z náſzych fráſował ná roſtrucharzá/ że zbythnie drogo żołnierzewi zácenił koniá/ powiedáiąc/ [...] że ſie z dobythą bronią nieda naźrzeć/ Powiedzałeś [!] w. m. pánie Boiánowſki/ Ieſlie koń/ ma thę cnotę w ſobie/ dziwuię ſie że go zá tyſiąc złotych nie ceni. GórnDworz Q4 (2).

»wtencżas kiedy ... tegdy« (1): w ten cżáś kiedy náturá ſzykowáłá nam zdrowie/ pociechy/ y ine dóbrá/ á poſyłáłá to ná ſwiát/ tegdy niewcżáſy/ choroby/ y doległośći/ werwáły ſie záraz zá nimi GórnDworz H8v.

»kiedy ... zaraz(em)« (2): PaprPan Gg2; KIedy Alexánder Król Mácedońſki wźiął przez moc Tebás/ żolniérze zárázem do łupu ſye rzućili. KochWz 140.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wy [w tym w antepozycji (45), w postpozycji (1); N pendcns (5)] (51): Ezop kiedy v drzwi śiedział/ Przyſzedł mędrzec wniść tám żądał BierEz E2 (3); LibLeg 11/188; Ano też on Iozue kiedy bitwá byłá/ Cálucżką noc ſłonecżna ſwiátłość mu ſwiećiłá. RejWiz 137 (2); RejFig Dd7 (2); ZIgmunt Ceſarz/ pánowie kiedy go káráli/ Iż ludzie z máłych ſtanow/ przy nim ſie paráli. Ten rzekł/ co Bog może dáć/ to Ceſarz niemoże RejZwierz 20 (20); OCzy/ kiedy komu z rázu álbo z inney przygody ſpuchną/ [...] weźmi młode gołębie SienLek 67; GórnDworz Aa; Strum N3v; PaprPan Gg3v; Oczko A3; KochJez A2v; Y przeto Katoná kiedy ſpytáli/ miedzy powinnośćiámi dobrego cżłowieká/ co lepiey? odpoviedżał Bene paſcere GostGospSieb +2v; GórnTroas 71; CiekPotr 63.

Połączenia: »kiedy już« (1): TEmu kiedy iuż Tullus iák hołdownikowi/ Kazał áby s ſwym ludem ſtał práwie gotowy/ [...] Sufecius vmyſlił tym więcey pomagáć PaprPan Hh.

»kiedy ... tedy« (5): RejWiz A2; RejFig Dd5; PEdárdus kiedy w mieſcie ſprawce obierano/ Tedy ich trzy ſtá wſzytkich ná to miánowano. Ten ſzedł z wielką rádoſcią RejZwierz 2; BibRadz I 386a marg (2).

»kiedy ... wnet(że)« (3): ná wioſnę kiedy zyołá wſchodzą/ Wnet pokrzywy z łopianem napirwey wychodzą. RejWiz 78; RejFig Bb4; PaprPan Hh4v.

Z trybem przypuszczającym [w zdaniu nadrzędnym ind; zawsze w antepozycji] (4): Kiedybyś chćiał miéć Groblą ná wzwyſz łokći śiedḿ : muśiſz wymierzyć Zakład łokći Dwádźieśćiá y dwá Strum D3v (3).

Połączenie: »kiedy by ... tam« (1): Kiedybyś téż miał budowáć Groblą álbo Wał iáki/ ná wzwyſz łokći 10. Tám od tákiéy ſztuki muśiſz dáć robotnikowi po 24. złot. Strum Ev.

i. Zdanie pozornie czasowe z odcieniem warunku: zdanie nadrzędne wprowadza okolicznikowe określenie orzeczenia zdania podrzędnego [zawsze w antepozycji] (4): Kiedy ie chczeſz warzyć: w wolnym roſole ie warz FalZioł IV 43a; kiedy przyſtępuią/ czynią to dlá zwyczaiu tilko MurzNT 33v.

Połączenie: »kiedy ... tedy« (2): WujNT 408; że kiedy to cżynią/ tedy ták żeby nie byli poznáni WysKaz 42.

B. Wprowadza zdanie warunkowe (1435):
a. Warunek rzeczywisty lub możliwy; quando Vulg; si Modrz; uti JanStat [w tym: w antepozycji (625), w postpozycji (489), w interpozycji (93)] (1207): Kiedy ſie ya będę gánił/ niebędźyeć mye żadny chwalił. March1 A3v (2); Bo kiedy śię roſypiećie/ Po iednemu poginiećie. BierEz 14 (6); PatKaz II 65; yſz rzecz moze bycz poſzwyączona dwoym obyczayem yednym uczynycz znye ſzwyątey ſzwyątą [...], drugyem obyczayem byua poſzwyączona kyedy acz byla ſzwyąta bądzye ſzwyątſcha PatKaz III 94v; kiedy krowy cżęſtho iedzą macierzą duſzkę/ w miaſto mleka krew ſnich wydoijſz. FalZioł I 138d (10); GlabGad G7 (2); BierRozm 12; March3 V3v; LibLeg 9/51v (2); Bo ſnadz lepſſa rządna trocha Niżli wielkoſć kiedy płocha RejRozpr F3v (13); SeklWyzn b3; RejJóz A8v (3); SeklKat A3v (2); RejRozm 399; RejKup f2 (11); A nye niſſczy ten wyáry álbo przyſyęgi/ ktory ſye z kurwámi álbo z cudzymi żonámi walca? /–/ Mnye ſye widźi iż nye/ kyedy mu ſye to z przygody á z krewkoſći przyda. KromRozm I C2v (6); MurzNT 11 marg (2); KromRozm III E2; i po urzędziech nie, kiedy egzekucyjej nie czynią. DiarDop 109 (2); BielKom A2 (2); á ſnadź cyęſzſſe łáyánye kyedy ze ſromotą á háńbą bywa. GliczKsiąż G4 (5); pozwány kiedy ſye niechce s powodem wdáć w práwo/ ma pilno báczyć/ co ma mowić GroicPorz t3 (3); iákoſz ſie będziećie wymáwiáć? kiedy wam rzetze oná ſwiecá/ nigdy niezgáſzona tzemuśćie ſobie inſze ſwiece wymyſláli KrowObr 88v (4); Wierz mi kiedy raz zdechnieſz iż iuż nie ożywieſz. RejWiz 21v (35); Leop Eccli 13/3; RejFig Cc6v (2); A kiedy głębiey doźrzyſz/ pocżćiwych cnot iego/ Naydzyeſz więcey białego/ záwżdy niż cżarnego. RejZwierz 84 (16); BibRadz I 348d marg (2); co lepſzego ze złego mam wybráć/ cży ſie ciebie mam náieść á odżywić ſie/ cżyli kiedy ia vmrę ciebie kto iny zábije BielKron 147 (19); KochSat A4v; KochZg A2v; OrzQuin Aa; Prot B2v; SarnUzn D4v (2); Kiedy choremu wrzody ſye ná koleniech vdźiałáią: vmrze do ośmi dni. SienLek 23 (20); iáko gdy ſtrzelcy z ruſznic do tarcżey ſtrzeláią/ kiedy żaden w práwy poſrzodek gdzie gwoźdź ieſth nie trefi/ kto naibliżey gwoździá vgodzi/ then nailepſzy klenot bierze. GórnDworz 13; Ale kiedy białagłowá z vſzcżypkiem czo rzecże/ á męſzcżyzná iey ze ſznupką odpowie/ żaden mu tego zá złe mieć nie może GórnDworz T7v (38); Tá Figurá kiedy ma równé kąty/ nie może być áby nie miáłá miéć ſtron równych. GrzepGeom D3 (10); RejPos 39v (4); BielSat L4; GrzegŚm.11; kiedy co ſzcżęſcie rzući łákomemu/ Rownie iákoby też tho dáło pſu głodnemu. HistLan E4 (3); Bo niewiáſtá kiedy ieſt mężcżyzná/ á mężcżyzná kiedy ieſt kto święcony/ á ten záśię/ kiedy ieſt Kápłan/ ſpráwowánia Krztu przywłáſzcżáć ſobie niemáią. KuczbKat 130 (3); ktore [dziecię] ſie rowno ták rozgniewa kiedy mu ſuknią wezmą iáko kiedy gałkę. RejZwierc 77; kiedy kto ſiedzi w ſtárym/ w złym/ á w ſprochniáłym domku iákim/ [...] żaſz mu nie lepiey przeprowádzić ſie do nowego RejZwierc 177 (33); Ale ſzpiegowie ſą nád inne pewnieyſzy kiedy wierni á ſpráwni BielSpr 68v (16); WujJud 189 (4); KochList 1; RejPosWstaw [413]v (4); Kiedy ſię ieden modli/ á drugi przeklina/ y ktoregoſz z nich głoſu Pan wyſłucha? BudBib Eccli 34/26; HistHel A (3); mury kiedy ich nie przykryie/ wniwécz ſye obracáią. Strum Q4 (31); BiałKaz M2v (2); PaprPan E2v (11); KarnNap D3v (2); ModrzBaz 44; Boday zdrowi y żábki iedli kiedy im zdrowe/ á mięſa niemáſz. SkarJedn 238 (2); Przyzwalam/ kiedy o ſłuſzną rzecż prośi. KochOdpr A4; Oczko 9 (7); Niéchay mi ięzyk vſchnie/ kiedy ćię przepomnię/ Kiedy ćię ná początku weſela niewſpomnię. KochPs 201 (5); SkarŻyw 135; KochTr 16 (2); StryjKron 240; iż w tym Bábilonie Rzymſkim nic/ áni ná Bogá/ áni ná Doktory kiedy co dobrze mowią/ áni ná Concilia/ kiedy kędy przećiwko nim co ſtánowią/ áni ná oſtátek ná ſwoie właſne kanony/ kiedy ſię im w cżym ſprzećiwiáią żadnego bacżenia nie máſz NiemObr 54 (6); KochEpit A3v; KochFr 6 (6); KlonŻal C2; KochSz A2 (2); WisznTr 23; BielSjem 27; KochPieś 23 (3); KochSob 57; PudłFr 14 (3); BielRozm 6 (2); mnimáiąc/ iż kiedy on będźie bogátym możnym/ rodowitym/ że tákże wielkim będźie potomek iego GórnRozm I3v (7); PaprUp D3; Co miło bywa zá weyźrzeniém piérwſzym/ To kiedy człowiek/ ſwym rozſądkiem ſzérſzym/ Vważa pilno: z żołćią być zmiéſzano Obaczy ZawJeft 25 (5); ActReg 82 (3); GostGosp 1 (20); GórnTroas 45; KochCn B3v (3); KochPij C2v; GrabowSet B2 (5); KochFrag 21; OrzJan 10 (2); LatHar [+11] (15); RybGęśli C2; WujNT 21 (16); JanNKarGórn D4; V abo vokaliſz/ abo conſonans: kiedi conſonans dwoiako śie piſze JanNKarKoch F4 (7); Ale kiedy w práwie Niemieckim kmieć śiedźi/ tákowy vćiéc álbo odyść nie może SarnStat 657 (12); KmitaSpit Cv; PowodPr 50 (5); wiele wroci [rola] Kiedy czwartą część wroci zaśiewku ktorego. CiekPotr 42 (2); CzahTr C4 (4); GosłCast 54; PaxLiz B2v; KlonFlis Cv; Kiedy drzwiámi nie może/ przez párkan ſię wrywa. KlonWor 34 (9); ZbylPrzyg Bv (3).
Przysłowie: Lácnoć tu durowáć/ kiedy (iáko mowią) przyſtępuie CzechEp 99; KochSz C3.

Połączenia: »kiedy ... a« (2): á miáſto pomocy kiedy ſye iem chorobá rozdraźni á chory niebędźie mógł iedno ná lékarſtwo/ przy tym ná lékárzá [...] nárzékáć. Oczko 12; GostGosp 138.

»a kiedy ... tedy« (1): Bo namędrſzy woźnicá á kiedy mdłe konie/ Tedy w namnieyſzym błotku po vſzy vtonie. RejWiz 119.

»kiedy ... a tedy« (1): kiedj weſma Camieniecz [...] a tedj Choczym czyy bvdziecz. LibLeg 11/58.

»kiedy ... ali(c)« (3): Nadobnyć będzye Káſztan álbo Orzech włoſki/ A kiedy gi rozłupiſz áli w nim ni troſzki. RejWiz 91 (2); KochTr 16.

»aż kiedy ... toż (dopiro)« (2): zániedbawamy imieniá y miłoſierdzia Páńſkiego áż kiedy [...] przypádnie iáka ſrogość [...]/ toż więc dopiro wołamy exaudi exaudi RejZwierc 261v (2).

»(a) coż kiedy« (4): bo ieſliż to ták ma być/ [...] iż y nieprzyiacielá ſwego zdradzáć nie przyſtoi/ czoż/ kiedy kto zdrádzi tego/ ktory go nád wſzytko ná ſwiecie vmiłował? GórnDworz Aa4 (2); KochTarn 73; GórnRozm H2.

»kiedy ... dopiero« (1): bo kiedy mu ſię lepiey przypátrzyſz/ dopiero w. m. poznaſz/ że ieſt co vważyć KlonWor **2.

»kiedy ... i« (1): Kiedy to vczyniſz Rok álbo po trzy/ y Sąſzé co ná nim roſło wſzyſtko wygubiſz. Strum L.

»kiedy jedno« (5): BierEz N2v (2); FalZioł IV 21a (2); ktorzy niemámy nic w ſobie dobrégo [...] iedno onego ſamego gdy wnás mieſzká kiedy iedno weń wierzymy MurzNT A4.

»a kiedy jeszcze k temu (... już)« (2): Oſobna to iſcie rżecz miećſlugę dobrego [...] Wielką roskoſz a pokoy iſcie ſobie ſprawi A kiedy ieſzcze k temu/ trafi na wiernego RejJóz G3; RejWiz 8.

»kiedy już« (20): BierEz G3v; A kiedy ſie ktora rzecż/ niemoże iuż odſtać Czos działać iedno panu/ ża wſzytko dziękować RejJóz B7 (3); LubPs S4; RejWiz 69v (4); GórnDworz V7 (2); RejZwierc 232v; Strum C2 (4); GostGosp 104; PowodPr 67; KlonFlis D4; KlonWor 52.

»kiedy ... już, już ... kiedy« (19 :1): RejJóz Fv (2); RejKup t8; Iuż y ini duchowie [...] Będą ſie wnet opiekáć káżdą ſpráwą twoią. Kiedy vźrzą przy Pánu bráćiſzká wiernego RejWiz 186v (5); kiedy mię [chłop] vbije ſzermuiąc/ [...] nie iuż ia ſláchectwo ſtrácę/ á on go doſthánie ále ábo mu więtſzą mocz ludzie niż mnie przypiſzą/ ábo vmieiętność GórnDworz 18 (3); RejPos 336v; KuczbKat 160; RejZwierc 108 (4); RejPosWstaw 42; JanNKar G2; KlonFlis D4.

»kiedy ... już tam« (3): RejZwierc [2I3]v; Zá muremći Moſkwićin iákokolwiek mężny/ Ale kiedy prziydźie wręcz/ iuż tám niedołężny. KochJez Bv; WerGośc 227.

»kiedy ... już też zaraz« (1): Bo kiedy kto niecnotliwy/ Iuż téż záraz nieſzczęśliwy. KochMRot B3.

»kiedy ... nigdy« (2): RejJóz E7; ktore [budowanie]/ kiedy namniey ſłáby fundáment ma/ nigdy wárowne być nie może. NiemObr 33.

»kiedy ... potem« (3): Cżęſto ludzie Bogá żądáią/ Ktorych rzecży potrzeb nie máią: Kiedy z nich ćięſzkość pocżuią/ Potym więc tego żáłuią. BierEz 13; RejJóz E7v; Strum Qv.

»przeto ... kiedy« (1): Coſz? mniemaſz że Lwowſkim, Albo Sámborſkim ſtároſtą przeto zoſtánieſz, Kiedy czcić, y kupowáć páſámány będzieſz? CiekPotr 55.

»stąd ... kiedy« (1): Ktorą [łaskę] z tąd oſobliwie obácżyć możemy/ kiedy śie pilnie wyłoży/ cżyiey to mocy należy grzechy odpuſzcżáć KuczbKat 85.

»tak ... kiedy« (3): BielSat M4v; BielSjem 35; á ták ſie rychley gnoy vcżyni/ kiedy go wywieźie z źimy ná wioſnę. GostGosp 82.

»kiedy ... tam« (6): Bo kiedy nogá chroma/ tám trudno vciekáć RejZwierz 38; GórnDworz F3 (2); GrzepGeom I4; KochPieś 39; GórnRozm I2v.

»tam dopiro ... kiedy« (1): Tám dopiro będźye práwye á cále ſwyęty koſcyoł/ kyedy bog będźye wſſyſtkim we wſſyſtkich KromRozm III D2v.

»kiedy ... tam już, już tam ... kiedy« (1 : 1): RejWiz 19; kiedy rzeczeſz/ czoło/ tám iuż té dwie literze [...] iedną syllábą ſą. JanNKar E2.

»kiedy ... tedy, tedy ... kiedy« (105 : 1): MetrKor 34/134v (3); FalZioł I 53b (7); WróbŻołt 118/6; LibLeg 6/116 (3); ComCrac 17; SeklWyzn o3v; RejJóz M5v; ZapWar 1548 nr 2667 (2); KrowObr 167; RejWiz 105 (3); RejZwierz 139; BielKron 23v (3); Abowiem człowiek ktory niechce źwierzęćiem być/ tedy ieſt żyw poki Rozumu vżywa: á thedy vmárły kiedy rozumu niema. SienLek 11; GórnDworz D5v (8); Bo kiedy więtſzy ieſt ćiéń od wieże/ tedy téż będźie więtſzy od laſki: á kiedy mnieyſzy od wieże/ tedy téż mnieyſzy od laſki. GrzepGeom P (22); BiałKat 23v; KuczbKat 135 (7); RejZwierc 15 (3); BielSpr 19v (2); Strum Cv (17); BudNT Ii6v; KarnNap D4; StryjKron 722; NiemObr 19; ZapMaz II G 78/407; WerKaz 302; GórnRozm G4; KochWr 23 (2); GostGosp 36 (4); WujNT 89; SarnStat *8 (3); PowodPr 67; VotSzl C3v.

»kiedy ... tedy już« (4): kiedy kto do Sądu pozwány trzy kroć nieſtawa/ á da ſye przezyſkáć: tedy iuż álbo wnośi pomocną przyczynę ſwego nieſtánia ná bliſki Sąd/ álbo go [...] Czeladź Vrzędowa [...] fantuie GroicPorz C; GrzepGeom Iv; Strum G (2).

»kiedy ... tedy natenczas« (1): kiedy pan wſzytko tho może/ co chce/ thedy ná ten cżás trzebá ſie obawiáć/ áby tego nie záchciał/ co nie przyſtoi. GórnDworz Gg5v.

»kiedy ... tedy tam« (2): kiedy będźie mieyſce ná ſześći Prętów ná dłużą/ á ná ſzérzą ná cztérech/ tedy tám czworá ſześć/ vczyni dwádźieśćiá y cztéry GrzepGeom 14 (2).

»kiedy ... tedy wnet« (1): Abowiem kiedy nań [kwiat] wiátr powienie/ tedy go wnet nie máſz GrzegŚm 2.

»kiedy ... to« (3): Prot D; A kiedy táki znák/ Mag. To Magnus Krolá Duńſkiego brát trzyma. KwiatOpis A3v; SarnStat 1271.

»kiedy ... to dopiero« (1): á kiedy [piękność] nie ma z nicżym ſpołki/ iedno ſámá ieſt w ſwey iſthnośći/ to dopiero ieſt práwie doſkonáłośći zupełney. GórnDworz Mmv.

»kiedy ... to(ć) już« (6): RejKup k7; Ale kyedy mowyę/ znośnyeyſſe to niż ono/ toć yuż dawam rozumyeć/ iż oboye złe KromRozm I Cv (2); KromRozm II q2; GórnDworz L4; Strum H2.

»kiedy ... tu już« (2): GórnDworz Cc7; Kiedy nieſzcżęſcie przypádnie ná kogo/ Tu iuż ſwe hándle Cnotá ceni drogo. RejZwierc 21 lv.

