[zaloguj się]
[pdf]

POWALIĆ (11) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w po-); a jasne.

Fleksja
inf powalić
praet
pl
3 m pers powalili
conditionalis
sg
3 m by powalił
f by powaleła

inf powalić (2). ◊ fut 3 sg powali (2). ◊ 3 pl powalą (1). ◊ praet 3 pl m pers powalili (1). ◊ con 3 sg m by powalił (1). [f by powaleła.] ◊ part praet act powaliwszy (4).

Sł stp notuje, Cn s.v. pokonać kogo, Linde bez cytatu.

Spowodować upadek, przewrócić; iacere humi sternere Calag [w tym: kogo, co (9)] (11): powáliwſzy koniá/ muśiſz ón ząb/ dłotkiem oſtrym vćiąć/ tedy mu záś chęć ku iedzeniu przyydźie. SienLek 169v, 169v, 171; RejPos 331v; Nider werffen. Rzućić o ziemię/ et Powálić. Iacere humi. Calag 368a, 367b; Ale ſkoro do niey przyſtąpiłá: [opętana] ſzáty ná niey podárłá/ y powáliwſzy ią/ mięſo ná niey kąſałá SkarŻyw 226.

powalić na kogo (2): BielKron 375; Drudzy ná leſiech zárębuią drogi/ álbo drzewá podćieráią y powálą ná nieprzyiaćielá. BielSpr 27.

Przen (1): [Mea est ultio et ego retribuam eis in tempore ut labatur (vczaſz aby povalela) pes eorum [Deut 32/35] Glosy III 102/219]
Zwroty: [»powalić bramy piekielne« = zwyciężyć piekło: W pierwſzym dźieśiątku [różańca]/ [...] przypátrowác ſię mamy Pánu/ od vmárłych z grobu wſtáiącemu Kiedy [...] powáliwſzy bramy piekielne/ [...] y trzećiego dniá po śmierći [...] powſtał z grobu BzowRóż 22.]

»powalić ostatek« = zadać ostateczny cios (1): Bo tuż zá nią [za swawolą] wárterzem [tj. jak wartownik] byega niedoſtátek/ Ten gdy ſie kto zátocży powáłi [!] oſtátek. RejWiz 101v.

a. Zwyciężyć; przen; abicere, conficere, deturbare, effligere, frangere, iugułare, pessundare, superare Cn (1):
Szereg: »przemoc i powalić« (1): Teraz ſklenicámi ſie potykáią/ iákoby ieden drugiego przemogł y powálił. PowodPr 73.

Synonimy: przewrocić, wywrocić; a. pobić, pogromić, pokonać, poranić, zwyciężyć.

Formacje współrdzenne cf WALIĆ.

Cf POWALONY

MC