[zaloguj się]
[pdf]

PRZEPASANY (26) part praet pass pf

e jasne. ◊ -pa- (13), -på- (13); -pa- MurzNT, CzechRozm, SkarŻyw, KochSob, LatHar; -på- BielKron, RejAp (2), BudBib, BudNT (2), WitosłLut; -pa- : -på- Leop (4:1), RejPos (2:3), WujNT (2:2). ◊ -an- (21), -ån- (5) BielKron, BudBib, BudNT (2), SkarŻyw.

Fleksja
sg
mNprzepasany fNprzepasanå
Aprzepasan(e)go Aprzepasaną
pl
N m pers przepasani
subst przepasané
G przepasanych
A subst przepasan(e)

sg m N przepasany (2). ◊ A przepasan(e)go (4). ◊ f N przepasanå (1). ◊ A przepasaną (2). ◊ pl N m pers przepasani (3). subst przepasané (11); -é (1), -(e) (10). ◊ G przepasanych (2). ◊ A subst przepasan(e) (1).

Sł stp s.v. przepasać, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. przepasać.

1. Przewiązany czymś dookoła (24):
Przen [czym] (2): Gdźie dawne Krákuſowe mury podlizuie/ Y gdźie przez tłuſte role ſtrumień zdobiąc piáną Idźie Wiſłá ná pułnoc morzem przepaſána [lege: przepasaną]. WitosłLut A2.
a) Będący jakimś (1): yſłuchay nas Boże zbáwićielu náſz [...]. Kthory przygotywaſz gory w mocy ſwe/ przepáſány moznośćią [in virtute tua accinctus] Leop Ps 64/7.
a. Obwiązany, omotany czymś (najczęściej) wokół pasa lub bioder; accinctus, praecinctus Vulg, PolAnt; cinctus, cinctutus, fasciatus Cn (22): [A Sędzia kazał ią [św. Akwilinę] zwlec/ y przepaſáną dwiemá żołnierzom trzymáć/ á drugim bić SkarŻyw 533.]

przepasany czym (9): á w poſrzodku ſwiecżnikow onych vyrzałem podobnego iákoby ku ſynowi cżłowiecżemu odzianego poderem/ á przepaſánego pod pierſiámi ſznurem złotym. RejAp 12, [13]; Potym wſtáło ſześć par práwie/ Dźiéwek iednáko vbránych/ Y Bélicą przepáſánych. KochSob 55. Cf Wyrażenia.

Wyrażenia: »przepasane biodra« [w tym: czym (1)] [szyk 1:1] (2): á vyźrzałem: A oto mąż ieden odziany lniánemi ſzátámi/ y biodrá iego przepáſáne złothem rydzym [et renes eius accincti auro obrizo] Leop Dan 10/6; BielKron [842]v.

»przepasany pasem« = praecinctus zona PolAnt, Vulg (4): Y wyſzło śiedm án-iołow zkośćiołá/ [...] oblecżeni płotnem cżyſtym świetnym/ á przepaſani v pierśi páſami złotemi. BudNT Apoc 15/6, Apoc 1/13; w pośrzodku onych śiedmi świecznikow złotych [ujrzałem] podobnego Synowi człowieczemu/ obleczonego w długą ſzátę/ y przepaſánego v pierśi páſem złotym WujNT Apoc 1/13, Apoc 15/6.

»przepasany rycerskiem pasem« = noszący broń, tj. zdolny do walki (1): zwołáli wſſyſtki boiowniki/ ktorzy wſſyſcy byli przepaſáni rycerſkiem páſem po wierzchu/ y ſthanęli ná ſwych gránicach. Leop 4.Reg 3/21.

α. O gotowości do drogi (12): Tedy wyſzedſſy Thobiaſz/ nádſſedł młodzieńcá pięknego/ á on ſthoi przepáſány/ á iákoby gotowego ná chodzenie. Leop Tob 5/5.
Fraza: »biodra niech będą przepasane« (1): A ták iy ieść będziećie/ biodrá wáſze niech będą przepaſane [Lumbi vestri accincti]/ teſz boty wáſze ná nogách wáſzych/ y kiy wáſz wręce wáſzey BudBib Ex 12/11.
Przen (10):

przepasany czym [= będący jakimś] (1): gdźie biodrá przepáſáne przyſtoyną duſze y ćiáłá moiego czyſtośćią? gdźie boty ochotnego á vprzeymego ſercá y woley do ſłużby świętey twoiey? LatHar 215.

Fraza: »(niechaj będą) biodra przepasane; mieć przepasaną biodrę« = ktoś jest gotowy, przygotowany na coś; sint lumbi praecincti PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (9;1): Niéchái będą biodra waſze przepaſané i świéce zápáloné/ a wy podobni ludźiám/ którzy czekaią pana ſwego kiedy śię wroci zweſelá MurzNT Luc 12/35; Leop AAA2; y ktoż tu kiedy był áby mogł mieć przepáſáną biodrę ſwoię RejPos 345v, 341v, 343v, 345, 345v; LatHar 215; Niechżeć będą przepáſáne biodrá wáſze (marg) Biodrá przepáſowáć ieſt w czyſtośći ſię chowáć. (–) WujNT Luc 12/35, Luc 12 arg [zawsze przekład tego samego tekstu lub nawiązanie do niego].
2. Ubrany w coś (2):
Wyrażenie: »worem przepasana« = nosząca strój żałobny jako wdowa (1): Nárżekay iáko Dziewicá (Bethulá) worem przepáſána dlá mężá młodośći ſwey: To ieſt/ iáko niewiáſtá ktora mężá vtráćiłá w młodośći CzechRozm 129v.
Przen (1):
Wyrażenie: »zbroją przepasany« (1): Zbroią krzyżá świętego przepáſani Apoſtołowie/ wſzytkę moc nieprzyiaćielſką podeptáli. krzyżem świetym [!]/ iáko káftanem przyzbroieni żołnierze Chryſtuſowi SkarŻyw 399.

Synonimy: 1. obwiązany, obwiniony, obwity; 2. odziany.

Cf PRZEPASAĆ, PRZEPASAĆ SIĘ

LWil