»kiedy ... (nie) wnet (a. hnet)« (13): RejJóz K4v; MurzHist Rv; GliczKsiąż E4v; RejZwierz 73 (2); bo kiedy też kto názbyt ſtátecżny/ á ſkromny/ hnet go ábo zá hárdego/ ábo zá głupiego mieć ludzie będą. GórnDworz L2 (4); KochMon 20; kiedy ieſt ieden drugiému po woli/ Nie wnet ćię tám ſerce twé/ nie wnet myśl záboli. PudłFr 76 (2); CzahTr B3v.

»wtenczas (a. natenczas, a. w ty czasy) ... kiedy, natenczas kiedy« (12 : 1): GliczKsiąż P8; GroicPorz v4; RejZwierz A5v (2); BielKron 321; A co ſie tycże vrzędu/ [...] widzę iż wdy nieiáko mu Dworzánin ſproſtáć może ná then cżás/ kiedy będzie máło rozny w leciech od páná GórnDworz Kk; BiałKat 66; Strum L4v; W ten cżás bowiein nádźieiá nie ſłábieie/ kiedy ná wierze [...] ſtoi. NiemObr 69 (2); LatHar [249] (2); SarnStat 908.

»kiedy ... zaw(ż)dy (a. zawsze), zawżdy ... kiedy« (7 : 3): RejWiz 7v (2); GórnDworz D2; RejPos 47v (2); ktory [płomień ] ſie záwżdy ku gorze ciągnie/ kiedy do niego dobrych drew przykłádáią. RejZwierc 41v (3); OrzJan 105 (2).

»(a) zwłaszcza kiedy, kiedy zwłaszcza« (24 : 1): FalZioł III 42d; RejKup t5; KromRozm II a2v; Coż inego yeſt páſć/ zwłaſſczá kyedy ſye o rozumnym ſtworzenyu rozumye/ yedno rządźić? KromRozm III 114; BielKom G2; RejWiz 104v (3); BielKron 406v; SienLek 22v; GórnDworz 6 (4); RejZwierc 79v; BielSpr 66v; Bo robotnicy nic niedbáią kiedy ich zwłaſzczá nikt nie pilnuie. Strum E4 (5); CzechRozm 196v; PaprPan H2; Oczko 19; ActReg 109; SarnStat 205.

»zwłaszcza kiedy ... tedy« (1): á zwłaſzczá kiedy będźieſz chćiał miéć Groblą ná 6 łokći wzwyſz: tedy więcéy nie daway od ſztuki/ ieno po 8. z. Strum E.

Frazy: »kiedy się nie chce« (1): cżego [...] żadne źwirzę nie vcżyni/ áby miáło żrzeć kiedy mu ſie niechcze. RejZwierc 59v.

»kiedy inaczej być nie może« (1): zá potrzebą/ kiedy ináczéy być niemoże/ w kownátách/ álbo w łóżnicách ią dáć [...] każe Oczko 22.

»kiedy (po)trzeba« (4): á ći ázaby ſie theż nie bili kiedy trzebá BielKron 402; Strum B2v; ActReg 86; GrabowSet K4.

»kiedy raczy(sz) itp.« (16): LibLeg 11/71; RejJóz 16; SeklKat S3v; Iuż wyiezdzay kedy racżiś. RejKup v3v; LubPs hh2v; RejWiz 50 (3); BielKron 30v; RejPos 47v; RejZwierc 144; Nieſtánieć ſie nic w prawdźie/ gdy Bóg niedopuśći/ Lecz kiedy téż on raczy/ olſtro ſámo ſpuśći. WyprPl B2; RybGęśli D2v; SiebRozmyśl K3v; CzahTr B2v (2).

»kiedy rozkażą« (1): iż gdy wſtęgá zginie Poſłowi [...] w kilku naśćie mil muśi być naleźioná kiedy roſkażą. BielKron 435v.

»kiedy wola« (2): ze on naſze modlitwy wyſlucha kiedi iego wola będzie SeklKat S; ZapWar 1548 nr 2667.

»kiedy się zda« (1): Dawa Pan wſzytkiego dość/ kiedy ſię zda iemu GrabowSet B2.

»kiedy (ze)chce(sz)« (10): miſtrzu kiedy chceſz/ Zonę k ſwey woli przywiedzieſz BierEz B2v; LubPs hh2v; RejZwierz 140v; BibRadz Iudith 8/10; BielKron 30v; PaprPan Bb; SkarŻyw 346; Kiedy ty chceſz/ wſzytek świát powodźią zátonie/ A kiedy chceſz/ od ogniá/ iáko pióro wſpłonie. KochFr 126; PudłFr 28.

Spójnikkiedypoprzedzony innymi składnikami wypowiedzenia [w tym: w antepozycji (44), w postpozycji (3)] (47): RejJóz D6; RejKup d3; Ale nie pobożnemu á nie bogoboynemu Rzecznikowi/ kiedyś Stá álbo dwu nie obiecał/ [...] niedbále twoię rzecz ſpráwował GroicPorz e4v; RejWiz 35 (2); UstPraw I2v; RejFig Ee; RejZwierz 84v (2); OrzQuin V3; W ſzaleńſtwie/ kiedy łokieć opuchnie: niedáleko śmierć. SienLek 23 (2); GórnDworz O8 (3); Z miłośći ludzie kiedy páná ſwego/ Miłuią/ nie máſz im też nic trudnego. RejZwierc 225v; Strum N2; PaprPan Z4v; Oczko 5 (2); nadobny wieniec ieſt różány: Lecz wdźięcznieyſzy/ fiołki kiedy przeplátány. PudłFr 10; ArtKanc P4v; GórnRozm E2v; GostGosp 12; LatHar 329 (2); KołakSzczęśl C2; GosłCast 34; KlonWor 5 (2).

Połączenia: »kiedy ... dopiro« (1): Co kiedi dworna páni záchowa [...]/ dopiro te rzecży dworzáṅinowi náznácżone [...] ſłużyć iej mogą GórnDworz V7v.

»kiedy już« (1): Sláchćic poććiwy/ kiedi ſie iuż záwiedzie/ á prziſtánie/ wiele rzecży ieſt/ kthore go ná onym mieyſcu zátrzymywáć będą GórnDworz L2v.

»kiedy ... już« (1): Złodzyey kiedy s przypadkiem okrádnie drugiego/ Iż tego był źle nábył/ iuż ſkarał onego. RejWiz 140v.

»kiedy ... tam już« (1): té trzy rzeczy/ kiedy ſie nam zdárzą wedle potrzeby naſzéy/ tám iuż wętpić nie trzebá/ áby też Pan Bóg przyznawáć niemiał tego czego ſie domagamy OrzJan 106.

»kiedy ... tedy« (7): LibLeg 7/104v; SienLek 23v; GórnDworz B5v (2); Kleſzcze/ kiedy ſye im Wodá vpodoba y dno dobré/ thedy ſye ich tak wielé ná trze że ié pothym muśiſz z Stáwu puſtoſzyć Strum Qv; ModrzBaz 24v; SarnStat 722.

»kiedy ... tedy dopiero« (1): A tho kiedy Dworzánin ſpráwi/ tedy dopiero wſzytko ono vgruntuią mądre ſłowá iego GórnDworz Hh4.

»kiedy ... wonczas« (1): podle śiebie kiedy ćię poſtáwi/ W on cżás/ niechći ſię/ iák kto racży/ ſtávri GrabowSet Q4.

»kiedy ... zawżdy« (1): A wſzák też y pies rychley kiedy ſie sſtárzeie/ Záwżdy ſie w ogon gryzye RejWiz 29.

Fraza: »co (a. to) kiedy będzie« = quod cum erit factum Modrz (5): co kiedy będzie [...] iż [...] vżyć będzie mogł godnośći ſwych Dworzánin GórnDworz I3v (4); ModrzBaz 24v.

Z trybem przypuszczającym (tylko odcień możliwy) [w tym: w zdania nadrzędnym: con (150), ind (23), imp (10), inf (4), elipsa orzeczenia (4), con praet (2); w antepozycji (131), w postpozycji (54), w interpozycji (22)] (207): Rogami ſie moż[e]ſz bronić/ Kiedyby ćię kto chćiał gonić BierEz L (4); FalZioł I 149c (2); BierRozm 11; LibLeg 6/156v (2); RejRozpr B2; SeklWyzn g3; Yeſly wdzień ſwięti niegrzech robyć. (—) Kiediby potrzeba gwaltowna/ albo wielką ſkoda prziſla/ nie gwalcy ſwięta/ ktory by nie mogł bes ſkody odlozić nadrugy dzyeń SeklKat G3v; RejKup g7 (2); KromRozm I A3v; Diar 119; GliczKsiąż M2; Co by dziſia rzekł ten Ammianus/ kiedyby zmartwychwſtał/ y tákową pychę y zbytek/ Papieżá Rzymſkiego vyzrzał. KrowObr 28v (5); RejWiz 11 (2); Kiedyby ktho miał máiętność tego ſwiáthá/ á vyźrzałby brátá ſwego á on potrzebuie/ á zámknąłby wnętrznośći ſwoie od niego/ iákoż tho miłość Boża trwa w nim [Qui habuerit substantiam huius mundi et viderit fratrem suum necessitatem habere et clauserit viscera sua ab eo, quomodo caritas Dei manet in eo]? Leop 1.Ioann 3/17; kiedyby kogo pozwáno/ á w zyemi by go niebyło/ tákiemu áa roku záwitym ma być czás płacey złożon UstPraw I2v (5); RejFig Ee3; RejZwierz 92 (3); BibRadz Ez 14/13; przetho was miękką kaźnią karzę miotełką z rożdżek/ ále kiedyby żelázną [...] ſnadź by ſie wam lepiey zdáło. BielKron 318v; SienLek 156; kiedyby kto przy iey bytnośći thákowe rozmowy zácżął/ niechay ich ſłucha ze wſtydem/ y z zápłonieniem. GórnDworz X (14); RejPosWiecz3 97; HistLan C; KuczbKat 125; ále y kowal kiedyby go burmiſtrzem wybrano á vkazano mu inſze pożythki/ pewnieby y kleſzcżow ſnádnie odbieżał. RejZwierc 268v (10); Końcáby niebyło/ kiedybym wſzyſtkich Oycow ſentencye o tym przywodźić chćiał WujJud 149; Strum G; PaprPan M2 (4); Záprawdę kiedyby tákich zamkow w kilku milách od śiebie niemáło zbudowano/ [...] zdáłoby mi ſię/ żeby to byłá bárzo pewna [...] obroná. ModrzBaz 103v; Coby im iednak nietrudno vcżynić/ kiedyby chćieli w zbytku iáką miárę záchowáć ModrzBaz 124 (25); NiemObr 58 (5); KlonŻal C2; KochTarn 78; KIedyby śćiány té mowić vmiáły/ W té by ćię ſłowá práwie przywitáły PudłFr 59; gdźiebyśćie Koronowáli Krolá/ kiedyby Miáſtá nie było? GórnRozm L4v (3); PaprUp II2v; ZawJeft 41; ActReg (2); KochFrag 17 (2); OrzJan 114; WysKaz 6; KIedy kto Imięnié y dźiedźictwo ſwé [...] drugiémuby przedał/ [...] tákowé przedánié [...] ma w powiećie ſwym [...] vczynić SarnStat 1166; PowodPr 62 (2); VotSzl D2; ten kiedyby mowił, Ze chce teraz być rządnym, błazeńſtwoby mowił. CiekPotr 36; PaxLiz E3; KlonWor 68; Byłoby ich y więcey kiedyby kto ſzukał. PudłDydo B3.

Połączenia: »(a) coż ... kiedyby« (8): Diar 66; GórnDworz T2v; Ledwá nie możemy być ſyći Pánow przyiáźni y záchowánia przećiw nam ſtanom Rycerſkim/ á coſz owſzem/ kiedybyſmy s poyśrzodká ſiebie obrali MycPrz II A2v (2); Oczko 19v; Bo y z Kráwcow y proſtego motłochu/ vrzędy właſne wybiwſzy/ tá ſektá Krolá y przełożeńſtwá ſobie cżyniłá. Coż tu rzecżeſz Rycerſtwo Koronne/ kiedyby przyſzło konie ſwe przećiw temu poháńſtwu ośiádáć PowodPr 36 (3).

»kiedyby ... ali« (1): Kiedyby chćiał vćiekáć/ áli śiwy zmyli. BielSpr c2.

»kiedyby ... ali wnet« (1): Y ſciána cżáſem pyęknie málowána bywa/ A kiedybyś ią otárł áli wnet cżyrwiwa.RejWiz 91.

»kiedyby ... dopieroć by« (1): ſzydzić to z nas/ ten dobry pan/ A coż kiediby był wygrał/ dopieroćby nas był nośił. GórnDworz T2v.

»kiedyby jedno« (1): Mogliby ſie też ználeść coby domá byli/ Kiedybychmy ſie iedno pięknie oblicżyli.RejZwierc 251.

»kiedyby ... już by« (3): DiarDop 117; GórnDworz X7v; Iáko kiedyby kto/ nacżynie octu/ wylał w głębokie y ſzyrokie morze/ iużby on ocet/ y właſność/ y ſmák vtráćić muśiał NiemObr 139.

»kiedyby nie« [wprowadza składnik zdania pojedyngo] (1): te gwałtowne potoki ſtrzaſkiem opłynęły/ y nie znáć by kiedy były/ kiedyby nie po zoſtáłych pocżynionych ſzkodách PowodPr 56.

»kiedyby nie [wprowadza składnik zdania pojedynczego] ... tedyby« (1): á Aryáńſtwá/ kiedyby nie z kátolickich Doktorow/ tedyby ani pámiątki niebyło. PowodPr 55.

»nigdy ... kiedyby« (1): nigdy by thu pokoy nie był v nas kiedyby thu on był. BielKron 355.

»kiedyby ... tam dopiero« (1): á coſz kiedyby był KROLEM kthorykolwiek z nich/ [...] tam byſmy tego dopiero doználi MycPrz II B.

»kiedyby ... tedy(by)« = si ... certe Modrz (43): FalZioł IV 25d (2); LibLeg 6/115 (2); ComCrac 16 (2); SeklKat X2v; DiarDop 115; KrowObr 132; UstPraw B (5); Kiedyby ćiéniu nie było/ á Dyoptryby też niemiał/ á chćiałby zmierzyć co wyſokiégo/ tedy ták vczyń GrzepGeom Pv (3); GrzegŚm 65; RejZwierc 76v; Strum E (12); Kiedyby práwá ták krotce á iáśnie były ſpiſáne [...]: tedyby y to było/ żeby ſame ſtrony ſpráwy ſwe przed ſędźią ſpráwowáły ModrzBaz 95v (2); GostGosp 8 (2); JanNKarKoch G2; kiedy którzy ſynowie ábo dźiéwki Rodźice ſwé/ oycá ábo mátkę biliby/ [...] tedy tákowi [...] máią bydź przez Staroſtę onégo mieyſcá wieżą karáni. SarnStat 1159 (5); PowodPr 14; VotSzl D4.

»kiedyby ... tedyby już« (1): kiedyby tą ſztuká przednia záſzłá w zádnią/ tedyby ſye iuż wodá zábijáłá zá nię. Strum G.

»kiedyby ... toby« (1): A kiedyby te ſpráwy ſzły o máłe rzecży/ toby łácniey z ćierpieć ModrzBaz 90v.

»kiedyby ... wnet« (3): Strum O4; Ták bárzo dla robot vrodźiliſmy śię/ iż kiedybyſmy śię pocżćiwą iáką robotą niezábawiáli/ wnet śię ſkłaniamy do iákiegokolwiek wyſtępku. ModrzBaz 37; GórnRozm G4v.

»wtenczas ... kiedyby, wtenczas kiedyby, kiedyby ... wtenczas« (2 : 1 : 1): iż wten cżás ſwyát może dobrze ſtać/ kyedyby gi mądrzy ludzye ſpráwowáli. GliczKsiąż K8; BielKron 54; GórnDworz Ii4v; NiemObr11.

»zaraz ... kiedyby« (1): KAmbiſes on okrutny zárazby gniewu zbył/ Kiedyby s tymi pány kędy w gromádzye był PaprPan L.

Frazy:»kiedyby chciał itp.« (5): Ty ſam kiedybys ty chciał Snadniebys vgodzyć vmiał RejJóz Ev; RejFig Bb4; RejZwierc A2v (2); GórnRozm G4v.

»kiedyby mogł« (1): Iedno tákiey vżywa ogolony wiłá. Coby rad kiedyby mogł dobrowolnie ſzálałRejWiz 66v.

»kiedyby trzeba« (1): nie myslą także o działach, Prochach, kulach, o rynsztunkach doPieszych iako byto zaraz mogł teize godziny porwac, Kiedyby trzeba. ActReg 113.

Spójnikkiedybypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (7): GliczKsiąż F4v; ktore áffekty/ kiedy by do końcá w cżłowiecże zgáſły/ rozum náſz muſiał by bárzo zemdleć GórnDworz Ff7v; Záprawdę on Zwycżay cżynienia rzecży do żołnierzow/ [...] kiedyby iy też náſzi Hetmánonowie [!] záchowáli/ byłoby bárzo pożytecżnie ModrzBaz 114 (2); GórnRozm H2v; ZawJeft 26.

Połączenie: »kiedyby ... już by« (1): Minucius [...] Kiedyby s Swieykowſkiemi tu záſieść miał ninie/ Iużby pewnie rozumki iego zá nic były PaprPan H.

α. Z odcieniem modalnym optatywnym w receptach i zaleceniach lekarskich [w tym: w antepozycji (40), w postpozycji (38), w interpozycji (4)] (82): warzony cżoſnek z maſtiką y ſpiretrum/ vſmierza boleſć zębow/ kiedy vſtha będą cziepło płokane. FalZioł I 5d; Też ſok Czelidoniowy ſtrochą ſiarki kiedy pomażeſz ſkorę thym/ kroſty y inſze ſzkaradoſci zgładza FalZioł I 30c; kiedy proch gorycżki będzie dany s ſokiem miętki/ przeciwi ſie iadowitych robakow vkąſzeniu. FalZioł I 58d; Oleiek ſam Koczenkowy na brodzie włoſy roſci kiedy nim namażeſz brodę. FalZioł I 127d (47); też ty źiołá kiedy ie kto ije/ flegmę z głowy wyćiągáią. SienLek 41 (3).

Połączenia: »kiedy ... a« (2): kiedy wezmieſz ſok Gorycżki/ albo wodę w ktorey by wrzała Goricżka s cinamonem/ á thego ſie napijay/ ábowiem boleſć bokow [...] vzdrawia FalZioł I 58d (2).

»kiedy ... a już« (1): Albo lepiey kiedy dwiema palczoma ſciſnieſz poſpołu á iuż ſie [rana] zdzierży y wycżyſci ſie FalZioł V 115.

»a to kiedy« (2) : omdlewanie oddala/ á tho khiedy grzanka zchleba będzie rozmocżona w tey wodcze/ [...] átę grzankę daſz trzimać pod noſem FalZioł II 8b (2).

»kiedy ... tedy« (17): kiedy pry liſtki ſzcżyrowe ſetrzeſz á nimi namażeſz męſki cżopek taiemny/ [...] thedy ſie będą dziewki rodzić FalZioł I 86a; Then [kamień] kiedy będzie na ſzigi zawieſzon, Thedy oddala od cżłowieka czo ſie mu w noczy przez ſen leda czo vkazuie FalZioł IV 59d (17).

»a zwłaszcza kiedy« (1): To ziele zaięcży Pałaczek ieſt dobre ludziem Melankolicżnym [...]/ á zwłaſzcża kiedy będzie w winie vwarżono FalZioł I 106a.

»a zwłaszcza kiedy ... tedy« (1): Naſienie iego wraczanie cżyni á zwłaſzcża kiedy będzie w wodzie vwarzone thedy flegmę z żołądka wypądza. FalZioł I 107d.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (4): Paięcżyny kiedy na ranę przyłożiſz, nie dopuſci othoku być w ranie FalZioł I 149b (3).

Połączenie: »kiedy ... a« (1): Na węgle kiedy będzie włożona [żywica] á dym ſniey, ten głowę cżyſci z flegmiſtych wilkoſci. FalZioł III 31b.

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdania nadrzędnym zawsze ind; w postpozycji (3), W antepozycji (1)] (4): To picie [...] macicze boleſci vſmierza/ y wzgorę iey wſtępowvć [!] nieda kiedy by tego wlał do macicze. FalZioł I 60c (3).

