Bez pośpiechu, z wolna; pomału, stopniowo; spokojnie, bez nacisku zewnętrznego; lente, minutatim, otiose, per otium, paulatim, placide, remisse, sensim, suspenso gradu Cn (71): możeſz topolowy lift zielony przykładać na ranę/ á pod tym liftem rana ſie zgoij powoli. FalZioł V 75; pokarm zſtępuie do żołądka á tam ſie powoli zagrzewa y trawi, też z nienagła obracza ſie w wilgotę krewną GlabGad K4; A powoly ſobie rozmyſl A potem my powiedz ſwą myſl. RejKup h7v; BielKom C3; thu będzyeſz miał tylko kſtałt á wizerunk do tego/ á potym ſie práwego gruntu s tych pocżątkow po woli dopytaway. RejWiz A8, 37v, 52, 120, 186v; RejFig Bb8, Bb8v; Potym ty poráźiwſzy miáſto otworzyli/ Więc ony roſproſzone powoli pobili. RejZwierz 6, A5, A5v, 9v, 31, 60, 136v, 139; Odbież ſkokiem wſzyſtkiego/ niech powoli gore BielSat N2 [idem BielSjem]; iż drugi rzewniwego przyrodzenia będąc/ przed płácżem ſwey rzecży nie będzye mogł powiedzyeć/ ſnádniey mu przydzye nápiſáć powoli á przed ſądem cżytáć. BielKron 9; [Brennus] woiował kráiny Włoſkie powoli/ iż ſie mu żadny nie opárł. BielKron 61v; [Huniad] drugim kazał zá ſobą powoli ćiągnąć/ przepráwił ſie táiemnie przez rzekę Moráwę BielKron 243, 55, 202, 383, 386,411,424; Ktho by ſie obycżáynie/ s cżytánim poſtáwił. [...] Doſtąpił by powoli/ práwego zwycżáiu BielKronCies 477; á zá pierwſzym y wtorym rázem w Winie [wapno] vgáśić: ále zá trzećim dáć mu powoli ochłodnąć SienLek 75v, 178; RejAp 61v, 132; Bo á co mu potym iáko Circes ludziom głowy odmieniáłá/ álbo iáko Vlixes pływał/ álbo co Helenká broiłá/ [...] ácż to potym powoli gdy ſie iuż cżego inſzego poducży nie wádzi ſobie dla krotofile cżytáć. RejZwierc 12; Tedy s thego [z płodów ziemi] powoli y grzywná ſie zámnożyć może/ y potrzeby ſwey poććiwey porządny człowiek záwżdy z roſkoſzą vżyć ſobie może RejZwierc 110; lepiey záwżdy początkom zábyegáć/ á powoli káżdey przyſzłey rzeczy przeſtrzegáć. RejZwierc 134; APophtegmatá [...] ktore ſie też y do ćwicżenia y do rozumu innym ná pothym przytrefić mogły. Co potym ludzie vczeni powoli ſobie zbieráli/ y potomſtwu ſwemu ná pámięć zoſtáwiáli. RejZwierc 210; A thám ſie potym powoli doczcieſz co ſie potym sſtáło z onemi nieprzyiacioły iego RejZwierc 265, A3v, 13v, 17, 21, 113 (14); á thák zá tą Kátáráktą iako zá śćiáną/ mogą ſie woyſká powoli sſtánáwiáć á rozrzędzáć BielSpr 19v; Rozum męſtwo to náſz ma/ pieniądze w niewoli/ Ktore ſpokoynie ſiedząc przelicża powoli PaprPan F2v, B2; ieſli nagła potrzebá każe/ pić ią [wodę ciepliczną] y w Lipcu/ y w Siérpniu: [...] ále ieſli powoli/ láto do tego nalepſzé. Oczko 22; lékárſtwá długié powoli ćiáłá álteruiąc/ do tąd máią być dawáné/ áż znáczna popráwá przyydźie Oczko 27, 20, 25v, 35v; [Stolica niezbożności] iáko przez długi cżás budowáć y wyſtáwiáć ſię miáłá/ ták też powoli niſzcżeć muśi. NiemObr 164; Máią też y kápłani/ ktorzy ſkąd kolwiek przychodzą/ mieyſce ſwe w ktorym kilká dni mięſzkáią/ áż ſobie powoli mieſzkánie y poftánowienie vpátrzą. ReszHoz 131; BielSjem 37; PaprUp A3v; Zbytek w domu/ iáko ſuchoty ćiáłu: powoli ſtęka/ ále pewna śmierć. GostGosp 4; A co ſię tycże gotowośći y potrzeb doſtátku do boiu/ to łácno perſuádowáć káżdemu/ że ſobie potrzeby ſpráwi powoli w cżas GrabPospR K4v; CiekPotr 81.

W przeciwstawieniach: »zaraz(em) (3), gwałtem, gwałtownie ... powoli« (5): Bog nie zárázem ále powoli mśći ſie s ſrogim karánim krwie niewinney BielKron 372; A cokolwiek gwałtownie do przyrodzenia przypádnie/ y wzrok do ocżu/ y ſłuch do vſzu/ nie może ták ſłuſznego rozſądku dáć/ iáko gdy tho powoli y obacżono y rozważono będzie. RejZwierc 15; CzechRozm 235v; iáko z żywioł było [drzewo]/ w téſz ſye álbo w ogniu gwałtem/ álbo gnijąc powoli/ obrócić muśiáło. Oczko 5v; bo o ſwe nikt nie karze/ tylko powoli nędzá: o cudze záraz burdá y trudność. GostGosp 20.

W porównaniu (1): Iezus Pan przyſzedł ná lud gruby/ ćieleſny/ á kárku twárdego/ A ták ſie z nimi muśiał powoli y zlekká obchodźić/ iáko z iedną rolą rozmáitymi chwaſtámi/ drzewem/ chroſtem/ ćiernim y oſtem zároſłą. CzechRozm 235.