[zaloguj się]
[pdf]

POTKA (9) sb f

pot- (6), pod- (3).

o jasne.

Fleksja
sg
D potce
A potkę
L potce

sg D potce (2). ◊ A potkę (6). ◊ L potce (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) - XVII w.

1. Starcie zbrojne, bitwa (8): Compositum ad omnem casum agmen, Woysko ku wſzelákiey podcze á przigodzie gotowe. Mącz 310b; Możni bohátirowie sił twoich [Boże] doználi: Prózno ſye ná twóy wierny lud zbiéráli. [...] Bárźiéy o biégu/ niż potce myślili KochPs 71.
Zwrot: »potkę [z kim] mieć« [szyk zmienny] (3): GórnDworz L6v; Tám ácż was w licżbie doſyć niewiele było/ zogromnym woyſkiem Wołoſkim/ y Tureckim/ nietylo Harcże/ ále y potkęśćie miely BiałKaz L4, L2; [[chorąży] mial z nyektorymi podkę, ale za małym zyskiem. ListyPol 1534/76].
Szeregi: »potka a bitwa« (1): Praelium seu pugnam restituere, Podkę á bitwę záś począć Mącz 414a.

»potka a potykanie« (1): Symphoniaci servi, Gracze/ Piſzczkowie/ Trębácze którzy [...] pieniem rozmáytym ku podce á śmiáłemu potykániu nápomináyą. Mącz 436d.

Przen (1):
Zwrot: »[z kim] potkę mieć« (1): Stey náuki [św. Pawła] śmiali śię nietylo Epy[c]urowie/ bezbożny ále teſz y Sáduceuſzowie/ ſktorymi Pan potkę miał BiałKaz D4.
2. Zagadnięcie, zaczepne zwrócenie się do kogoś (1):
Zwrot: »uczynić potkę [na kogo]« (1): Widzątz [Młodzieniec] vbogą rotę/ a zwłáſzcża Przygodę [postać alegoryczna] w łácané ſukni [...]: widźiało ſie mu niepoczeſno iże ſobie ſwiebodnie ſiedli/ nikomu ſie niekłaniaiątz. A tak hardymi ſłowy vcżyni potkę na Przigodę rzekątz: Ty łátany chłopie s tymi łotry drugiemi odrapanymi/ weſzliſcie tu iako świnie ForCnR C4v.

Synonimy: 1. bitwa, boj, natarcie, porażka, starcie, utarczka, walka.

Cf POTKANIE, 1. POTYCZKA, POTYKANIE

KW, ZCh