Połączenie: »kiedyby ... tedy« (1): Kamień bezaar pomaga naprzeciw trucinam, á kiedy by kto wypił go tak wiele iako zaważą dwanaſcie ziarn ięcżmiennych/ [...] thedy wybawia przyrodzenie odeſmierci FalZioł IV 49c.

β. Wprowadza drugi człon porównania [w tym: w postpozycji (17), w antepozycji (1)] (18):

Połączenia: »jako kiedy« (1): co by ták gruntownie było iako kiedy Pomorſką źięmię Kſiążętá z Brándeburgu przedáli. MycPrz II Bv.

»niżli kiedy« (1); Látwieyćiem ieden wor nátkaſz/ Niżli kiedy ich wiele maſz. BierEz P2.

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdaniu nadrzędnym ind (11), con (3), imp (1); w postpozycji (14), w antepozycji (1)] (15): Tákowe to ieft známionowánie/ álbo podobieńſtwo [...] kiedyby kthory Rycerz/ dał ſobie przyłbicę ze dwiemá rogi vtzynić/ y wołał ták. Tá przyłbicá známionuie/ dwá zakony [...]. Albo kiedyby kto vyrzawfzy Oſlá z długimi vſzymá mowił y wołał. Ty vſzy oſlowe známionuią dwá zakony KrowObr 130v (3).

Połączenia: »jako kiedyby« (9): KrowObr 219; bo to ieſt nie inácżey/ iedno iáko kiedyby ktho Polaki wyganiał z ziemie/ á Cżechy do niey prziymował GórnDworz F2v; á cżego by oni z więtſzą ſławą [...] vżyć mogli/ iáko kiedyby iednoſtáiną myſlą wſzytczy podnieſli woinę przećiwko pogánom? GórnDworz Ii4v (4); ſam ieden przez óny inſtrumentá ćiągnął po źiemi Okręt [...] bez pracéy/ iákoby gráiąc: [...] ták śpieſzno/ iáko kiedyby miał po wodźie bieżéć. GrzepGeom B; ModrzBaz 131v; Oczko 24; WysKaz31.

»niż(li) kiedyby« = quam si Modrz (3): gdy ſie przyda czo gorącego w vſta włożyć richley zatłumiſz onę gorączoſć zathworzywſzy wargi, niż kiedy by wiatr w ſię wpuſzcżał GlabGad G5v; nye byłoby to dobre przyrownánye/ á nye lepſſe niż kyedy by kto rzekł/ człowyek z orłem ſą ſobye podobni KromRozm IIr2; ModrzBaz 24v.

Z osobliwą formą trybu przypuszczającego (1):

Połączenie: »niżby ... kiedy« (1): przeto też richley cżłowiek vziębnie ſpiąc gdy ſie nię prziodzieie, niż by theż w koſzuli kiedy chodzi albo nie czo robi GlabGad L.

γ. Z elipsą zdania nadrzędnego: w funkcji zagajenia tematu, też w dialogach, zwłaszcza w pytaniach; często z odcieniem modalnym optatywnym (21): Theſz kyedy baczymy od kogo byua wrzuczon abo wpoyon grzech pyeruorodny yſz od uſtauy bozey PatKaz I 17 (4); RejWiz 65; Ale kiedy ſie temu pilniey przypátrzymy/ nie więcey tácy dzyatkom ſwym dawáią iedno iáko nieme bydło s ſiebie vrodzonym bydlątkom RejPosWstaw [412]v; Wołno go káżdemu o to pozwác. (–) A kiedy nie będźie nikt chćiał? GórnRozm C3 (2); CzahTr K4.

Połączenie: »kiedy ... a« (1): Kiedy ſie kto rozmyſli ná vpadki ſwoie/ A zá iednym przypádnie wnet ich tyle troie. RejWiz 53.

Fraza: »kiedy rzecz idzie« (1) : kiedy rzecż idźie o zátrzymánie kmiećiá [cum de colono retinendo agitur]/ ták go ſobie mocnie przywłáſzcżyć á zniewolić ze wſzytkim chcą/ iż y dźiećiam iego niewolno bywa odyść. ModrzBaz 48v.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1): Iedná roſkoſz/ wſpómináć ſtátecznému człeku/ Przeminęłégo piękné obyczáie wieku. Któré/ kiedy porównáć chce z teráznieyſzémi: Teráznieyſzé/ nie máią co czynić z dawnémi. PudłFr 75.

Z trybem przypuszczającym (9): Pátrzay z iáką roſkoſzą tu vżywa tego/ Kiedybyś ſie przypátrzył wſzytkim ſpráwam iego. RejWiz 140 (3); O iáko to ſą potężne á przerażáiące słowá/ kiedyby ie ten ktory kroluie do wnętrznośći ſercá ſwego przyiął. ModrzBaz 22v; NiemObr 48; wieſz żeś ty przez piętnaśćie lat Mſze cżytał máło nie ná káżdy dźień? co mnimaſz kiedyby tákowe Mſze były ſtráſznym báłwochwálſtwem? ReszPrz 46; Ná powietrżu coś mi vkázuieſz/ kiedyby ſię ták sſtáło/ owák sſtáło: Siłá ták rzeczy vkázáć możeſz GórnRozm B4v; WysKaz 16.

Fraza: »kiedyby chciał prawdę mowić« (1): á kiedy by chćiáłá Prawdę mówić/ rychléy znich [moich posług] cześć/ niż lekkosć miáłá KochFr 64.

δ. Bez zdania nadrzędnego w tytułach i spisach treści (2): Kiedy prędko á nieſpodziewánie Pan Przyidźie. WujNT 2.Petr 3 arg.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1): Pozwánemu kiedy Odwłoki nie idą GroicPorz f3v.

b. Warunek nierzeczywisty; z trybem przypuszczającym [w tym: w zdaniu nadrzędnym con (138), con praet (13); w antepozycji (93), w postpozycji (55), w interpozycji (4)] (152): LibLeg 10/64; Wierz my zecz bych tu nieſtalá Kiedy bych ſię czyebie bala. RejKup i2v (3); MurzHist F2v; Skądby bráli panowye pyenyądze? ſkądby im ich doſtawáło? kyedyby nye było rzemyęsnikow GliczKsiąż G7; Lácnoby było konietznie/ Antykryſtá wyrozumieć y poznáć/ kiedyby ſie był Antykryſtem kazał iáwnie zwáć/ Ale iż ſie zowie/ y tzyni ſlugą Kryſtuſowym/ przeſtho nie ládá go iáko poznaſz KrowObr 50v (15); Kiedyby to pomiernie á w ſkromnośći było/ A komuſzby ſie w tám tey ordzye vprzykrzyło. RejWiz 73 (4); RejZwierz 104 (5); BielKron 158 (2); Bo by nie trzebá żadnych praw kiedyby wſziſtcy ludzie dobrzi byli. Mącz 26b; SarnUzn H4; Náderby był nieſzcżęſliwy rodzay ludzki/ kiedyby duſzá náſzá [...] niemiáłá ſie cżym inym vcieſzyć iedno tym/ cżyni ſie cieſzą nieme źwirzętá GórnDworz L18v (13); że Archimedes mógłby źiemię iáko wielką ieſt z mieyſcá ruſzyć/ kiedyby byłá inſza źiemiá/ ná którąby ſye przeſtępić mógł. GrzepGeom Bv; GrzegŚm 9 (3); HistLan F6; RejZwierc 56 (3); WujJud 51; rzecż pewna/ żeby dobry Pan Bog niedopuſzcżał złych rzecży/ kiedyby iáko wſzechmogący niemogł ze złego vcżynić dobrze. WujJudConf 65v (2); RejPosRozpr b4; BiałKaz K4v; Ochoźiaſz miał potomſtwo z ſwoią żoną/ ktore po ſobie zoſtáwił (bo kiedyby go nie było/ á coſzby Atália mátká iego mordowáłá?[)] CzechRozm 151v (2); PaprPan T (3); tedyby nienagorſzy był do tego zamek Piotrkowſki/ kiedyby był ludnieyſzi ModrzBaz 123 (7); gdyż kiedyby tho prawdá byłá/ co przećiwnicy twierdzą: miał był Pan Chriſtus rzec/ nie ták żydźi/ źle tho mowićie NiemObr 101 (11); KochFr 31; kiedyby nigdy inſzego człowieká nic imano/ iednego winnego/ przyzwoliłbym ia ná takie práwo GórnRozm C (3); KochWr 31; GostGosp 152; GostGospSieb +4v; OrzJan 108; WujNT 69 (2); PowodPr 12 (3); PudłDydo B2.

Połączenia: »kiedyby ... nigdy« (15): KrowObr 33v (9); kiedy by ſie byli Rzimiánie [...] ná te rzecży wſzytki oględáć mieli/ nigdyby byli ku onej wielkiey ſławie/ y wywyſzſzeniu nie przyſzli. GórnDworz Ii3v; CzechRozm 236; NiemObr 16 (4).

»kiedyby ... tedyby« (30): a kyedi bi nye vrzadnyk Colodenſky pan byenyaſch Volſky [...] rathowal. thedi bi naſz wſitkye na ſmyercz pobytho LibLeg 11/156v; KrowObr 2 (18); GórnDworz Z7v; Kiedyby w Lan tylko dwánaśćie tyśięcy Pólek było/ tedyby czwierćią więtſzy był niż Włóká: ále iż nád dẃánaśćie tyśięcy nádbiega máło nie tyśiąc/ przetóż Fráncuſki Lan więcéy niż czwierćią ieſt więtſzy GrzepGeom Mv (2); GrzegŚm 5; KuczbKat 140; CzechRozm 242v; NiemObr 33 (2); GórnRozm B3v (2); SarnStat 715.

»kiedyby ... toby« (1): kiedybyśćie byli nie zepſowáli iuriſdictiy duchownych/ toby wnet o to pozwął Biſkup GórnRozm D.

»wtenczas ... kiedyby« (1): ktory miáſto vcżćiwośći/ ktorą Bogu powinien/ y w ten cżásby mu ią oddawał/ kiedyby [...] rzecży iego Boſkie zbáwienne w vcżćiwośći miał. NiemObr 67.

Frazy: »kiedyby w me« = gdyby o mnie szło, gdyby ode mnie zależało (1): Kiedyby w mé/ iabym ćie wypráwą niebáwił WyprPl A3v.

»kiedyby mogł« (2): radbi tho Krol yego m. dla pana twego vczinyl kyedibi mogł alie prze the prziczini vczinicz thego niemoze LibLeg 10/64; NiemObr 172.

Z powtórzoną formą wykładnika trybu przypuszczającego (1): Z lepſzą ſławą byłáby choć bitwá ſtrácona/ Kiedyby przed wźięćiem Egru by byłá zwiedźiona. CzahTr H3.

Spójnikkiedybypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (4): Ktorego kiedyby ſłucháć chćieli/ á iemu wierzyć dawnoby ſię z tą ſwoią ſtolicą przepáść muśieli. NiemObr 60 (3).

Połączenie: »kiedyby... tedyby« (1): Ktory dowod/ kiedyby co ważył/ tedyby Piotr S. muśiał być mnieyſzym ze wſzytkich Apoſtołow. WujNT 428.

α. Z elipsą zdania nadrzędnego w dialogu (1): łácno ſye ná yedno zgodźić mogą/ A yednoſtáynye w yednoſci koſcyoł według ſlowá bożego ſpráwowáć y rządźić. (–) Kyedy by nye ludźye byli. KromRozm III L7v.
c. Warunek wyłączny i pożądany, od którego zależy wyrażona w zdaniu nadrzędnym zgoda na jakąś ewentualność przykrą, mniej pożądaną [w tymi w postpozycji (14), w αntepozycji (3), w interpozycji (2)] (19): RejRozpr E; Dobreć y rozmowy około wyáry y rzeczy zbáwyennych/ kyedy ſą ſkromne/ vtćiwe/ nye wſſeteczne KromRozm I N3; Tákie mi ſie myſli podobáią/ Co o ſkárby áni o ſwiát dbáią/ Kiedy doſyć cżynił zakonowi/ Pił iadł á zápłaćił kárcżmarzowi BielKom E7v; RejWiz 167; Kápłani ich máłą rozność máią od chłopow proſtych/ bo im vcżenia nie potrzebá wielkiego/ kiedy im tho powie álbo da co ieſt obycżay poſpolithy ich BielKron 260; á wſzákże iákokolwiek nieporządnie/ kiedy wżdy pożythecznie/ będźie iego śianié/ iáko y mé żniwo ná targu przyiemné. SienLek 164v; BielSat Cv; iákoż to [turniry, gonitwy] pocżćiwemu pánu nic nie ſzkodzi kiedy oſtrożnie RejZwierc 50v; Strum N3; CiekPotr 70.

Połączenia: »kiedy jedno« (2): BierEz R; niech będzie poddány y poſłuſzen ſwoim przełożonym/[...] nietylko dobrym á ſkromnym/ ále też y przykrym: kiedy iedno nic nie roſkázuią przećiw Kátholickiey wierze WujNT 568.

»kiedy ... tak« (1): Dziś nagorſza rzecż kiedy s práwá bywa/ Ták powiádáią káżda ſpráwiedliwa. RejZwierc 225.

Z trybem, przypuszczającym [w tym: w zdαniu nadrzędnym ind (3), con (1), part praes act (1), elipsa orzeczenia (1); w postpozycji (4), w antepozycji (2)] (6): roſkazał wſzytkim rázem ku ſzturmu iść/ nieważąc ſobie nic ludzi pobitych/ iedno kiedy by doſyć vcżynił ſwemu vporowi BielKron 248 (3); RejZwierc 14; nie mówię o ſłowá: Latwieyſza to/ kiedyby cáła byłá głowá. KochPieś 28.

Połączenia: »kiedyby ... choćby« (1): bo czy ſwego Wieczey patrza niż chorego. Kiedy by meſſek nabili Choć by go też vmorzyli. RejKup h6v.

d. Warunek wyłączający: treści obu zdań składowych wzajemnie się wykluczają [zawsze w postpozycji] (16):

Połączenia: »chyba kiedy« (1): gdzie ieſt dobre Polſkie ſłowo/ tám zle cżyni/ kto Láćińſkie miáſto niego kłádzie: chybá kiedy ſie trefi ſłowo iuż ták zwycżayne/ ták vtárte/ że ie niemal wſzyſcy rozumieią. GórnDworz F6.

»nie ... ale dopiero kiedy« (1): Stąt śię znaczy że przędtem nieleda iako ludźie zaklináno/ ale dopiero/ kiedy któ wſzyſtkiégo kościoła [...] nieuſłucháł [...]/ A to zaiſté wielką moc maią gdy ſłuſzné ſą MurzNT 88v.

»nie ... aż (...) kiedy« (4): Nie záwżdy ſie tho tráfiáło they gorze [Etnie] gorzeć/ áż kiedy wielkie trzeſienie źiemie bywáło. BielKron 276v (2); GrzepGeom 14; GórnRozm K.

»nie ... jedno kiedy« (4): ten ſie nie vkazuie lecie/ iedno kiedy chmurno. FalZioł IV 36a; Oto widziſz/ że pożądliwość ſámá z śiebie grzechem nie ieſt: [...] iedno kiedy ná nię człowiek vmyſlnie zezwala. WujNT 787 (2); ZapMaz II G 97/89v.

»nie ... tylko kiedy« (1): Przez wſzyſtkę Woynę tákiey klęſki nie vználi/ Tylko kiedy ná byſtre pioraki-wpádáli. KmitaSpit C.

»wyjąwszy kiedy« (1): Moiá ták łáczną duſzá ſię nie czuie/ Aby poćiechę iáką przyiąć miáłá/ Wyiąwſzy kiedy prózna będźie ćiáłá. KochFrag 53.

Fraza: »kiedy będę chciał« (1): ja nie każę pisać, jedno kiedy będę chciał. ZapMaz II G 97/89v.
α. Zdanie wprowadzone przezkiedyjest warunkowo-wyłączającym w stosunku do poprzedniego, czasowym z odcieniem warunku w stosunku do następnego (w którym podane jest wyjaśnienie okoliczności wzajemnego wyłączania się treści obu zdań poprzedzających) (4):

Połączenia: »aż kiedy ... tedy« (1): Młynarz ktory oſobno ode wśi mieſzka/ nie ma mieć cżołnu áni śieći przy ſobie/ áż kiedy łowić ryby/ tedy Vrzędnik z Przyſtáwem ma mu poſłáć cżołn y śieć. GostGosp 62.

»jedno kiedy ... tedy« (1): na inych wiele niemoczi ieſt to pomoczna czebula/ Iedno khiedy ſie wnętrze rani albo roſpadliny tedi ieſt ſzkodliwa FalZioł I 133b.

»nie ... aże kiedy ... tam dopiero« (1): Ktorzyćiem śiedzą z kśięgámi/ Nie mogą być nigdy ſámi: Aże kiedy w ćiżbie śiedzą/ Tám dopiero ſámi będą BierEz P4.

»oprocz kiedy ... tedy« (1): z nowu inſzy ku temu kołu vlożyć: ále ten co w wodźie może trwáć do kieládźieśiąth lat: oprócz kiedy owo Staw kłádą puſto/ [...] tedy mu to bárzo wádźi. Strum H3.

e. Wprowadza zdanie precyzujące, w jaki sposób, przez jakie działanie realizuje się treść zdania nadrzędnego [w tym: w postpozycji (24), w antepozycji (3)] (27): A hoynie będę náſycon z miłoſierdzya twego/ Kyedy nád ſobą pobacżę chwałę Páná mego LubPs D4; Bo mnimaćie żeby was ludźie oſławili/ Kiedy wam prawdę mowią Prot A2v; GórnDworz E6v (2); powiedáią że Pan Bog ſwoie kuśi/ kiedy ie niedoſtátkiem/ chorobą/ y vdręcżenim inſzym ćiśnie KuczbKat 425; WujJud 9v; tedy mnimáią że iuż powinnośći ſwey doſyć vcżynili/ kiedy dziatki ich Modlitwę Páńſką [...] mowić vmieią RejPosWstaw [413]; Oczko 34v; NiemObr 135; GórnRozm D3v; GostGosp 142; OrzJan 118; WujNT 248; Conſumantur to ieſt bywáią wykonane te grzechy/ kiedy ſię do nich przyłącży przyzwolenie/ albo ſkutek. WysKaz 17.

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdaniu nadrzędnym con (12), con praet (1); w postpozycji (11), w antepozycji (2)] (13): Prawieć by nas na lepie/ tak pan Bog połowił Kiedybychmy z załoſći/ ieſzcże mieli zdychać RejJóz B4v; W tym bych był podobno zbłądził/ kiedybym był dał Iego M. pánu Ocieſkiemu Kánclerſki tytuł GórnDworz B6; W cżym by iſcie ſumnienia niemieli/ kiediby niewiedzieli/ iż to co cżynią/ ieſt grzech GórnDworz Ff4v (4); ModrzBaz 89; lepieyby vcżynił/ kiedyby poſłuchawſzy rády X. A. ſzperowáć rozumkiem ſwym przeſtał NiemObr 143; GórnRozm H2; ActReg 166; OrzJan 15; WujNT 763.

Połączenia: »kiedyby ... tedyby« (1): kiedyby ſię z ludźmi ſzcżyrze obchodźili/ tedyby nie kościół powſzechny/ ále Papieżá tylko zálecáć [...] mieli NiemObr 177.

»kiedyby ... to by« (1): kiedyby ſłowá náſze [...] były ieſt ieſt/ niemáſz nie máſz/ toby to piękne ſłowá były. RejZwierc 96.

f. Wprowadza dodatkową uwagę, luźno związaną z całością zdania [w tym: w postpozycji (8), w interpozycji (3), w antepozycji (3)] (14): Rozeſuai [!] ze czoċ Lepſego Kiedy mas czas powoly. RejKup b2.
Frazy: »kiedy chcesz« (3): ſzkoſtuy tego kiedy chcżeſz vzrzyſz dziwy GlabGad I7v (2); BielKron 100v.

»kiedy (to) może być« (3): á wſzákże miáſto otrąb lepſza ieſt bobowa mąká kiedy może być. SienLek 118v; GostGosp 10; LatHar 580.

»kiedy wola« (3): LibLeg 11/154; tedi mu wolno swoye [piwo] browarzycz, albo kyedy wola yego bendze bracz ZapKościer 1587/69v (2).

