[zaloguj się]
[pdf]

POSZCZĘŚCIĆ (36) vb pf

poszczęścić (30), poszcześcić (6); poszcześcić Leop, BudBib; poszczęścić : poszcześcić BielKron (2:2), SkarŻyw (1:2).

o jasne; poszczęścić z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja
inf poszczęścić
praet
sg
3 m poszczęścił
imperativus
sg
2 poszczęść, poszcześci
conditionalis
sg
3 m by poszczęścił

inf poszczęścić (9). ◊ fut 3 sg poszczęści (9). ◊ praet 3 sg m poszczęścił (14). ◊ imp 2 sg poszczęść (2), [poszcześci]. ◊ con 3 sg m by poszczęścił (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Obdarzyć szczęściem, łaską, powodzeniem; pobłogosławić (zwykle o Bogu); benedicere, facere prosperare, secundare PolAnt (36):

poszczęścić co (11): A záwżdi go záchowa w dobrim zdrowiu iego/ Y wſzytko mu poſzcżęśći z miłoſierdzya ſwego LubPs L2v, cc5v; Pan przed kthoregom ia obliczem chodźił/ poſle z tobą Anyołá ſwego/ y poſzczęśći drogę twą BibRadz Gen 24/40, Gen 24/21, 56; RejPos 257; RejZwierc 245v; BudBib Eccli 4/14; cżynili poſty y długie modlitwy: áby Pan Bog poſzcżeśćił pracą poſłáńcow ſwoich SkarŻyw 536; Y poſzczęśćił P. Bog rády iey [Judyty]/ y lud wybáwiłá/ y ſámá przy zdrowiu y czyſtośći zoſtáłá SkarKazSej 669a, 663a. Cf »po myśli poszczęścić«.

poszczęścić komu, czemu (27): A gdyż dokonanie walki każdej nie jest w mocy tego, kto zacznie, jedno komu Pan Bog poszczęścić będzie raczył Diar 23; LubPs L2v; BibRadz *2, Gen 24/21, 2.Esdr 1/11; BielKron 307v; iż chocia im kęs poſzcżęśći on miſtrz ich [tj. szatan]/ pomagáiąc im onych wydárthkow ich/ [...] áby potym tym ſzáfował wedle woley ſwoiey/ á ie áby potym wziął w opánowánie ſwoie RejPos 85, 257; RejZwierc 245v; BudBib Eccli 4/14; HistHel D2; SkarJedn 336; SkarŻyw 102; [Diar 1566 43; AktaSejmikPozn 1577/34]. Cf poszczęścić komu na kogo; komu na czym; komu w czym; komu ze zdaniem skutkowym; Zwroty.

poszczęścić kogo w czym (1): y rozmnoży ćie Pan Bog twoy á poſzcżęśći we wſſyſtkich ſpráwach [abundare te faciet ... cunctis operibus] rąk twoich/ y w potomkách żywothá twego Leop Deut 30/9.

poszczęścić komu na kogo (1): A gdy mi Pan Bog ná cię poſzcżęśćił/ iuż wolę wſzytkim dobrze vcżynić nie thylko ſam ſobie RejZwierc 101v.

poszczęścić komu na czym (1): A ieſlić Bog poſzcżęśći ná iákim ćwicżeniu/ Mieyże ie záwżdy rádzęć ná pilnym bacżeniu. RejWiz 91.

poszczęścić komu w czym (4): BibRadz *2; SkarŻyw 57, 107; y w tym mu Bog ktory go k temu ſam pobudził poſzczęśći/ iż od Litwy do Ruśi Wielkie Xięſtwo [...] przenieſie StryjKron 712; [TraktKom 331].

poszczęścić komu ze zdaniem skutkowym (9): mieliſmy bitwę drugą z Aráby wielkimi złodźieymi/ poſzcżęśćił nam Pan Bog żeſmy otrzymáli zwyćięſtwo nád nimi. BielKron 457, 309v, 460; A tám iey Bog poſzcżęśćił/ iż y miáſtá obroniłá/ y wielką ſzkodę w onych ludzioch vcżyniłá RejZwierc 86, 80v; poſzcżeśćił Pan Bog pracey iego [Barnabasza]/ iſz go [towarzysza] nálazł. y powiedział mu o zyſkownym bárzo kupnie SkarŻyw 536, 57, 178; StryjKron 712.

[Ze zdaniem dopełnieniowym: Dij benè uertant quod agas. Boże to poſtzeſći co maſz czynić. TerentMatKęt N5v.]

W połączeniu szeregowym (1): Abowiem maſz pewną á iſtotną obietnicę iego/ iżći wſzytko obiecał poſporzyć/ poſzcżęśćić/ y wſzytkich pocżćiwych ſpraw tobie dopomagáć RejPos 257.

W charakterystycznych połączeniach: poszczęścić drogę [czyją] (5), pracą, radę (2), wszytko (3); poszczęścić krześcijanom, słudze; poszczęścić na ćwiczeniu, na wojnie, w posłudze, w sprawie(-ach) (2).

Fraza: »(Panie) Boże poszczęść, [poszczęści] (a. racz poszczęścić)« (2): tak panie Boże racz poſczęſcić/ Wymię twe miły panie. SeklKat E4v; Dii bene vertant, Pánie Boże Poſzczęść Mącz 83d; [TerentMatKęt N5v].
Zwroty: »[co komu] błogosławieństwem poszczęścić« (1): náſze ty pilne ſtáránia nie mogą być doſkonáłe/ ieſli ich nam Pan Bog ſwym błogoſłáwieńſtwem poſzcżęśćić nie racży LubPs cc5v.

»[co komu] po myśli poszczęścić« (1): A ty miły pánie rácz nas tego dniá záchowáć á nam weń wſſytko pomyſli poſſczęſćić RejPs 174.

Szeregi: »poszczęścić i błogosławić« (1): iſz mu Pan Bog poſzcżęśćił/ y oney iego vprzeymey ku towárzyſzowi miłośći błogoſłáwił SkarŻyw 102.

»podpomoc a poszczęścić« (1): tę świętą lekcyą/ [...] tákże y Teſtament nowy Ewánielią Páná Kryſtuſowę/ na Polſką mowę dawſzy przełożyć/ do cżego Pan Bog podpomoc á poſzcżęśćic mi w tey ſpráwie racżył BibRadz *2.

Przen [komu] (1):
Szereg: »posłużyć a poszczęścić« (1): Bo nie kochay ſie w tym iżći tu ſwiát kęs poſłuży á poſzcżęśći zá dozwoleniem iego RejPos 30v.

Synonimy: podarzyć, pofortunić, poszańcować.

Formacje współrdzenne cf SZCZĘŚCIĆ.

Cf POSZCZĘŚCIENIE, POSZCZĘŚCIONY

AL