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdaniu nadrzędnym ind (3), elipsa orzeczenia (1); w postpozycji (3), w antepozycji (1)] (4): FalZioł II 22v; A barżom ſie obłądzyła Kiedybych ći ſie zwierzyła Y ſamam nie obacżyła Gdy mię miłoſcż zwyciężyła RejJóz D2.

Połączenia: »coż kiedyby« (1): Czoż kiedybych ieſzcże w. m. iednę ſpomniał/ ktora puł roká cále/ ná káżdy niemal wiecżor s ſwym miłym poſpołu ná oſobney á.tháiemney rozmowie bywáiącz [...] ſtrzymáłá ſie iednák nieſkoſztowáć [...] pożądánego owocu GórnDworz Aa6.

»kiedyby jedno« (1): RejZwierc 111v cf Fraza.

Fraza: »kiedyby chciał« (1): Azaſz máło Pan. Bog dał rozmáitych przyſmákow do ſnádnego dobrego mienia/ [...] poććiwemu cżłowieku? kiedyby iedno chciał/ á iżby też [...] nie zápominał gruſzki ſwoiey w popiele. RejZwierc 111v.

C. Wprowadza zdanie przyczynowe; ubi Mącz [w tym: w postpozycji (162), w antepozycji (90), w interpozycji (8)] (260): Iuż chce brzemieniá ćięſzkiego. Dopuśćmy mu kiedy prośi BierEz B (9); BierRozm 11; LibLeg 10/152; Bo iuż pan Bog twe ſprawy kiedy cie tak przeyrzał Zawzdy na wſzytko dobre ſnadz będzie obraczał RejJóz Q (4); Snaċ was tak niebedze teſno Kedy ſię was wieczey zeſſło RejKup v7 (14); KrowObr 80v; RejWiz 78v (5); iż niv v nágiego/ Zbroyny nigdy nie wezmie/ kiedy nie máſz cżego. RejFig Dd4v (4); RejZwierz A6v (7); BibRadz I 276a marg; przyſięgam ná ſłońce/ że ſie máſz ſwey krwie nápić/ kiedy ſie ták w ludzkiey kochaſz. BielKron 112v (6): KwiatKsiąż Iv; GórnDworz F4v (5); BiałKat 338v; BielSat B3; Kiedy nieumiłowáli prawdy/ przez ktorą byli Zbáwieni: Przepuśćił ná nie Bog/ moc obmamienia GrzegŚm kt; Thák tuſzę miłośćiwy Ceſárzu kiedyś oſoby nie poznał iżbyś pewnie y przyłbice nie poznał. RejZwierc 99v (8); BielSpr 46 (2); WujJud 12; HistHel B4v; Ci kiedy godność rowną w nim ſobie baeżyli/ Chętliwie go w ſwoy orſzak ták zacny przyięli. PaprPan Ccv; Oczko 10v; KochPs 30; CzechEp 68; NiemObr 56; KochFr 6 (4); WerGośc 235; BielSen 8 (2); Kiedy náſzy meżowie was bić nie vmieią/ Muśimy my BielSjem 20; PudłFr 57 (2); BielRozm 3 (2); ZawJeft 42; ActReg 167; KochPij C; GrabowSet H; SiebRozmyśl K3; PowodPr 36 (3); SapEpit A3; Dziwuyże ſię tu obcym kiedy iuż rodzeni Przedáią ſwe KlonWor 29.

Połączenia: »iż kiedy« (1): á wżdy nie dobre było [elefantowe mięso]/ ále iż kiedy niewola muſiáło dobre być. BielKron 452.

»kiedy już« (11): RejJóz F5v (3); LibLeg 11/168v; RejKup c6v; RejWiz 62; RejZwierz 33 (2); Wſzákoż/ kiedy ſie tho iuż ták w. m. widziáło/ ábych to brzemię nioſł ná ſobie/ niechaiże ie ácżnic/ s tym práwem nioſę GórnDworz V3; MWilkHist G3; PudłFr 45.

»już ... kiedy, kiedy ... już« (6 : 4): Iużći práwie łzy wylewam/ Kiedy ſwoich wołow niemam. BierEz G4v; RejKup c6v (5); RejFig Dd7v; WujJud 67v; SkarŻyw 263; KIedyś iuż ſwoię drogę ſcżęśliwie odpráwił/ Ze ćię Bóg w dobrym zdrowiu do oyczyzny ſtáwił: [...] Iużéſz téż zetrfay z námi PudłFr 45.

»kiedy ... tedy(ć)« (21): RejZwierz 30v (2); BielKron 112v; kiedy ś kozieł/ thedy w chlewie twa goſpodá. GórnDworz P8v; Bo kiedy to Przykazánie iáſnie zákázuie nienawiśći/ [...] tedyć to być też muśi/ że śie w nim przykázánie miłośći zámyka. KuczbKat 315 (11); RejZwierc 84; KarnNap E2v (2); ReszPrz 47; JanNKar H3v (2); PowodPr 80.

»kiedy ... temu« (1): Kyedi yvſze thakowe naſche grzechi kv thakowey bendzye [lege: biedzie] przinyoſli mvſzy ſzye themv hoſpodar moy ſkarzicz na thego lyotra LibLeg 11/168v.

»zwłaszcza kiedy« (3): RejKup y4; Abyś nie był morderzem nád bliźnim nád twoim. Zwłaſzcżá kiedyć rozum dał áby ſie im rządził RejWiz 134v; GórnDworz L12.

Frazy: »kiedy chcesz itp.« = ubi vis Mącz (4): RejKup g2; Mącz 476c; Ale kiedy ták chcą/ niechaiże zoſtáną w ſwym roſole GórnDworz G6v; MWilkHist B3.

»kiedy inaczej (a. lepiej) być nie może« (2): przyięli zá dobre kiedy lepiey nie mogło być BielKron 313v; GórnDworz V7.

»kiedy każesz« (1): Thák vcżynię/ kiedy w. m. każeſz GórnDworz Y4.

»kiedy tak« (1): Toć nie ieſt Bogiem Oćiec Kryſtuſá náſzego/ A my też krześćiánie iuż Bogá żadnego Mieć nie będźiem kiedy ták GrzegRóżn N4.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia [zawsze w antepozycji] (4): RejFig Dd4v; ktorych kiedy nikth nie prośi/ ſáme áby nie prośiły/ ſtrzymáć ſie nie mogą. GórnDworz L17v; GórnTroas 18; OrzJan 75.

a. Zdanie podrzędne podaje motywację wniosku zawartego w zdaniu nadrzędnym przez podanie rezultatu: skoro [w tym: w postpozycji (11), w antepozycji (9), w interpozycji (1)] (24): BierEz I; Athak yeſly tho doſlo krolya Iana, yakoſſ podobno doſlo, kyedy mnye doſlo LibLeg 7/98v; Skąd ſye znáczy/ iż yuż klucze ty myał/ ſnadź ná on czás dáne/ kyedy pan po zmartwychwſtányu ſwym przy bytnoſci wſſech inych ſámemu po trzy kroć báránki y owce ſwoye páſć y rządźić kazał. KromRozm III M5v; KrowObr 15; Dobryć miod pcżołom bywa kiedy gi zbieráią RejWiz 48 (3); Wierę kiedy ſie tá/ ták ſrodze obchodzi s tymi/ ktorzy ſą iey chęći dobrze godni/ pewnie ći ktorzy nie ſą godni/ w popiele v niey leżeć muſzą GórnDworz Dd3 (2); KuczbKat 375 (4); BietSpr 5 (2); KochPs 63; WerGośc 243; IA wam wierzyć nie mogę/ choćia ták mowićie/ Dźiś nowó láto/ kiedy kożuchy nośićie. PudłFr 35; GosłCast 17.

Połączenia: »kiedy ...już« (1): Kiedy was tu poſlano od pana moiego Iuż to yſcie muſi być iednak czos nowego RejJóz K5v.

»kiedy już ... już« (1): Kiedyśćie iuż temu cżłowieku Nie przepuśćiły w tákim wieku. Iużći wierzę żeśćie corki Herebowe KlonŻal Dv.

»kiedy ... tedy(ć)« (2): SarnUzn E6v; Ale kiedy ſobie wſpomnimy co ieden Anyoł vcżynił w woyſce Sennácheribowey/ gdy zábił iedney nocy ſto oſḿdzieſiąt y pięć tyſięcy ludzi. [...] Tedy możemy rozumieć iż ieſth Anyoł duch mocny RejAp 147v.

»to ... kiedy« (1): Odda mi/ práwi/ Pan koronę ſpráwiedliwy ſędźia. To ią winien kiedy odda WujJud 114.

b. Przy zdaniu nadrzędnym pytajnym wprowadza argument uwydatniający retoryczność pytania [w tym: w postpozycji (61), w antepozycji (12), w interpozycji (1)] (74): Więc kiedy wieſz/ Cżemuſz przycżyny nie powieſz BierEz Cv (2); Ale kiedy ty tak chczeſz mieć Czoż ia niebożątko mam rzeć RejJóz H8v; RejKup o5; LubPs hh6v; RejWiz 179; RejFig Bb2v; RejZwierz 26v (2); Kiedy ſie dziewek boiſz á cożby ſie báby nie bał. BielKron 319v; KochSat B2y (2); SarnUzn E6v; RejAp 25v; Y kto mnie pokáráć może z grzeehu/ kiedy ia ſzcżyrą prawdę powiadam wam? RejPos 84v (2); BielSat D4; á coć mam dáć kiedy ſam niemam nic RejZwierc 168 (5); A ia kiedy mie z chęći ſwey tym potykáli/ Miałem gárdzić? KochOdpr B4; NiemObr 51 (2); ZapMaz II G 78/407; KochFr 7 (2); BielRozm 31; GórnRozm C; KochWr 28; ZawJeft 33; Zkądże wźiąć/ kiedy niémáſz WyprPl C2v; LatHar 77; SarnStat 1299; PowodPr 46; ZbylPrzyg A3.

Połączenia: »(a) coż kiedy« = ale niestety (18) : RejKup z4v; ácż ſrodze łuki ſwe byli znápináli/ A coż kyedy ſromotnye ſámi tył podáli. LubPs R6 (2); KochZg A3v; RejAp 44v (3); wiedzyelić żydowie ty wſzytki piſmá/ á coż kiedy ie ná bárzo máłey piecży mieli. RejPos 9v (5); RejZwierc 105 (4); KochOdpr B4v; PowodPr 64.

»a coż kiedy« = nie szkodzi, bo przecież (1): A to wſzytká wymowká: A coż kiedy ták s ſtárádawná bywáło. RejPos 37.

»(a) co(ż) po tym kiedy« = ale niestety (12): KrowObr 77; RejAp 28 (5); naydzieſz drugiego náwſzem nadobnie y ſpráwámi vććiwemi ozdobionego/ [...] á coż po tym kiedy myſl záwżdy będzye fráſowna RejZwierc 106v (2); BudNT przedm bv; WerGośc 266; KochPieś 15 (2).

»co [po czym] ... kiedy« (6): BierEz I; RejZwierz 20 (2); RejZwierc 222; KochFr 85; Co mnie po kroleſtwie y Rzeczypoſp. kiedy ſię ia mam źle SkarKazSej 670a.

c. Wprowadza dodatkową uwagę, luźno związaną z całością zdania [w tym: w postpozycji (2), w antepozycji (1), w interpozycji (1)] (4): RejZwierc 235; PYtaſz nieteſznoli mię ták ſámégo ſiedźiéć/ Teſzniéy mię/ Woytku/ ztobą : kiedyś to chćiał wiedźiéć. KochFr 56.

Połączenie: »kiedy już« (2): Bo rozlicznych ludzie myſli Kiedychmy iuż kthemu przyſli Będą RejJóz G; RejWiz 80v.

d. Z elipsą zdania nadrzędnego w funkcji zagajenia tematu (2): A Kyedi ſſia pan Voyewoda przeſz poſſli ſſwoye vpomynall abi mv rzeczi thi ktore Syenko zabrall wroczone albo zaplaczone bili. Mi wſſziſtko Czo kolwyek [...]Szyenko prziſſyagllſfi wiznall [...] wrocziczyeſſmi panv Voyewodzye Kazaly. LibLeg 11/132v; Kiedy ſie o tym pytaſz co ieſt pocżćiwego/ Nie opuśćić Bog nigdy tákiego żadnego. A márniká káżdego ſámá złość pobiye RejWiz 107.
D. Wprowadza zdanie przyzwolone [w tym: w antepozycji (13), w interpozycji (3), w postpozycji (2)] (18): kyedy kto wſzyſtek zakon uypelny a wyednym by y przeſtąpyl yeſt uynyen wſzytkyego PatKaz III 139; I kiedy nieuprośięm nieprożno proſięm MurzNT 33v marg; Oczko 15v; ieſtem téy vfnośći: Ze/ kiedy ſye ná mię nabárźiéy náſádźi/ Nigdy mi śmiertelny człowiek nie záwádźi. KochPs 82 (2); WerKaz 287; GostGospSieb +3; CiekPotr 42; Y gdźie było potrzebá/ nie żáłował złotá/ Kiedy więc nie do końcá znácżna byłá cnotá. KlonWor 13.

Połączenia: »kiedy ... alić« (1): Kiedy ſie nalepiey o iey łáſce á o iey przymierzu vbeſpiecżyſz/ álić oná [...] tuż wnet zá poſłem woyſko wypráwi RejZwierc 153.

»kiedy ... przedsię« (3): KuczbKat 345 (2); kiedy też tákże grzech był odpuſzcżony Dawidowi/ [...] przedśię mu dał Gád Prorok pokutę WysKaz 30.

»kiedy ... tedy« (4): Wy kiedy po ſwey woli wſzytko złe cżynicie/ Tedy lekkim nakłádem/ tám ſie odkupicie. RejWiz 160v.

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdania nadrzędnym con; w antepozycji (3), w postpozycji (1)] (4): kiedybyś go [rozum] ná drodze nálazł/ ſchylićbyś ſie poń niechciał GórnDworz Q7v; NiemObr 105; ActReg 156.

Połączenie: »kiedyby ... jednak by« (1): bo to nie należy/ ku teráznieyſzey rzecży/ á kiedyby też dobrze należáło/ iednákby mie nie było ſrom/ wyznáć/ iż tego niewiem GórnDworz O2v.

E. Wprowadza zdanie przeciwstawne, formalnie podrzędne: a tymczasem, podczas gdy [w tym: w postpozycji (19), w antepozycji (14), w interpozycji (3)] (36): Mnodzyć kiedy inym rádzą/ Sámi w ſwych vcżynkoch błądzą BierEz F4 (2); KochZg A3v; GórnDworz C2; Kiedy ciáło płocżeſz wodą/ Płocż cnotą duſzę vbogą. RejZwierc 237v (3); KochOdpr A4; kiedy ſye zdáć będą Nalepiey kwitnąć/ dóbr / y zdrowia zbędą. KochPs 55. (2); Mieſzek mu ſię też iuż bárzo ſkurcżyć muśi/ gdy iego indulty nie płácą/ y one iármárki vſtáły/ kiedy pirwey kupcżył Byſkupſtwy Arcybiſkupſtwy/ opáctwy NiemObr 161; KochFr 59 (3); KochPieś 18; ActReg 76; KochPij C2v; GrabowSet N2v (2); będzieſz ſię kryć y tułáć, kiedyć ſię Nabárziey widziánym bydź zechce CiekPotr 53; KlonWor 78; SzarzRyt C2.

Połączenia: »natenczas (a. wtenczas) ... kiedy, kiedy ... wtenczas« (3 : 1): Prot D2; RejPos 126v; Kiedy ſpokoyny beſpiecżnie ſpi ſobie/ W ten cżás ſie warchoł náwięcey w łeb ſkrobie. RejZwierc 227v; że człowiek ná ten czás zda ſię ſobie namędrſzym/ kiedy naſproſnieyſzy KochPij C2v.

»kiedy ... tedy« (6): A kiedy ſie ludzie bali/ Cżego dźiwnego cżekáli. [...] Tedy ſie źiemiá vłożyłá/ A nędzną myſz porodziłá BierEz Nv (2); GórnDworz N7v; KuczbKat 375; Krol Iágieło kiedy miał nieprzyiaćiołom odpor czynić/ tedy weſele małżeńſtwá w Sanoku ſpráwował StryjKron 547; GórnRozm B3.

»kiedy ... to« (1): Bo kiedy ſię było bić/ toſćie wy radzili. KochSat B3.

Z trybem przypuszczającym [w tym: w zdaniu nadędnym ind (2), con (1); zawsze w postpozycji] (3): March1 A4v; muſiał by [...] cżęſtokroć ſie vſty ſmiać/ kiedyby ſerce płákáło GórnDworz Cc5.

Połączenie: »dopiro ... kiedyby« (1): dopiro ſie vcżyć chcze iáko ma żyw być/ kiedyby ſie pocżąć vcżyć iáko ma vmrzeć. RejZwierc 158v.

2. Wprowadza zdanie podmiotowe; siquando Calep [w tym: kiedyby (14)] (170): FalZioł V 13v; RejRozpr G2v; zdá się nám więtſzá ſzkoda kiedy trzy groſze vtraciem/ niſz kiedy zbawiennyi drogi niewiedząc [...] do piekła z inſzemiiść muſiem MurzHist A4v; KromRozm III N4v; cnotliwemu nigdy nic nie wadzi/ Kiedy go niecnotliwi vćiſkáią rádzi. RejWiz 141v (6); BielKron 95v (2); gorſze známię ieſt/ kiedy kto nád obyczay nagle ſchudnie SienLek 18v; Kiedy pod ſkorą częſto ſye ćiáło ruſza/ [...] Ograżkę przeſtáiącą známionuie. SienLek 20v (19); ále ſie ſromotá widzi/ kiedy kto tego nie ma/ cżym s przyrodzenia ozdobion być miał. GórnDworz Ee8v (6); RejPos 49v; KuczbKat 415 marg; mnieyſzy dziw był kiedyby dudek dzięciołá wylągnął RejZwierc 268 (3); WujJud 185 (2); ModrzBaz 93v; PudłFr 16 (2); GórnRozm H3; GostGosp 34; KochCn B4; Piękna á święta rzecz ieſt kiedy Páſterze mogą rzec trzodzie ſwey: Bądzćie náśládowcy memi. WujNT 690; WysKaz 43.

Połączenia: »co(ż) ... kiedy« (4): RejJóz H4; Niema ſie co podobáć/ kiedy kto máiąc ſwe włoſne Polſkie ſłowo [...] pożycża ná iego mieyſce s cudzego ięzyká GórnDworz F2v; KochFr 7; WujNT 777.

»ono ... kiedy« (2): Zaſz ono nie wielką rzecż byłá/ kiedi rybá dáłá ná ſobie ieździć po morzu Arionowi GórnDworz H2v (2).

»owo ... kiedy« (9): iáko y owo prożna by robothá byłá/ kiedyby ktho ná ſzcżyrym piaſku poſiał dobrą pſzenicę GórnDworz Kk2 (6); RejZwierc 101v (2); KlonWor 74.

»kiedy ... tedy« (1): kiedy ſie białagłowá vrodzi/ tedy ſie to omyłką [...] dzieie GórnDworz X5v.

»to (...) kiedy, kiedy ... to« (77 : 10): RejRozpr H3v; KromRozm III 18v; DiarDop 114; GroicPorz r2v; A ieſztze to ieſt oſobliwa łaſká Boża/ kiedy Pan Bog tákowe grzeſzące ludzi/ tu ná tym ſwiećie karze KrowObr 65 (2); Zaſz to nie poeżćiwa rzecż/ kiedy cie miłuią Wſzyſcy RejWiz 192v (9); RejZwierz 29v (3); BielKron 26; KochSat A4v; SienLek 22v; RejAp 180; máiąc zá to/ iż kiedy roſkoſzy wſzemi ſmyſły vżywie/ áby to było naiwiętſze błogoſłáwieńſtwo/ á vſpokoienie vmyſłu GórnDworz Llv (31); RejPos 260; Ale to dziw kiedyby kto Puhacżá álbo ſproſnego Białorzytá w Sokolem gniaźdzye ználazł. RejZwierc 268 (6); Strum M (2); CzechRozm 24v; PaprPan Gg3; Kiedyby te nakłády na inſze Rzecżypoſpolitey potrzeby obrácano/ bárzoby to dobrze było [hos sumptus in alias reipublicae necessitates conferri pułchrum et utile esset]. ModrzBaz 94 (2); Oczko 8 (2); CzechEp 253 (2); NiemObr 84; KochEpit A3v; KochPieś 3; PudłFr 16 (2); Kiedyc Oyczyzná zwyćięſtwá winſzuie/ Kiedy ſye męſtwu twoiemu ráduie/ [...] Więc to poćiechy tobie nie przy- nośi? ZawJeft 24; ActReg 105 (2); GórnTroas 37 (2); KochPij C; OrzJan 29; KołakSzczęśl A3v; WujNT 796; KmitaSpit Bv; CiekPotr 90.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1): Lice y powieki kiedy ſye nádmą: Opuchlinę známionuie SienLek 20.

a. W zdaniu nadrzędnym zapowiednikcolubnic”. z przydawką w stopniu wyższym: niż (4):

Połączenia: »co(ż) ... jako (to) kiedy« (2): GórnDworz Dd2; Bo coż nam pożytecżnieyſzego [...] być może/ iáko to/ kiedy cżęſtokroć wſpámiętáwáć bedźiemy/ iż śie Pan Bog ták vniżył KuczbKat 35.

»nic ... jako (to) kiedy« (2): Abowyemći nic nyemáſz lepſſego yedno kyedy dwoye yednákich á ſobye rownych GliczKsiąż Q2; KuczbKat 110.

b. Zdanie podrzędne wyjaśnia znaczenie terminu przez podanie przykładu (10): odſztzepieńcem być nie inſzego nieieſt/ iedno kiedy ſie kto odłątzy/ od iednośći kośćiołá KrowObr A4v; RejPos Wiecz3 98v.

Połączenia: »owo ... kiedy« (1): toć też y owo ieſt oſzukánie/ kiedy dwá ſzermuiącz/ ieden drugiego vbije GórnDworz N5.

»to (...) kiedy« (7): LibLeg 11/174; RejKup k5; Ieſt y oto tho Ironiey coś w rodzie/ kiedy ktho poſtępek ſzkárády cżiy/ cudnym przezwiſkiem názowie GórnDworz R2v (2); KuczbKat 285; RejZwierc 225; ponieważ cześć prawdźiwa ieſt to/ kiedy człowiekowi iákiému dobrému zá cnotę iego [...] dádzą nagrodę iáką zacną y znáczną OrzJan 44.

3. Wprowadza zdanie dopełnieniowe (często z odcieniem czasowym, czasowo-warunkowym, czasowo-przyczynowym lub warunkowym); quando PolAnt; unquam Mącz [w tym: kiedyby (13)] (218): BierEz Q; Iucha z Kura pomaga kiedy żołądek dla wiatrow w nim zamknionych boli. FalZioł IV 18d (4); BierRozm 23; WróbŻołt L6v; RejKup h8v (3); GroicPorz i4; KrowObr 93v (2); Iuż wſzędy nádſłuchawa kiedy gdzye kto ſzepce RejWiz 4 (5); RejFig Dd; RejZwierz 106; ále on nieczuł kiedy ſię vkłádłá/ y kiedy wſtáłá. BibRadz Gen 19/33 (4); iż widżiał kiedy Angioł kładł koronę krolewſką na głowę iego brátu BielKron 301 v (3); KochSat Cv; Cedodum, an unquam iniuriarum audisti mihi scriptam dicam, Y słyſzałeś kiedy by mię áby o yáką krzywdę przed ſąd przypráwiono. Mącz 85b; SienLek 16v (16); Iednák w prawdzie wielkim ludziom/ niemáſz cżego mieć zá złe/ kiedy o ſobie wiele rozumieią GórnDworz D8 (12); Pámiętaſz kiedymći ſpuśćił Mánnę ku żywnośći twoiey RejPos 172 (2); RejZwierc 99v (5); BudBib Mal 3/14; PaprPan B3; KochPs 84 (2); KochTr 5; NiemObr 115; Ieſli śmierćią zwáć mamy/ kiedy miedzy bogi Iowiſz kogo przypuśći KlonŻal A3v; KochWz 140; BielSjem 21 (3); Moiá fébrá nie lubi/ kiedy nád nią báieſz. PudłFr 46 (5); ZawJeft 29; ActReg 84; GostGospSieb +4v; GórnTroas 66; GrabowSet V2v; LatHar 258; iż śćierpieć nie mogą/ kiedy Pánnę naświętſzą ábo inne ſwięte zowiemy ſprawcámi WujNT 796 (6); CiekPotr 32; Gdyż chwalę/ kiedy kto zły niepokrywa złości GosłCast 47; PaxLiz C4 (2); KlonWor 62.

Połączenia: »co ... kiedy« (1): Pytano Mędrcá Pogáńſkiego/ cżymby też nalepiey ſtałá R. P? odpowiedźiał/ kiedyby o krzywdy ták ſie gniewáli/ ći ktorzy ich nie ćierpią/ iáko ći ktorzy ie ćierpią. PowodPr 65.

»nic (a. niskądinąd) [+ comp] ... jedno kiedy« (3): Iż łákomcy nigdy nic lepſzego zá żiwotow ſwych nie cżynią/ iedno kiedy pozdycháią. RejZwierc 63v (2); ktore [zdrowie] niſkąd inąd prędzey nam przypáść nie może/ iedno kiedy mamy ná ſię Páná Bogá łáſkáwego. RejPosWstaw [412]v.

»owo ... kiedy« (3): takież y owego oſzukániem w. m. nie názowieſz/ kiedy dobry złotnik/ wziąwſzy Rubin [...] przyſtrychnieniem/ ſmelczem/ vcżyni gi dobrze czudnieyſzy GórnDworz N5v (3).

»stąd ... kiedy« (2): rozmáite omylnośći Papieżow Rzymſkich zſtąd ſię pokázáć muſzą/ gdy iedni drugich dekretá pſowáli [...]. A náoſtátek/ kiedy nie tylko dwáy/ ále y trzey zárázem obieráni bywáli NiemObr 178; ArtKanc P17.

»ta rzecz ... kiedy« (1): WEſołem był s tych rzecży kiedy mi powiedano/ Iż do domu Páńſkiego s tą ochotą idź miano LubPs cc3.

»kiedy ... tedy« (1): Wieprz powiedáią iż kiedy trawá roſcie tedy ſłyſzy RejZwierc 99.

»to (...) kiedy, kiedy ... to« (91 : 5): BierEz G (3); zeby przi them bil kyedy bandzie poselsthwo poſel powyedal LibLeg 7/34v; RejRozpr E; RejJóz B3 (3); Też to wiecżey ſpichy ſtroył Kedy tam ty Foſky broył RejKup aa8v (2); Diar 72; MrowPieś A4v; GliczKsiąż A3v; GroicPorz p2v (2); Bo iedni w tym nawiętſzą roſkoſz Pokłádáią/ Kiedy onych prożnych ſkrzyń worki dokłádáią. RejWiz 11 (9); bowiem ſzkodá tego/ Kiedy nam ſchodzą domy/ narodu zacnego. RejZwierz 89; BielKron 448v; KochSat C; Czyſtą ránę po thym poznáć/ kiedy czyrwona á niebárzo wilka SienLek 147v (3); Wierę bych ia tego ták bárzo Dworney pániey zá złe niemiał/ kiedyby ſie oná [...] kogo inego rozmiłowáłá. GórnDworz Cc (26); BiałKat 353v; KuczbKat 15 (2); RejZwierc 24v (4); BielSpr 32v; WujJudConf 48v (2); nie doſyć nam ná tym/ kiedy ſámi pobożnie á cnotliwie żywiemy RejPosWstaw [412]v; Strum F2; CzechRozm 227v (2); Bo kiedy kogo zgubić chociaż niewinnego/ W tym nawiętſze koch[ánie] było wſzytko iego. PaprPan Hh2 (2); ModrzBaz 45; NiemObr 10 (3); KochMarsz 154; KochPieś 10 (2); ArtKanc N 12, ZaivJeft 33 (2); GostGosp 12 (2); LatHar 247 (2); żeby ſię tym co vbliżáło zaſłudze męki Páńſkiey/ kiedy ták ley ſkutki vczynkom náſzym bywaią przypiſoẃáne. WujNT 794 (2); WysKaz 5 (3); SiebRozmyśl Bv (2); GosłCast 7 (2); KlonFlis F2v; [Gdy ſie woł trawy kędy dorwie/ Kiedey iey przeſtáć tego nie wie. TerentMatKęt R5v.]

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (2):

Połączenie: »kiedy ... to, to ... kiedy« (1 : 1): TEn kiedy Hiſzpánią wzyął z mocy Rzymiánom/ Zdáło ſie to zá deſpekt wielki onym pánom. PaprPan Hh3 (2).

a. Zdanie podrzędne wyjaśnia znaczenie terminu przez podanie przykładu (12): Miedzy złoczyńſtwo theż poczytáią kiedy kto rzecz krádźioną ma wſwoim ſchowániu GroicPorz m3v; RejWiz 62v; RejZwierz 134; SarnStat 750 (2); KlonWor 9 (2).

Połączenie: »to (...) kiedy, kiedy ... to« (4 : 1): Okréśić álbo opiſáć kołem którą Figurę/ [...] zową tho/ kiedy około niéy ták bywa otoczóné/ że ſye iéy węgłów tyka. GrzepGeom D4 (4); KlonFlis F3.

4. Wprowadza zdanie przydawkowe; cum Vulg, PolAnt, Modrz; quando Vulg, PolAnt [w tym: kiedyby (6)] (304): Kyedi boze cyało podnoſ[ſ]ą Modlytwa. BierRaj 19v; PatKaz II 83v; Murm 76; Iezu ktorys więthſzey miłoſci być nievkazał/ iedno kiedy ktho za przijaciele ſwoie położyłby duſzę. TarDuch C; kiedy nim pomaże ranę kiedy kogo vkąſi Czo iadowithego FalZioł IV 49c; RejRozpr Ev; KrowObr 101; Coż owo zá bieſiádá kiedy iedni chrapyą/ A drudzy ſie pod łáwą iáko świnie drapyą. RejWiz 66 (6); RejFig Bb4v; RejZwierz 26v; BibRadz Ps 101/1; Kordiaká/ niemoć kiedy człowiek cierpi wielkie vciążenie ná ſercu Mącz 38b (2); Ieden ieſt Dawid/ á wżdy inácżey ſie o nim mowi kiedy był in decore Regis, á inácżey kiedy był wygnáńcem. SarnUzn F5v; SienLek 22; GórnDworz Q7 (3); KuczbKat 105; RejZwierc 245v; BielSpr 24; Strum E4; Któréy nie mogą Nawiętſzą trwogą Poruſzyć wáły/ Kiedy powſtáły Ná morzu wielkim. KochFr 48; KochPhaen 7; KochFrag 21; LatHar 54 (3); WujNT 64 (2); Przyśięgá Woznych, kiedy bywáią poſtáwieni przez Woiewodę. SarnStat 573 (2); SiebRozmyśl Hv; PaxLiz E4v.

Połączenia: »on (...) kiedy, kiedy ... on« (13 : 1): RejWiz 16 (2); BielKron 266; RejAp 173v; ilko ono męſtwo zda ſie więtſze kiedy ſkromność ieſt przy nim GórnDworz I5v; KuczbKat 105 (4); RejZwierc [283]; PudłFr 31; [godziłoby się wspomnieć] one znatzna poſluge iego kiedi zlich Krzizakow ſkroćil PaprUp Cv; LatHar 289; WujNT 274.

»ow (...) kiedy« (5): RejWiz 66 (2); NiemObr 76; KmitaSpit C5v; Pátrzayże ná vkłony y ná owo z ſercá nie cáłego cáłowánie: kiedy ieden drugiego liże iákoby niedźwiadek cżłowieká KlonWor ded **3.

»taki (a. takowyż) ... kiedy« (2): Máło nie podobne do tego ieſt y thákie zátrefnowánie/ kiedy owo ktho ſłowá thelko ſzcżyre rozumieć chce/ á nie rzecż GórnDworz Q4 (2).

»ten (...) kiedy« (13): toly telko począczye yey ſzwyączymy kyedy począlo ſyą yey przeczyſte czyalo PatKaz II 83v (4); SienLek 18v; GórnDworz Ee8 (2); KuczbKat 40; NiemObr 58; Nie máſz tych rokow/ kiedyby wielka wielkość ich nie byłá. GórnRozm II2; áby vznawáli haeretyki [...] po tym pewnym znáku/ kiedy oni vczą náuk przećiwnych tey náuce/ ktorą kośćioł powſzechny [... ] trzyma WujNT 575; SiebRozmyśl K2v; KlonWor 11.

a. Rozwija określenie czasu w zdania nadrzędnym [w tym: kiedyby (4)] (139): ktora mu Iaycza nieſie przez wſzytek rok: wyiąwſzy dwa kxiężycza kiedy ſlończe ſtawa. FalZioł IV 19a; LibMal 1549/148v; iż Sędźia pyta od Swiádkow/ mieyſtcá/ czáſu/ godźiny/ kiedy ſye tą ſpráwá dźiałá GroicPorz x3v; KrowObr 23; RejWiz 178v; prziydą dni kiedi będzie wzięt od nich Oblubieniec Leop Matth 9/15 (3); BibRadz Ez 34/12 (2); OrzRozm F4v (2); tákież zá káżdym ſtem lat kiedy wyſzły Rzymowi dzyáłáli BielKron 152 (6); OrzQuin R3v (2); RejAp BB5 (2); RejPos 342; GrzegŚm 7; KuczbKat 270; Zbieżáłáć iuż wioſná oney kwitnącey młodośći twoiey/ kiedy wſzytki kwiatki zákwitáią. RejZwierc 136 (5); BielSpr 76; BiałKaz Ev; CzechRozm 35 (6); Oczko 22; KochPs 63; NiemObr 125 (3); Sczęśliwé czáſy/ kiedy giermak ſzáry Był ták poććiwy/ iáko ty dźiśieyſzé Iedwabné bramy KochFr 104 (2); KochPhaen 10 (2); KochPieś 31; PudłFr 7; Vrzędnik ma dźień piſáć kiedy Pan do niego przyiedźie/ y kiedy precż wyiedźie GostGosp 22 (4); WujNT Luc 13/35 (3); SiebRozmyśl K2; ZapKościer 1595/88v; SkorWinsz A3v.

Połączenia: »od kiedy« (1): Ale aby tu był postawion czas, od kiedy już ci iudices zasieść mają Diar 95.

»on (...) kiedy« (24): RejJóz A8; KromRozm II d3v; GroicPorz 1; KrowObr 144v (2); Leop Matth 26/29; BibRadz Lev 7/36 (5); RejPos 135v (2); RejPosWstaw [1102]v; Ráchowáli tho Więc tobie dobrzy Robotnicy w óny látá kiedy było tanie Strum E2 (2); BiałKaz D2v; SkarŻyw 161; CzechEp 82; NiemObr 17 (2); LatHar 25 (2); SarnStat 283.

»taki (a. takowy) (...) kiedy« (2): Thales tedy tákowy czás vpátrzywſzy/ kiedy ſye ćiénie porownawáią z rzeczámi/ zmierzył ćiéń GrzepGeom O4; PaprPan 12.

»ten(że) (...) kiedy, kiedy ... ten« (50 : 1): FalZioł I 50b (3); LibMal 1544/SQv; RejKupSekl a6; GroicPorz iv; KrowObr 29; BibRadz Lev 7/38; cżáſu Wioſny około s. Grzegorzá kiedy iuż ſłońce knim przychodzi/ ten dźień święcą z wielką rádośćią. BielKron 295 (8); Mącz 133a (2); SienLek 142; niemáſz tego iednego dniá/ tey iedney godziny/ kiedyby męſzcżyzná zámiłowawſzy/ nie był pilen iáko ieden pies drzwi tych/ ktore polubił GórnDworz Bb3v (5); RejPos 172; BiałKat 176; KuczbKat 125; BietSpr 46v; Strum E2 (2); ModrzBaz 105v (4); Ze vyźrzę w rychle tę ſzczęśliwą chwilę/ Kiedy pan będźie krzywdy mśćił vbogich KochPs 205; SkarŻyw 90; StryjKron 155; CzechEp 187 (2); KochWr 33; ActReg 50; GostGosp 10; GórnTroas [3]; KochAp 7 (2); KochFrag 45; OrzJan 128; LatHar 262; WujNT 305; SarnStat 628 (2).

»to ... kiedy« (2): LibMal 1549/148v; Dźień to błogoſłáwiony/ Kiedym ia wáſzym śidłem vplećiony. KochPieś 53.

b. Rozwija dopełnienie bliższe zdania nadrzędnego, które jest tożsame z domyślnym podmiotem lub dopełnieniem bliższym zdania przydawkowego (równorzędny treściowo typ z nieznaczną różnicą formalną należy do zdań dopełnieniowych) [w tym: kiedyby (1)] (19): RejKup cc4v; którzy czekaią pana ſwego kiedy śię wroci zweſelá MurzNT Luc 12/36; KromRozm II g4; gdy ták świádczy iż go widźiał kiedy ránił. GroicPorz hh3v; RejWiz 82v (2); RejZwierz 106 (2); BielKron 277v; Iam ongi twej dziewce wierzył/ kiedy powiedáłá/ iż ciebie domá nie było GórnDworz R5v; áby Iároſzá vpátrzył/ kiedy by mimo iego komorę ſzedł GórnDworz T6; Oczko 18; KochJez A2; ALkón pátrząc ná ſyná/ kiedy go ſmok ſrogi Wpoły trzymał/ wyćiągnął ácz zboiáźnią rogi KochFr 67 (4); KochPhaen 20; PudłFr 45.
c. Wyszczególnia treść wymienionego w zdaniu nadrzędnym tekstu (4): co wſpominaia hiſtorye od Boleſlawa ſmialego ieſce/ kiedi brat yego Wladiſlaw Herman kaſowal wſzitkie Decreta PaprUp L; LatHar 188.

Połączenia: »on ... kiedy« (1): zápomniawſzy oney przeſtrogi ſyná Bożego/ kiedy oſtátnie cżáſy/ cżáſom Noego/ y Lotowym podobne cżyni NiemObr 14.

»ow ... kiedy« (1): Tákoweyże też ieſt kuźniey y owo drugie [rzeczenie]/ kiedy cżłowiekowi ktory niema noſá mowi ktho/ Ná cżoż ty brácie kłádzieſz okulary? GórnDworz Q.

d. Zdanie podrzędne jest tekstem wprowadzającym mowę niezależną lub zreferowaniem treści (17): Leop 4.Reg 7/18; KuczbKat 130 (2); Co możem obácżyć z ſłow Páná Chriſtuſowych/ kiedy Fáryzeuſzom ná ocży wyrzuca ono ich zbytnie prácowánie NiemObr 15; iáko o tym właſne twe wyżnánie swiádcży/ kiedyś rzekł: Smutna ieſt duſzá moiá LatHar 289; SiebRozmyśl D4v (2).

Połączenia: »on ... kiedy« (5): KrowObr 234; RejPos 159; BiałKat 308v; Co śię z onych Apoſtolſkich ſłow pokázuie/ kiedy mowi: Bywa śiane ćiáło cieleſne KuczbKat 95 (2).

»ten ... kiedy, kiedy ... ten« (3 : 1): KrowObr 123; Doczekam ia/ [...] da Bog tey nowiny/ Kiedy rzeką/ żem ſtráconá KochZuz A3v; RejPos 112; KuczbKat 109.

Spójnikkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1):

Połączenie: »kiedy ... ten« (1): Przeto Apoſtoł kiedy o zmartwychwſtániu powiedał/ Ieſli (práwi) w tym żywoćie thylko w Pánu Chriſtuśie nádźieię mamy/ thedy ieſteſmy mizernieyſzymi nád wſzyſtki ludźie. A niechay nikt nierozumie/ áby śię ty ſłowá śćiągáć miáły ku nędzy duſzney KuczbKat 90.

e. W porównaniach, zdanie podrzędne rozwija treść drugiego członu porównania (51): KromRozm I C2; Bo tám iáko Iáſkołki kiedy muchy gonią/ Tákżeć ći niebożętá też ſie s ſzcżęſciem łomią. RejWiz 68v (10); gdy będziećie iáko dąb kiedy ſniego liśćie opáda Leop Is 1/30; RejZwierz 73; A dręcżenie ich było/ iáko dręcżenie ſzkorpionowo kiedy vkąśi cżłowieká. RejAp 76 (3); GórnDworz Ii4v; á on chrapi iáko świniá kiedy ſie drożdzy opije RejZwierc 62 (9); BudBib Iudic 15/14 (3); Oczko 27; A gdy w biég iego poyźrzyſz przyrodzony/ Nie ieſt ták prędki obrzym niewściągniony/ Kiedy do kréſu przed wſzytkiémi bieży KochPs 27; KochEpit A2v; ReszPrz 57; ReszList 180; WerGośc 235; KochPieś 13 (2); Iáką [= taką, tj. siną] barwę ná ſobie obłoki mięwáią/ Kiedy wiátrem ruſzone z pułnocy wſtawáią. WitosłLut A5; PaprUp F2v; KmitaSpit C4v.

Połączenia: »on ... kiedy« (1): ále co mowiſz nierozumieſz/ iákoby on Káifaſz/ kiedy o Kryſtuſie prorokował KrowObr 200v.

»ow ... kiedy« (1): Ale tho rownie licżyć iáko owy wroble/ Kiedy ſie więc mieſzáią gdzye ná puſtym gumnie. RejWiz 93v.

α. W porównaniu rozwiniętym, dwuczłonowym (zdanie rozpoczęte przezkiedyjest podrzędnym przydawkowym wobec poprzedzającego, nadrzędnym wobec następującego czasowego z odcieniem warunku) (9): GórnDworz M8v; Trojanie z wielkiem hukiem w pole pochadzali Jako żórawie, kiedy bliską zimę czują, Z krzykiem przeciw wielkiemu morzu polatują KochMon 19; WisznTr 35; KochPieś 19; GrabowSet Nv.

Połączenia: »on ... kiedy« (1): A práwiechmy iáko ony dzyatki/ Kiedy przydą ná rozlicżne kwiatki/ Co ſie błyſzcży to zá tym biegáią RejAp 199.

»taki ... kiedy« (1): rownie to táka roſkoſz będzie/ iáko kiedy ſie więc owo ſni choremu/ á on wielkim kubkiem pije/ á oczknąwſzy ſie/ tedy także prágnie/ iáko y pirwey. GórnDworz Llv.

»kiedy ... tam« (1): Sam wodz nos cżęſto oſtrzy/ [...] Właśnie iáko chłop ná wśi kiedy ſię powádźi/ [...] Tám ſwego winowáycę z dawná vpátruie/ Naśiek o źiemię oſtrzy KmitaSpit B4.

»kiedy ... tedy« (1): ieſteſmy iáko márinarze/ kiedy ſie im okręt rozbije/ tedy ſie káżdy miece do żaglu RejPos 316v.

5. Wprowadza zdanie orzecznikowe; objaśnia termin, kontekst niejasny, sytuację itp. przez podanie definicji, określenia lub przykładu; dum Murm, JanStat [w tym: kiedyby (1)] (63): Apoplexia dum totum corpus id malum invasit, [...] Kyedy wſſyſtko powyetrzem zárázone ćyáło yeſt. Murm 68; GliczKsiąż P6v; POzew vczeni w Práwie opiſuią być pięćioráki. Naprzod vſtny álbo ſłowny kiedy Sędźia roſkaże ſłudze ſwemu Vrzędowemu/ áby ſtronie náznáczył czás [...] ſtánąć GroicPorz pv; Piąty pozew ieſt kiedy Perſonę imuią. GroicPorz p3 (5); KrowObr 125v; RejZwierz 134v; Somnium [...]. Náśmiewisko yáko kiedy by któ rzekł/ coſz báyeſz/ ſen powiedaſz Mącz 401d (6); Ma tá chorobá oſoby trzy/ á iedná ieſt kiedy ſye ćiáło nietuczy SienLek 91v (2); GórnDworz N8 (5); GrzegŚm 36; KuczbKat 60 (4); WujJud 92v; KochCn B3v; Opuſzczam one ich prophanas vocum nouitates, ſproſne ſłow nowośći: kiedy miáſto krztu/ nurzánie/ ábo ponurzánie; miáſto krzćićielá/ ponurzyćielá [...] wnoſzą WujNT przedm 8 (5); co zową Syncope, kiedy we śrzodku ſłowo zléwa ſie, vt dns pro dominus. SarnStat 1286 (5); WysKaz 15; SiebRozmyśl B3 (14); KlonFlis F2; Złodźieyſtwo ieſt/ Ruchomey rzecży dotykánie [...]. Táiemne y zdrádliwe/ kiedy kto przez dźięki Bierze ku vżywániu cudze do ſwey ręki: Kiedy bierze nie ſwą rzecż nád wolą iey Páná KlonWor 3.

Połączenia: »on ... kiedy« (1): Tu też przydáne być máią ony Przyśięgi/ ktore z nieiákiey wzgárdy pochodzą/ kiedy kto przyśięga iż niechce być poſłuſzen KuczbKat 290.

»taki ... kiedy« (1): bo prawdziwa á pomiárkowána wolnośc táka ieſt/ kiedy ten co mnie dziś ſądził/ iutro przedemną pozwany ſtánie. GórnDworz Gg2.

»ten ... kiedy« (1): naypoſpolitſza trefność tá ieſt/ kiedy cżłowiek ná ſwe ſłowá/ dáleko rozną powieść ſłyſzy/ niż tá kthorey cżekał GórnDworz P7v.

»kiedy ... to« (1) : kiedy kto iednego Koniá z ſtadá vwiedźie/ á k temu biednego: Iuż to ieſt ſimplex furtum KlonWor 19.

»to jest kiedy« (2): Toć ieſt prawdziwa wiara chrzeſcijańſka w przerzecżonych cżłonkach opiſana [...]. To ieſt kiedy kto prawdziwe á doſtatecżne vfanie w miłoſierdziv bożym ma SeklWyzn B2v; SarnStat 1273.

6. Wprowadza zdanie rozwijające; quando Vulg; cum PolAnt (15): RejWiz 58; Leop Mar 14/12; BibRadz Is 30/25; BielKron 82; dwu telko przypomnię męſzcżyzn obu młodych/ obu wielkich pánow/ á ktemu cżáſu zwycięſtwá kiedy cżłowiek poſpolicie y naypodleiſzy/ w pychę/ á w ſwowoleńſtwo ſie podnieſie.GórnDworz Aa; ták poczynay z niémi/ Iákoś pocżął z Sizárą/ [...] kiedy zbité głowy Nióſł po wodźie ſzárłatny ſtrumiéń Ciſſonowy. KochPs 125 (2); Náſyłał tedy záwżdy [...] ná plundrowánie kráin Ruſkich/ Roku 1213. tákże 1214. 15. y 16. kiedy ich Ruſfacy poráźili pod Połockiem StryjKron 265; KochJez A3; ZawJeft 18; LatHar 705; że ode krztu Páná Chriſtuſowego/ ktory był ſzoſtego dniá kśiężycá Styczńiá/ kiedy Pánu náſzemu poczęło być trzydzieśći lat/ áż do męki iego/ liczą trzy látá y trzy mieśiące WujNT przedm 32; vſtáwił káżdey ćwierći roku poſty poſpolite/ ktore ſuchedni zowiemy/ kiedy kápłany święcą WujNT 452 (3); PowodPr 51.
7. Wprowadza zdanie nawiązane (3): W tim przikazaniu bożim y wynich dwie rzeczy mamy baczić. Pyrwą/ Czo nam przikazuie czinić/ a ti ſą dobre vczinki kiedi ie czinimy wedluk roſkazaniá Bożego. SeklKat D3; obfićiey też ſzáleiąe ná nie/ prześlądowałem [!] áż y do cudzych miaſt. Kiedy [In quibus] też ćiągnąc do Dámáſzku [...] ná drodze vyrzałem z niebá nád świátłość ſłonecżną oświecáiące mię świátło BudNT Act 26/12.

Połączenie: »kiedy to« (1): tem ſwoię mowę onżeto ktory Socrateſa ſłucháł/ zawiązáł/ iſz go to fraſuie/ że mu śię zda/ iſz żadny cżłowiek/ takowych dobrodźieiſtw i łaſki bogu niezadzieliwá/ acz on iako poganin nie boga iednego ale bogi rad wſpominá/ Kedyto gdy byſmy chcieli Socrateſowe argumenta tu przytoczyc/ zajſté by ich nieieden znas barzo rad ſłncháł [!] MurzNT 103v.

** Bez wystarczającego kontekstu (3): Dum, Adverbium, temporis varia significat. Dum, id est quando, Kiedy/ álbo przes ten czás. Mącz 97c; Calep 276a; LatHar Aaa2v.
** Dubia (2); Myloſczywi Krolyv yno kyedi ſą dopyro oni ſkarbi v Malchiera y nyechcze ych wroczycz LibLeg 11/184v.
a. Anakolut (1): Pátrzay kiedy Mánue on ſláchetny cżłowiek/ Záchowawſzy ſtátecżnie záwżdy pocżćiwy wiek/ Gdy mu Pan z łáſki ſyná Sámſoná obiecał/ Tedy k niemu Anyołá s tą nowiną poſłał RejWiz 155.
II. Zaimek przysłówkowy, zastępuje określenie czasu (1592):
1. Pytajny (266):
A. Wprowadza pytanie o czas (223):
a. W pytaniu niezależnym; quando PolAnt, Mącz, Modrz, Calep, Vulg; dum Mącz; quandiu, quum Calep [w tym: kiedyby z trybem oznajmującym (1)] (56): Kiedy ciało ciepłeyſze, Ieſtli przed obiadem albo po obiedzie. GlabGad F6v (2); MurzNT Matth 25/38 (2); BibRadz Matth 25/37 (3); Quando erit promotio magistrorum, Kiedyby będą miſtrze czinić? Mącz 234d; Quando istuc erit, Kiedy to będzie. Mącz 337d (4); Calep [892]b; A ználazſzy go zá morzem/ rzekli mu: Rabbi/ kiedyś tu przybył? WujNT Ioann 6/25 (3).

Połączenie: »kiedy ... jeno« = tylko wtedy (2): Abowiém kiedy ludźie naylepiéy ſwą powinność y baczą/ y czynią/ ieno trzeźwio? KochPij C2 (2).

Szereg: »jako i kiedy« (1): Iákoſz wzdy y kiedy ſię to ſthánie? BudBib 4.Esdr 4/32.
α. Pełni funkcję równoważnika zdania (2): Ideoque pro virtutibus ducuntur ea, [...] quae omnia peccatores et apostatae angelis suis artibus prodiderunt. A kiedy? Quando ad terrena contagia devoluti a coelesti iugo recesserunt. Diar 48; GrzegŚm 11.
β. W pytaniu retorycznym o sensie przeczącym, w założeniu odpowiedźnigdy (7): RejWiz 67; ModrzBaz 117v; Kiedy ſłońce ſwégo wſchodu/ Albo chybiło zachodu? KochFrag 18 (2); Nuż Iármárki/ tárgi/ [...] á kiedy cżęſtſze iáko w świętá? PowodPr 52; SkarKaz 158b (2).
γ. W pytaniu retorycznym o sensie życzącym, w założeniu dopowiedzenieoby jak najprędzej (4): kiedy ſąd vcżyniſz nad thymi ktorzy mnie przeſladuią. WróbŻołt 118/84; LubPs bb3; ZawJeft 9.

Połączenie: »kiedy wżdy« (1): O nędzny vporze Heretycki kiedy ſię wżdy obacżyſz. WysKaz 36.

δ. W tytułach, marginesach, spisach treści (18): Kyedy ſye kośćioł zyáwił. KromRozm III G4 marg; StryjKron 285 marg; Kiedy Kośćioł ślubow zákázuie. Od Adwentu ślub vſtawa/ Po trzech Krolách wnet náſtawa. LatHar ++7 (2).

Zaimekkiedypoprzedzony innymi składnikami wypowiedzenia (14): Auguſtin ſwięti biſkup kiedy był. MiechGlab *6v; KrowObr Rr; Sowieńſkie [!] narody/ kiedy Wiárę wzięli SkarJedn [d9] (5); StryjKron 91 marg (3); Vczniowie Páńſcy kiedy pośćić mieli. WujNT 35 (2); SkarKaz Oooo2b.

Szereg: »kiedy i jako« (1): Zwirzchność Biſkupia kiedy y iáko ſie pocżęłá. RejPosRozpr c3v marg.

b. W pytaniu zależnym [w tym: kiedyby (1)] (7): PatKaz III 92v; A będąc zopytány od Pháryzeuſzow; Kiedy Przyidźie kroleſtwo Boże? odpowiedźiał im WujNT Luc 17/20; SarnStat 695.

W połączeniu szeregowym (1): pytáiąc ich pilno/ [...] gdzye á kiedy/ á iákoby ſie zyáwić miał. RejPos 36.

Szereg: »kiedy a ktorym obyczajem« (1): poczęli go około wielu rzeczy pytać/ a zwłaſzcza kiedy by á ktorem obyczáiem wtakową roſpacz vpádł. MurzHist L3.
α. Pełni funkcję równoważnika zdania (2): ále ſię pytay iáko ſpráwiedliwi máią być wybawieni [...] y kiedy. BibRadz 4.Esdr 9/13 (2).
c. W zdaniu dopełnieniowym [w tym: kiedyby (1)] (145): PatKaz III 94v; FalZioł IV 34a; GlabGad H2; A co wiedzieć kiedy pomrą RejRozpr G3v (2); ConPiotr 31v; RejKup b2 (3); MurzNT Mar 13/33; Powiedz kiedy Papież ktory / roſkázował kośćiołom Greckim? KrowObr 19; RejWiz 53v (4); RejZwierz 41 v (4); BibRadz 4.Esdr 8/62 (2); OrzRozm L3v; Kiedy thá źiemiá thytuł kroleſtwá wźięłá/ nie wiemy BielKron 274v (3); SienLek 33; RejAp 116v (3); GórnDworz F; GrzepGeom O3v; RejPos 81 (5); BiałKat 41 (3); ále wżdy y ogarzá poznáć kiedy ſzcżeka na wilká á kiedy záiącá goni. RejZwierc 146v (10); BielSpr 15 (4); BudBib 4.Esdr 8/62; BudNT Mar 13/4; CzechRozm 18v (4); SkarJedn 98 (5); Oczko A3v (2); Rácz mi kres dni mych obiáwić/ Kiedy Przyidźie świát zoſtáwić. KochPs 57; NiemObr 76; KochFr 14 (2); KochPhaen 1 (2); PudłFr [3] (6); ArtKanc C13v; OPogrzeb krolewski kiedy by miał bydz, ale natei ſeſsiey nic nie concludowąno. ActReg 68; Piſáć záwżdy kiedy ktory ſtaw ſpuſzcżą/ y ktorego roku. GostGosp 74 (3); WyprPl B3v; WujNT Matth 24/3 (7); SkarKaz 418a (2); Będźieſz ráchował kiedy więc od Daty/ Iedná zá drugą przypadáią raty KlonFlis H2v; KlonWor 34.

W połączeniach szeregowych (12): coby było/ gdźyeby yeden wſſyſtkim nye zámyerzał/ co/ gdźye/ kyedy/ yáko/ á dla czego ſpráwowáć máyą KromRozm III F8v; OrzRozm O2v; RejAp 9v; GórnDworz H4 (2); RejPos 46; BiałKat 353v; KuczbKat 205; Dziś ledwe iż nie wie co kiedy y v ktorego wárzą RejZwierc 188; WujNT 463 (2); KlonWor 39.

Połączenie: »to (...) kiedy, kiedy (...) to« (9 : 2): RejWiz 15; Ale kiedy tho być ma żadnemu tego nie oznaymił RejPos 4v (2); BiałKat 353v; RejZwierc 58v (3); GórnRozm H4v; ActReg 169; Na wſzelákim mieyſcu vpátruy to pilnie/ Kiedy maſz zámileżeć/ bądź rzec nieomylnie. Phil G2; WujNT 835.

Frazy: »nie wiedzieć kiedy« (3): BielKom F2v; ReszHoz 124; á gránice mogą ſie niewiedźieć kiedy ſkońċzyć SarnStat 474.

»wie(ż) (to) (Pan) Bog kiedy« (7): RejWiz 15; RejZwierc 58v (2); BielSpr 75v; GórnRozm H3v (2); boto sam Pan Bog wie kiedy ten sąd doidzie ActReg 169.

Szeregi: »gdzie, (a, i) kiedy« [szyk 2 : 1] (3): Bo iſcie żnas zadny niezwie Gdzie go/ a kiedy zbodą. RejKup Bv; RejPos 184; CzechEp 143. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.].

»jako, (a, i) kiedy« [szyk 4 : 3] (7): KrowObr C (2); RejAp 5v; GórnDworz 13; KuczbKat 195; dáią znáć ſwoim ktorzy ſą zanimi/ iáko á kiedj máią przjćiągnąć nád nie BielSpr 56; BudNT Ii. [Ponadto w połączeniach szeregowych 7 r.].

»kiedy albo jeśli« (1): co nie télko w tém/ kiedy/ álbo ieſli to dźiećiam przyſtoi dáć/ obaczono być ma Oczko 22.

»kiedy a ktorej godziny« (1): gdyż nigdy nie wiemy kiedy á ktorey godziny ma przypáść ná nas to záwołánie náſze. RejPos 258v.

»kiedy a na ktorym miejscu« (1): ktore [sądy grodzkie] przes Woznego ná tydźień przed tym máią wywołáć kiedy á ná ktorym mieyſcu máią być ſądzone. UstPraw A2v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»skąd a (i) kiedy« [szyk 2 : 1] (3): KromRozm II f3; A tho iuſz będziem mieć ſkąd ſie y kiedy ſie Mniſzy wſztzęli KrowObr 137v (2).

Zaimekkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (1): Sędźia kiedy może ſędźić ludźi z inſzego práwá/ maſz nápiſano niżey GroicPorz d.

α. Pełni funkcję równoważnika zdania (7): podobnoś ſye dawno ſpowiedał? (–) Niepomnię iuż kiedy/ ále co to ku temu. OrzRozm L; Mącz 243c; PaprUp K2v; GrabowSct S2v.
Szereg: »(gdzie), kiedy i jako« [szyk 2 : 1] (3): RejPos 36; A ktoby wiedział iż kreẃ iego ma być pewnie rozlaná/ [...] á niewie gdzie/ kiedj/ y iáko/ iákożby táki mogł kiedy dobrey myſli być? RejZwierc 72v; GrabowSet Y2.
d. W zdaniu przydawkowym [w tym: kiedyby (1)] (12): a ktory ieſt znak/ kiedy by śię to dźiáć miało? MurzNT Luc 21/7; RejWiz 78v; Kálendarz z którego ſwięte dni od robotnych álbo powſzednich łączimy. Też kiedy ſą dni ſądne á kiédi nie Mącz 118d (3); RejPos 259v; Thrzebá vważáć cżáſy y przycżyny kiedy ſie gniewáć. RejZwierc 81v marg (2); BielSpr 16 (2).

Połączenie: »kiedy ... to« (1): Ale tey táiemnice ſwiętego przyśćia ſwoiego/ kiedy przydzye brákowáć miedzy wiernemi y miedzy niewiernimi ſwoiemi/ żadnemu ſie ſtanowi tego zwierzyć niechciał RejPos [340].

Szereg : »kiedy a gdzie« (1): mieli dáwáć znáki ſwoim/ kiedy/ á gdzie mieli przyćiągnąć BielSpr 42.
e. W zdaniu podmiotowym (3):

Połączenie: »to (...) kiedy« (2): RejPos 190v; CzechEp 71 cf Szeregi.

Szeregi: »kiedy a jako« (1): A nic nie pewnego iedno to/ kiedy á iáko ná nas [śmierć] przypáść [...] ma. RejPos 190v.

»kiedy i kędy« (1): boć też to wiádoma kiedy y kędy y przez kogo co naprzod vkowano. CzechEp 71.

α. Pełni funkcję równoważnika zdania (1): Poniewáſz wſzyſtek świát woła/ iż Piotr S. w Rzymie vcżył wiáry S. y krzyżową śmierćią vmarł: kiedy ktorego dni a/ roku / godzyny/ nie potrzebna to dworność. SkarJedn 99.
B. Wprowadza pytanie o czas i dodatkowe okoliczności : w jakim wypadku; w nagłówkach, marginesach i spisach treści (43): GroicPorz hh2 marg (2); Kiedy Sędzyego skaźni niemoże nágánić UstPraw C2v; RejFig Cc2; Summá w krótkośći/ dlacżego y kiedy Grekowie odſtąpili od iednośći kośćiołá Bożego SkarJedn A8 (4); LatHar 172 marg; WujNT 349 marg (7); Kmieć od páná zbiegły, ma bydź w roku vpominan, y kiedy ábo którym obyczáiem wolno mu odiśdz. SarnStat 656 (4).
Szereg: »kiedy i jako« (1): Kiedy y iáko ſię ich [losów] vżywáć godzi. WujNT Zzzzz4.

Zaimekkiedypoprzedzony innym składnikiem wypowiedzenia (22): Oczeth kiedy a komu ſzkodzi. FalZioł II 18d; Mąż kiedy o cudzołoſthwo nie ma żony káráć. GroicPorz oo4v (17); Szat męſkich/ niewieśćie kiędy [!] ſię vżywáć nie godzi. SkarŻyw 16 marg; SarnStat 943 marg.

Szereg: »kiedy i jako« [szyk 1 : 1] (2): SarnStat 485; Przyśięgá kiedy y iáko pozwolona PowodPr 47.

2. Uogólniający: kiedykolwiek (825):
a. W jakimkolwiek czasie, obojętnie kiedy, nie wiadomo kiedy; quando Vulg, Mącz, Modrz, Calep; unquam Vulg, Modrz (756): OpecŻyw 112v; PatKaz I 14v; PatKaz III 94v; GlabGad P8; LibLeg 6/55v (4); RejŁas w. 8; Nic to vnich płátno niebyło ieſliżem kiedy poſtem álbo płáczem vdręczył ſiebie RejPs 100v (8); LibMal 1543/77v (3); RejKup 16 (2); coć ſye kyedy zábáży/ tego ſye będźyeſz trzymał KromRozm I M3v; MurzHist L4 (2); MurzNT 81; KromRozm II bv (3); Diar 75; DiarDop 115 (2); GliczKsiąż F7v (2); Nye maſz áby ktory cżynił kiedy co dobrego. LubPs Dv (9); GroicPorz ſ; Piotr Swięty byłli kiedy w Rzymie. KrowObr 19v (9); iáko ći mordowáni byli/ Co z iego woley kiedy namniey wykrocżyli. RejWiz 38 (5); Leop Gen 31/8 (7); RejZwierz 132v; BibRadz *7 (3); OrzRozm D (5); gdy kto cżyie ciáło nágie kiedy widzyał/ táki nigdy nie mogł weyrzeć ná thego beſpiecżnie komu ſwą nágość okazał BielKron 100v (4); GrzegRóżn Cv; Nuncubi [...], Izali kiedy. Mącz 254a; Sicunde, Ieſli kiedy Mącz 391c (12); SarnUzn C8; LeovPrzep a3v (2); wſiadł ná koń ſwoj z więtſzym ſercem/ niż w ſmiertelnym ciele być kiedy mogło. GórnDworz Bb6v (20); á w namnieyſzym ſie punkcie nigdy nie zmieniło/ cokolwiek kiedy wyſzło s ſwiętych vſt iego RejPos 270v (10); BiałKat 278v; BielSat D2; GrzegŚm 50; HistLan C4v (2); KuczbKat 60; RejZwierc 23v (8); BielSpr 7; WujJud 126v; RejPosRozpr c4v; że ten ma być przeklętym ktoby tho o nim mowić śmiał/ſuiſſe quando non eſſet: żeby to miáło być/ żeby on kiedy nie był. CzechRozm 26 (15); PaprPan B3v; ModrzBaz 77v (3); SkarJedn 325; KochOdpr A4v (2); KochPs 4 (5); radby ſię był znim kiedy widział/ [...] ale przyſtępu do tego y cżáſu cżekał. SkarŻyw 164 (2); KochTr 4; iż będzie Krol żáłował że kiedy ná Stephaná mieczá dobywał. StryjKron 672; CzechEp 13 (17); CzechEpPOrz **3v; KochFr 10 (3); BielSen 12; BielSjem 8; KochPieś 20; Ześ ſwą piękną vrodą wſzytki célowáłá/ Co ich iedno tá ziemiá kiedy przechowáłá. PudłFr 73 (2); BielRozm 27; PaprUp E2v (2); ZawJeft 41; ActReg 168; Siquando ‒ leſtlikiedi. Calep 984a; GostGosp 84; Phil O (2); GórnTroas 14; KochPij C3v; Chwalćie Páná/ ile was Swiękiedy było GrabowSet R2v (5); KochAp 8; KochFrag 15; OrzJan 38 (2); LatHar 29 (4); RybGęśli C4v; WujNT 306; JanNKar Bv; SarnStat 5v (5); SiebRozśl C4; GrabPospR N4; KmitaSpit A2; PowodPr 21; SkarKaz 485a; bo żołnierz dármo nie ſłuży/ á ieſli kiedy ſłuży/ tedy ábo ná ſwą/ ábo ná cudzą ſzkodę VotSzl B4v; CiekPotr 11 (6); CzahTr B2; GosłCast 23; ZbylPrzyg B4; Pátrząc ná twoie cnoty [...] Dźiwno nam/ iżeć vmrzeć kiedy dopuſzczono. SzarzRyt D.

Połączenia: »ilekroć kiedy« (1): AElius Spartianus powieda/ iż iłekroć [!] kiedy bywáli iácy zacni á wielcy mężowie/ [...] nigdy żaden niezoſtáwił po ſobie ſyná Rzecżypoſpolitey pożytecżnego ModrzBaz 47.

»kiedy inedy« [zniżw porównaniu pod względem stopnia] (2): KromRozm I D4; chocia páná Bogá ná káżdy cżás cżćić/ y miłowáć im przyſtoi/ ále w ſzcżęſciu dobrze więcey/ niż kiedy inedy GórnDworz Hh6v.

»jako kiedy« = jak (18): BielKom G4; Wcżym yeſſcże pan Bog chuć á ſerce nieyákye rodzicom przećiw płodu ſwemu wlał á przydał/ áby ták ono miłowáli y ſſánowáli yáko kyedy ſámi ſiebye. GliczKsiąż D3 (3); tedy ich ták wyele/ Iáko kyedy pyaſku w morzu LubPs eev (2); Iáko kiedy piękny koń co buiał po łące/ Gdy mu odrą wſzytek grzbiet [...]/ wnet poſtáwę zmieni RejWiz 57v; niewiem by náſze Polki niebyły w tym tak miſterne/ chocia náuki w ſobie niemáią/ iáko kiedi Włoſzki. GórnDworz B4 (2); BudBib Deut 8/5; BudNT przedm c4; CzechEp 300; BielSjem 24; Ba tak ći go pilno domá/ iáko kiedy w woyſku GórnRozm 14v (2); WujNT przedm 11; WysKaz 22; KmitaSpit Cv.

»jeśli kiedy« = kiedykolwiek (1): iákiey cżći á chwały Potrzebuie y thá pánná ſwięta/ y káżdy inſzy ſwięty/ kthorego ieſli kiedy pámiątkę obchodzimy. RejPos 306v.

»jeśli, jako kiedy (...) (tedy)« [oznacza, że sytuacja omawiana wyróżnia się pozytywnie na tle wszystkich dotychczasowych podobnych; wprowadza zdanie pojedyncze (7), zdanie podrzędne (5), składnik zdania pojedynczego (2); w obrębie zdania pojedynczego (2)] (15 : 1): Ale ieſli kiedy znácżnie ſwoy ſąd Pan obiáwił/ Nigdy znácżniey/ iáko kiedy Zuzánnę wybáwił. KochZuz A2; ieſli kiedy było potrzebá Koncilium/ teras potrzebá BielKron 213; otrzymał ná ten cżas Skánderbeg ſtátecżne zwyćięſtwo ieſli kiedy BielKron 256v; káżdy ociec tákby był pewien potomſthwá że ieſt iego właſne/ iáko kiedy/ zá powſcięgliwoſcią białychgłow GórnDworz Z7v (2); RejPos 9v; A ieſli kiedy w Polſzce było tákich wiele/ [...] tedy dźiś záprawdę ieſt doſyć. WujJud A6; BudNT przedm a2; ieſli kiedy Moyżeſz y z wſzyſtkimi Proroki/ żywotá pobożnego vcżyli: tedy on dáleko więcey. CzechRozm 91v (2); Tá tedy rzecż/ieſli kiedy [si quando alias]/ tedy naywięcey teraz zda ſię być bárzo potrzebna ModrzBaz 132v; ReszList 155 (2); ActReg 80; OrzJan 5 (2).

»niż(li) kiedy« — niż (19): tak iż też więcey wożą ſaniami albo włokami, niżli kiedy na woziech MiechGlab *5v; BielKom E; pirwey obycżáyow niżli kyedy náuk máyą ſie dzyeći vcżyć GliczKsiąż L8; lepyey nyechay mu po proſtey formy żonę yedna/ niż kyedy bárzo głádkyey. GliczKsiąż P8v (7); GórnDworz Z8v; RejPos 290v; BielSat C4v; BielSpr 72v; ModrzBaz 57; ReszPrz 61; Więcey mu ty pánuieſz / niż kiedy on tobie. BielSjem 10; BielRozm 23; WujNT 34; PowodPr 49.

»wżdy (...) kiedy« (3): RejZwierc 61v; Nie byłá to tedy nigdy myśl páná Chriſtuſowá/ [...] boby to wżdy był kiedy iáſnymi y wyráźliwymi ſłowy opowiedźiał NiemObr 32; CzahTr K3.

Zestawienie: »leda kiedy« = znienacka, w nieoczekiwanym momencie; każdej chwili [występuje w opisie sytuacji niezależnych od woli osób zainteresowanych i raczej niepomyślnych] (22): RejPs 83; KrowObr 40; Tátárowie łácny ślák przewiedzyeli do Podola/ ktorym Potym cżęſtokroć źiemie Ruſkie ledá kiedy náieżdzáli BielKron 388; Wźiąć nam ledá kiedy tą miotłą śmiertelną od Bogá chłoſtę OrzQuin Y2v (3); że ledá kiedy muśi ſpáść ná nie ten ſrogi śirp Páńſki. RejAp 126v (2); Thedy oni też tho widząc nádziewáli ſie ledá kiedy/ iż Kryſtus Pan miał zoſtáć krolem ludu onego RejPos 312v (4); BielSat G2; HistLan E2v; zgorzałći ſąſiad/ pewnie ſie też ty tego ledá kiedy nádzieway. RejZwierc 150v (6); BielRozm 2; KmitaSpit A3.
Szeregi: »gdzie, (i) kiedy« [szyk 2 : 1] (3): GórnDworz Hh7; RejZwierc 161; á ieſli kiedy gdźie zwyćięztwo iákie odnioſłá/ tedy liczbą więcéy niżeli męztwem. OrzJan 40.

»kiedy i kędy« (2): CzechEp 73; iż ſię ſchadzamy/ ná mieyſcu tákiem/ iákiego nam Pan Bog kiedy/ y kędy vżycżáć racży NiemObr 23.

α. W znaczeniunigdy (423):
αα. W zdaniu zaprzeczonym (też formalnie nie zaprzeczonym, lecz o treści wyrażającej wątpliwość) (39): BierEz S2v; cżlowieka żádnégo nigdy niepotąpiál/ anij vbogié kiedy wzgardzil OpecŻyw 5; ForCnR C2; nie ieſt podobno, abych kiedy wcżim niebłądził BielŻyw 166 (2); BierRozm 14; SeklWyzn C; KromRozm I D4; MurzHist S2; KrowObr 60v; BielKron 392v; GrzegRóżn B (3); RejZwierc 153 (3); yzali waz fráſunkách [lege: was w frasunkach]/ y wdolięgliwośćiách/ niebyło teſkno kiedy ſtym żywotem? BiałKaz Cv (3); ModrzBaz 57v (2); SkarJedn 133; Prozno ſye tám ſpodźiewáć kiedy obaczenia KochPs 81; SkarŻyw 108; NiemObr 118; KochFr 103; PaprUp F; Niekoſztowałżeś kiedy żołnierſkiégo chlebá? WyprPl A3; GosłCast 50.

Połączenia: »trudno (a. z trudna) (...) kiedy« (5): LubPs M2; RejWiz 88v; gdy będzie dobrym vznawcą/ to cżáſu/ to mieyſczá/ to ludzi tych s kthoremi będzie/ [...] trudno kiedy ma w cżym zbłędzić. GórnDworz K2; RejZwierc 162v; bo ſtrudná temu kiedy bez ſedyciy zábieżeć ſie mogło Phil Q.

»wżdy (...) kiedy« (3): bo żadne ciáło nie może być ták zdrowe áby go wżdy kiedy co záboleć nie miáło. RejZwierc 73 (3).

Zestawienie: »leda kiedy« [objaśnienie cf wyżej] (1): ſtrzeż Pánie Boże/ áżeby tá nowa Ewányelia/ nas ku żáłośćiwemu/ kóńcu [...] ledákiedy nie przy w iodła OrzQuin K4.
ββ. W zdaniu podrzędnym do zaprzeczonego lub innego wyrażającego wątpliwość (135): Kto ták żyw táki dziw widział/ Iżby kiedy brzuch zęby miał. BierEz Bv; PatKaz III 91; BielŻyw 124; March3 V8; RejPs 55v (4); RejJóz H; RejKup dd4; MurzHist K2v (2); Diar 37 (2); BielKom nlb 3; nyepewnać to áby kyedy Bękártowye myeli dzyedzicżyć GliczKsiąż B3v (2); LubPs Dv (7); KrowObr 101 (7); RejWiz 182v; LeszczRzecz A6; RejFig Aa 5v; RejZwierz 53v (2); BibRadz Ier 32/35; nigdy tego w Polſzce przed tym ſłycháć niebyło/ áby kiedy Arcybiſkup przyśięgał Krolowi OrzRozm K (4); BielKron 101 v (3); Mącz 392b (2); OrzQuin B2 (3); RejAp AA5v (4); chociam tego nie widział w ſobie/ iżby rozum moy/ mogł być kiedy vżytecżny ludziom GórnDworz Bv (5); iż ſie im to wedla rozumu á przyrodzenia zdáłá rzecż niepodobna/ áby kiedy ciáło miáło z martwych wſtáć. RejPos 230 (17); RejZwierc 34 (5); WujJud 28 (3); MycPrz II B; CzechRozm 128; ModrzBaz 96v; SkarJedn A3v (2); nikt nie był téy śiły/ Komu by plác kiedy moie ſtopy puśćiły. KochPs 25 (4); SkarŻyw 98; Dźiwna to v mnie/ żeby kiedy o tym/ káznodźieią będąc/ vcżyć też miał? CzechEp 59 (14); CzechEpPOrz *3v; NiemObr 31 (6); KlonŻal A4; KochPieś 28 (2); GórnRozm G3; PaprUp G2v; ZawJeft 8; KochPij C3; OrzJan 20 (4); LatHar 287; Philippá oycá ich/ nie prze to Ewángeliſtą názywano/ żeby kiedy piſał Ewángelią WujNT 486 (3); WysKaz 16; CzahTr E; GosłCast 32; SkarKazSej 685a.

Połączenie: »wżdy kiedy« (2): iżby ſie nikt nienálaſl/ kto by im wżdy kiedy wczym chćiał pomoc. RejPs 163; RejKup o2v.

γγ. W pytaniu retorycznym o sensie przeczącym; num Mącz; ecquando Calep (249): March1 A3; OpecŻyw 129v; PatKaz I 15; Nie ktorego cżaſu Creſus krol przyprawił ſie iak nakraſniej mogł [...] y rzekł Solonowi Solone widziałlis kiedy czo pięknieyſzego, á ſlachetnieyſzego BielŻyw 6; RejJóz B6v (5); RejKup n4; MurzHist Hv; DiarDop 99; LubPs Q3v (3); Izaſz Pan Kryſtus Syn Boży roſkazał/ kiedy oleie krzćić/ albo [...] ſwięćić? KrowObr 81v (55); RejWiz 71v (3); Leop 3.Reg 21/20 (5); KochZuz A2v; bo wasni y co kiedy dobrego w ktorey Rzecżypo. vcżyniły? LeszczRzecz A6v (2); RejZwierz 44v (2); BibRadz Num 22/30 (5); ázaś mię nieprzyiacielá kiedy ſobie poznał? BielKron 85v (9); Mącz 45a (4); Prot E; LeovPrzep a3v (2); A czo ſie mnie kiedy sſtháć może/ [...] ázażem ia nie krolowa tego ſwiátá RejAp 150v (8); GórnDworz Y5v; Y wcżymem ia tobie kiedy niewierny był? HistRzym 63v; RejPos 13 (19); BiałKat 311; GrzegŚm 34; KuczbKat 55; RejZwierc 69 (13); WujJud 33v (2); WujJudConf 54v; MycPrz II A4v; WierKróc A3; BiałKaz K2v; CzechRozm 25v (4); PaprPan E4v; ModrzBaz 141 v; SkarJedn 99; Oczko 9 (3); któż kiedy z tobą zrownáć może? KochPs 104 (3); SkarŻyw A3 (3); KochTr 11 (2); CzechEp 17 (10); KochFr 128; KochPieś 23; ArtKanc K10v (2); GórnRozm C; PaprUp Gv (2); ActReg 22; Calep 348a; GrochKal 12; GrabowSet A2; KochFrag 53; OrzJan 17 (4); LatHar 127 (3); WujNT 434 (3); SiebRozmyśl L; KmitaSpit C2v (2); PowodPr 20 (3); SkarKaz 519b (2); CiekPotr 51.

Połączenie: »wżdy (...) kiedy, kiedy ... wżdy« (6 : 1): Na czym że was ktorego/ wzdy kiedy żdradzyla RejJóz B2 (2); LubPs T3v; RejWiz 12; RejZwierz 108v; CzechEp 36v; CzechEp 17.

Frazy:»(kto(ż)) kiedy słychał (a. słyszał), był słychan« = quis audivit unquam Vulg [szyk zmienny] (14 : 1): KrowObr 33 (5); Leop Is 66/8; BibRadz Is 66/8; RejPos 272v; ieſliś thy kiedy ſłychał o mnie/ ábych ia był kiedy co ták wſzetecżnego vcżynił? RejZwierc 34; Abowiem kto kiedy ſłyſzał: áby [...] rzecży wſzelákim obycżáiem ſobie przeciwne miáły być zgodzone? WujJud 11 (2); SkarŻyw 394; CzechEp 95; SkarKaz 159a (2).

»widział (to) kto kiedy« (2): GórnDworz G2; widźiał kto kiedy iáko żywo? Imię moie poważné/ zelżoné ták krzywo? GosłCast 61.

Szereg: »gdzie, kiedy« (1): gdźie też kiedy Apoſtołowie ludźi w tym vpewniáli/ iż kto rzecży tych cárowánych vżywa ten ma zdrowie y zbáwienie CzechEp 362.
b. Kilkakrotnie w nieokreślonych odstępach czasu: od czasu do czasu; sicubi Mącz (68): BierEz L3v; acz yako ynſzy kyedy ſpala a wſzako ſen ktory oddala pozyuanye uolne rozumu [...] wnyey naprzekazye nyebyl PatKaz III 111v; BielŻyw 87; RejPs 135v; MurzHist D4v (2); Diar 26; Bo chocia go kyedy Pan Bog pokáráć racży/ á wſzákoż ſowito záwżdy nágradza LubPs H; KrowObr 83v; RejWiz 137; OrzRozm V; BielKron 320 (2); GrzegRóżn M3v; A ieſli ku pokoiu kiedy myſl ſkłonili/ Nie iuż ſwoich żołnirſkich zabaw odſtąpili. KochSat A2v; Mącz 35a; OrzQuin F4; GórnDworz F3 (2); nic ſie tym nie freſuy ieſli ſie kiedy vnieſieſz w mnimániu ſwoim RejPos 316v; Cżytay kto chce Kroyniki co ſie w Polſzcże działo/ Gdy kiedy ná máły cżás krolá nie doſtáło. RejZwierc 249v (2); BielSpr 3 (2); KochMon 31; Confeſsioniſte trzymáią/ że Koſćioł zábłądźić kiedy może. WujJud 120v marg; CzechRozm A5v (3); ModrzBaz 32; KochPs 17; SkarŻyw 471; Gdźie záś ći/ ktorzy ſię kiedy od nas do Kátholiki Rzymſkiey vdáią/ [...] niewiedźieć cżym ſię záś złym nie ſtawáią. CzechEp 359 (2); NiemObr 98; WisznTr 12; KochPieś 44; GrabowSet K3 (2); WyprPl Cv; choć też kiedy ludowi ſwemu zwyćięſtwá nád Pogáńſtwem przećiwnym pozwalał/ iednák do końcá go wytráćić [...] zá rzecż niepodobną być pokazał. PowodPr 13 (2); VotSzl B2; CiekPotr 50.

Połączenia: »kiedy czasem« (1): wżdy też kiedy cżáſém co dobrego vdziáłáią. RejZwierc 174.

»ledw(i)e kiedy« = rzadko; vix, vix aliquando, vix unquam Modrz (9): Podobyen yeſt Zołfiowi błotney yedney beſtyi/ ktora ledwe kyedy ná ſlońce wychodzi GliczKsiąż K6v; áby ći ktorzi ledwie kiedy wytchną od ćięſzkich brzemion/ wytchnęli wżdy od tákiego podatku. ModrzBaz 122v (3); Okrom świąt ledwie kiedy z oleiem iádłá SkarŻyw 141 (2); KochTr 11; PowodPr 48; SkarKazSej 693b.

»mało kiedy« = rzadko (2): krory [!] téſz nad inſzé/ ſtrádnego Spiérę cieſzył/ i mało kiedy od niego odchodząc/ wſzelakiem go obyczaiem nadrogę zbawięnną przywięść [!] vsiłowáł MurzHist E3v; SiebRozmyśl E4.

»rzadko kiedy« = rzadko (8): Doſyć ich tám/ á rzadko kiedy ſie nie wádzą RejWiz 161v (2); RejZwierz 88; iáko dobre wychowánie/ y vſtáwicżna pilność/ rzadko kiedy co pomoże GórnDworz D2v (2); SkarŻyw 412; Częſto wzdycha/ á rzadko kiedy ſię rośmieie KochFr 7; KochDz 105.

»wżdy kiedy« (5): OrzRozm Tv; RejZwierc 174; kocháiąc ſie z tákiego towárzyſtwá [świętych]/ wżdyć kiedy co z ich ſkárbow do nas przylnie. SkarŻyw A4 (2); LatHar 261.

c. Zazwyczaj, zawsze (1): Bywáły te [białegłowy]/ ktore [...] rządźiły kroleſtwá: y cżyniły to wſzytko czo męſzcżyzni kiedy GórnDworz X6v.
3. Nieokreślony (500):
a. W bliżej nie określonej przeszłości: niegdyś, dawniej, uprzednio (107): GlabGad B4v; RejPs 205; RejJóz P2v; RejKup ee5v; KromRozm I N4v; com kolwiek kiedy zgrzéſzył/ wſzyſtko to Bóg na pamięc ſobie przywiodł MurzHist L2 (2); MurzNT 56; KromRozm III E2; GliczKsiąż H8; Wywiáduy ſie [...] Iáko kiedy nawyzſzy Pan w dzyedzictwo rozdawał/ Zyemię narodow pogáńſkich/ ludu ktory obrał LubPs gg4 (2); KrowObr C2; OrzRozm Ł3v; iż oni wiele kroć vgodę łamáli/ ktorą ſnimi kiedy miewáli BielKron 199; Iáwna tho byłá plagá od Bogá/ gorzey niż kiedy ná Fáráoná BielKron 342v (8); Mącz 159a (2); OrzQuin D2v (2); LeovPrzep 12; bárzo nierad cżłowiek pátrzy ná zamek/ [...] w kthorym był kiedy więźniem GórnDworz H7 (8); RejPos 309v (3); choćbyś ſobie wſpomniał iż cie kiedy młodość twa vnośiłá/ nie ſie przed tym nie trwoż RejZwierc 136v (2); WujJud 32v; BudBib 1.Mach 11/10; PaprPan A4v (2); SkarJedn 179; Pan bowiém ſwoich świętych ſłów nieprzebaczył/ Co kiedy Abrámowi poślubić raczył. KochPs 159; SkarŻyw 171 (2); CzechEp 190 (2); BielSen 10; GórnRozm A4; KochFrag 45; OrzJan 125; WujNT 354 (2); SarnStat 121; ſpodźiewałem ſie/ że záraz na tym Seymie/ więtſze niż kiedy bacżenie ná ſtan Duchowny pokazáć ſie miáło. PowodPr 59; SkarKaz 161a (2); CzahTr G2v; GosłCast 51; żeby kiedy [z tobą bogowie] byli/ Wſzákćiby ſie iuż tobą dawno ohydzili. PudłDydo B3.

W przeciwstawieniach: »kiedy ... teraz (6), dziś (5), już, na potym, zaś, zawsze« (15): czo yeſſly kyedi czinyll za mlodſich lyadth ſſwoych dziſſz thim wyanezey tho obmiſſlacz raczi LibLeg 11/133v; boć tego theraz lituię/ żemći kiedy dał zań corkę moię Leop 1.Mach 11/10; Co było kiedy/ iuż ieſt. A ktore ſą rzecży przyſzłe/ iuż były niegdy BielKron 79v; co ſie kiedy dzyało á wypełniáło obietnic y łáſki nád kthorym wiernym Páńſkim ná on cżás/ tego iście káżdy wierny Páńſki też ná Potym iuż ſie pewnie nadzyewáć może RejPos 277; RejZwierc 162v; co było kiedy wątpliwym/ áby záwſze wątpliwym zoſtáło? WujJud 28; Co kiedy było/ to záś będzie BudBib Eccle 1/9 (2); PaprPan Ddv; KochSob 62; ZawJeft 41 (2); SarnStat 110 (3).

Połączenia: »kiedy inedy« [zawsze zniżw porównaniu pod względem stopnia] (3): Zebrał tedy Skánderbeg lud więtſzy niż kiedy inedy BielKron 253 (3).

»kiedy naonczas« (1): tákowy głod ćirpimy ſłowá prawdziwego Páńſkiego/ więtſzy niżli kiedy ná on cżás oni nędzni mieſzcżánie Ierozolimſcy RejPos 197.

»niedawno kiedy« (1): s tymli ſie vrodziłá/ cży iey to niedawno kiedy przyſzło GórnDworz S4.

»kiedy przedtym« = unquam antea JanStat [szyk 12 : 2] (14): Diar 32; RejWiz 148; BielKron 36 (2); Vir quaestorius, Który kiedy przed tym podskarbim był. Mącz 336b; RejPos 5v; HistLan C4; CzechRozm 41; Gdyżem ieſzcże nigdy tego nie doznał: ábyś W. M. moią też vprzeymośćią [...] miał przedtym kiedy gárdzić. CzechEpPOrz **v; OrzJan 6; SarnStat 110 (3); PowodPr 24.

α. W funkcji zbliżonej do partykuły, występuje w zdaniach dotyczących sytuacji (zwykle pożądanych) realizowanych po długim oczekiwaniu: w końcu (3):

Połączenie: »w(ż)dy kiedy« (3): GórnDworz F4v; Sławić ćię ſmyſł będźie/ [...] żeś wżdy kiedy Pánie Wyſłuchał/ w vćiſku ſtrapione wołánie GrabowSet G2v; vweſeliłem ſię wielce w Pánu/ iżeśćie wżdy kiedy [tandem aliquando] roſkwitnęli w ſwoim ſtárániu o mnie WujNT Philipp 4/10.

β. W znaczcniunigdy w przeszłości (10):
αα. W zdaniu zaprzeczonym (3): GliczKsiąż I3v (2); ma przyſyądz ſámotrzeć/ iż ono piſmo nie ieſt iego/ áni pieczęć iego/ áni kiedy było GroicPorz y3.
ββ. W zdaniu podrzędnym do zaprzeczonego lub innego wyrażającej wątpliwość (7): KrowObr 19; BielKron 317; RejZwierc 202; ModrzBaz 47; nie może być pokazáno/ [...] áby kiedy miał co Bog przed wſzytkimi wieki mowić CzechEp 255; Odeydźie ich duch z cżáſem/ á zniſzcżeie ćiáło/ By kiedy w świećie było/ znákow będźie máło. GrabowSet D2; PowodPr 56.
b. W bliżej nie określonej przyszłości; aliquando Mącz (392): trzebá przeględáć/ Coć śię kiedy może przydáć BierEz 13; SNadz ták złemu dorádziłá złoſć iego/ [...] iżby ſie nic oto nieſtárał/ áby kiedy miał mieć pomſtę od bogá zá wyſtępki ſwoie. RejPs 53 (8); LibLeg 10/153; ConPiotr 31 v; RejRozm 400; MurzHist M; Diar 76; BielKom C4v; Niechby ku cżeluſciam moim moy nędzny ięzyk przyſtał/ Ieſlibych mieyſcá ſwoiego kiedy roſpomnieć nie miał LubPs dd6 (3); RejWiz 173v; Leop Deut 5/25 (2); RejZwierz 74v; Dźiwna rzecz będźie ieſli my tego Krolá kiedy Tyránnem ſámi ſobie nie vczynimy. OrzRozm O2; ták cżáſy s fortnną ſie mienią/ iż żadna rzecż w ſwoim bycie ná wieki nie trwa / ſnadź też to kiedy przydzye ná Rzym. BielKron 129v (10); Revise nos aliquando, Náwiedź nás kiedy. Mącz 495c (3); OrzQuin R2; RejAp 198v; GórnDworz E2 (5); RejPos 2v (9); Pewnie kiedy vſłyſzym o dziwney nowinie. HistLan D4v (4); KuczbKat 335; y ty pewnie oyczá krolá mieć nie będzieſz/ ieſliże ſie tego kiedy drugi raz dopuśćiſz. RejZwierc 34 (7); BielSpr 58; BudBib 2.Mach 10/4; BiałKaz Lv; CzechRozm 164 (2); PaprPan N4 (2); KarnNap ktv (2); ModrzBaz 40v (2); Będźieſz (mówią) ten kiedy dźień błogoſłáwiony/ Ze go leżąc ná márách oſtátnich vyźrzemy? KochPs 60 (2); wpádłá S. Antoniemu wielka y vprzeyma chuć do tego/ áby kiedy mogł krew ſwoię dla Chryſtnſa rozlać. SkarŻyw 542 (3); StryjKron 692; KochFr 9; KochDz 108; KochPhaen 18; ReszPrz 9; BielSjem 33; KochSob 64; PudłFr 38; Tákżeć y ná on cżás będźie/ ieſli kiedy prziydźie ktemu KochWr 35 (2); ActReg 7 (5); GrabowSet E4v; KochFrag 29 (3); OrzJan 45 (2); LatHar +5v (2); RybGęśli B; WujNT 688; A ſkazánié ich ieſli kiedy będźie ſkáżoné/ nic ich poczćiwośći y dobréy ſławie nie będźie ſzkodźiło. SarnStat 269 (8); SiebRozmyśl [A2] (3); GrabPospR K3v; PowodPr 16; SkarKaz 578b; VotSzl D4; CzahTr K4 (2); SkarKazSej 683a; Owa ſyn twoy;epſzemu kiedy kſercu prziydzie. PudłDydo B.

Połączenia: »kiedy inegdy« (1): Tráfi ſye kyedy inegdy o tym mowić. KromRozm I G.

»jeszcze kiedy« (4): RejPos 101; RejZwierc 2; poki ſię też (dali mu to ieſzcże kiedy pan) nie vzna CzechEp *3; CzahTr Lv.

»kiedy (...) (na) potym, (na) Potym (...) kiedy« (4 : 3): ieſliżeby kiedy potym ſynowie iego/ Odſtąpili tu ſwowolnie od zakonu moiego LubPs T5; RejWiz 18; KochSat [C2]v; Przeto Kryſtus łotrowi nie potym kiedy nie rychło/ ále záras tu ieſzcże ná źiemi żywiącemu obiecuie GrzegŚm 43; WujNT 4; SarnStat 964 (2).

»kiedy tedy« = prędzej czy później (5): może w thym nie złośćiwy nie wątpić/ iż go to pewnie nie minie kiedy tedy RejAp 5 (2); przecż tego żáłowáć maſz cżego pewnie kiedy tedy odbieżeć muśiſz RejZwierc 179 (2); KochWr 30.

»w(ż)dy kiedy« (9): RejPs 121 (2); rádábych widziáłá/ Abych cie też wżdy kiedy w ſwoim domkn miáłá. RejFig A a4v; OrzRozm T4; GórnDworz Ii8; RejZwierc 160 (2); ModrzBaz 74v; ázaby wżdy iáko zdárzyło mi ſię kiedy [tandem aliquando]/ zá wolą Bożą/ przybyć do was. WujNT Rom 1/10.

α. W znaczeniunigdy w przyszłości (49):
αα. W zdaniu zaprzeczonym (też formalnie nie zaprzeczonym, lecz o treści wyrażającej wątpliwość) (10): KromRozm I G4v; MurzHist K4v; Diar 73; Iuż tey ſwyętey chwale Páńſkyey ten rozum cżłowyecży/ Prożnoby myał kyedy ſproſtáć LubPs ff4; RejWiz 136v; BielKron 67; Fieri non potest quin aliquando istud tibi utile futurum sit, Nie może być/ ábyć to kiedy wielkiego pożytku nie przyniosło. Mącz 342a (2); RejAp 5.

Połączenia »trudno kiedy« (1): gdybyś tego znáć nie chciał zá prawdziwy [...] Koſcioł Páná Kryſtuſow/ trudnobyć iuż kiedy inſzy poznáć miał. RejPosWstaw [1432].

ββ. W zdaniu podrzędnym do zaprzeczonego (34): LibLeg 9/51v; RejPs 66 (2); RejJóz P7v; RejWiz 41v; OrzRozm L3; iż więczey ſobie ważą roſkoſz theráznieiſzą ktorą cżuią/ niżli karánie o ktorym ieſzcże wątpią áby ná nie przyść kiedy miáło GórnDworz Ff3v (3); RejPos 41 (5); BiałKat 28v; RejZwierc 98v (3); WujJud 2v; nie bóy ſye ábyć ſye ná żłobie kiedy miał ſtaw przerwáć Strum [H]; CzechRozm 267; PaprPan Y3; KochPs 103; KochPieś 37; nie doczekamy tego/ żeby Polacy kiedy o rżądźie pomyślić chćieli. GórnRozm M2v; GrabowSet K3 (2); KochFrag 26; OrzJan 105; LatHar 245; GosłCast 40.

Połączenia: »już kiedy« (1): nie máiąc zwłaſczá żadnéy nádźieie [...]/ ábym iuż kiedy W.K.M. oględáć miáłá SiebRozmyśl [A2]v.

»potym kiedy« (1): nie wierzę/ áby ktory potym pobożny y wierny ták kiedy wykłádáć miał CzechEp 153.

γγ. W pytaniu retoryeznym o sensie przeczącym (5): Izaſz ia kyedy będę yadł ty myęſá wołowe LubPs N3 (2); HistLan B; GórnTroas 35; Odpoczniémże nogóm kiedy? KochPij C4.
β. W funkcji zbliżonej do partykuły, występuje w zdaniach dotyczących sytuacji (zwykle pożądanych) zrealizowanych po długim oczekiwaniu: w końcu, nareszcie, najwyższy czas (107): WróbŻołt cc6; RejJóz B7v; LubPs G; Czemuſz go zwodzić kiedy nieprzeſtániecie? KrowObr 77v; prośćie Páná Bogá/ áby wam kiedy z wáſzych otzu łuſkę z iął KrowObr 107v (17); RejZwierz 52; BibRadz *5 (3); wie Bog będźieli to złe z Polſki wykorzeniono kiedy OrzRozm I4v; Ut finis aliquando iudiciariae rei constitueretur, áby kiedy ſądowne rzeczy konieć ſwoy nálázły. Mącz 412d; Prot Cv; GórnDworz V; HistLan F5v; RejZwierc 62v (3); WujJud 10 (3); ModrzBaz 14v (2); KochPs 49 (5); Wiele złego cżyniſz/ y wieleś złego pocżynił: przeſtań kiedy złośći twey. SkarŻyw 251 (4); CzechEpPOrz *; KochJez A3v; KochPieś 14; GrabowSet G3v (5); LatHar 566; ázaby im kiedy [nequando] dał Bog vpámiętánie ku poznániu prawdy WujNT 2.Tim 2/25; SarnStat 1004; VotSzl B 2v.

Połączenie: »w(ż)dy(ć) (a. wżdam) (...) kiedy, kiedy (...) wżdy« = aliquando, si forte, tandem Modrz (47 : 2): RejPs 129v (2); Choc bych ſie też zanorzył wżdyć kiedy wypłynę RejJóz F7v (4); MurzHist Bv (2); Diar 20; DiarDop 106; LubPs T6v (3); KrowObr 77v (2); LeszczRzecz A6v; OrzRozm K4v (2); BielKron 231; OrzQuin C2v (2); białegłowy/ kthore były w okręciech zoſtáły/ weſzły w rádę/ iákoby wdy kiedy vcżynić koniecz żeglowániu themu GórnDworz Zv (2); BielSat G2v; KuczbKat 395; RejZwierc 160 (2); ModrzBaz 121v (3); A wy rozum/ o głupcy/ miéyćie wżdam kiedy. KochPs 141 (4); SkarŻyw A4; CzechEp 420; KochJez A4; NiemObr 61; WisznTr 9; BielSen 16; PudłFr 72; OrzJan 71; WysKaz 42; VotSzl B3 (2); CiekPotrOstr )?(3; Wżdy ná iego ćiérpliwość y niewinność práwie Poyźrzy kiedy GosłCast 72 (2); SzarzRyt D4.

γ. W zdaniu zaprzeczonym życzącym; funkcja zbliżona do partykuły podkreślającej obawę przed realizacją; ne quando Vulg, PolAnt, Mącz (86): TarDuch E3; WróbŻołt 7/3 (3); HistAl M3y; MurzHist O4; MurzNT Matth 5/25; Diar 37; DiarDop 107 (2); KrowObr 179v; Nád corką buyną poſtánow pilną ſtraż: by ćie kiedy nieprzywiodłá w poſmiech nieprzyiaćielom Leop Eccli 42/11 (9); LeszczRzecz A2v (2); RejZwierz 83v; BibRadz Mar 4/12 (3); OrzRozm F4v; Dawid ſam w ſobie pomyſlił/ bych kiedy Saulowi w ręce nie wpadł BielKron 67v (10); Mącz 245d; RejAp 137v; nigdy ſie nie ćiśń ná wyſzſze mieyſce/ by kiedy nie przyſzedł pocżćiwſzy niżli thy RejPos 225 (6); RejZwierc 42 (3); BielSpr 14v (3); WujJudConf 54v; RejPosWstaw [413]; BudNT Act 28/27; ModrzBaz 24v (2); SkarŻyw 114 (5); Obawiał ſię też Witołd áby go Skirgáyło bez wieśći nieſpodzianego kiedy nie zábił StryjKron 482; CzechEpPOrz **; KochBr 151; Day Boże tylko/ żeby wam kiedy tá wáſzá [...] Wolność ná złe niewyſzłá. GórnRozm H3v (2); ActReg 101; GrabowSet Q4; LatHar 52 (5); Pátrzćieſz bráćia/ iżby nie było kiedy [ne forte] w ktorym was ſerce złośćiwe WujNT Hebr 3/12 (10); SarnStat 1076 (2); SkarKaz 206a.
** Bez wystarczającego kontekstu, w tekście zdefektowanym (w obrębie zaimka nieokreślonego) (1): teſz ſobi⟨...⟩e kiedy kxiądz Biſkup Krákowſki ná⟨...⟩omniał/ iż Pan Bog niekiedy/ przes Oſlice ty⟨...⟩ mowił/ ktore był przed Baláám Prorokiem zákrył. KrowObr A2v.
** Bez wystarczającego kontekstu (w obrębie zaimka w ogóle) (1): Quando adver. temporis, Kiedy. Mącz 337d.
*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Quid si, czo zacz, czo kyedyby BartBydg 248; Quandiu – Yako dawno, kiedy Calep 885b (2).

Synonimy: gdy; I. gdzie.

Cf KI, KIEDAŚ, [KIEDBY], KIEDYBY, KIEDYĆ, KIEDYKOLE, KIEDYKOLI, KIEDYKOLIKROĆ, KIEDYKOLWIE, KIEDYKOLWIEK, KIEDYLE, KIEDYŚ, [KIEDYŚCI], KIEDYŻ, KIEDYŻKOLWIEK, NIEKIEDY

AL, KW