« Poprzednie hasło: PRZEPATROWNIK | Następne hasło: PRZEPATRZAĆ » |
PRZEPATRYWAĆ (3) vb impf
przepatrywać (3), [przepatrzywać].
e oraz pierwsze a jasne.
Fleksja
indicativus | ||
---|---|---|
praes | ||
sg | pl | |
1 | przepatrywåmy | |
3 | przepatrywå |
conditionalis | ||
---|---|---|
sg | ||
1 | m | bych przepatrywåł |
3 | m | by przepatrzywåł |
praes [3 sg przepatrywå.] ◊ 1 pl przepatrywåmy (1). ◊ con 1 sg m bych przepatrywåł (1). ◊ [3 sg m by przepatrzywåł.] ◊ part praes act przepatrywaiąc (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanyvch przykładów).
Znaczenia
1. Patrzeć na wszystkie strony, rozglądać się (1): [Oćieráiąc ſie [Eneasz] z ludźmi/ wſzędźie przepátrywa [suscipit I 438]/ A od żadnégo widźian [...] nie bywa. VergKoch 21.]
a. Zbierać informacje, wywiadować się, szpiegować [co] (1): o Zidzie powyada yſch yeſth [...] ſpyegyerzs thutha wzyemy [...]. Chodziel theſz thu ſnym okolo myaſtha ongi przepatriwayącz polozenye y obrone LibMal 1548/142v.
2. Zaniedbywać, nie czynić [czego] (1): Otoż ia teraz biorę was ná świádectwo przećiw ſobie przed Pánem [...]/ ieſlibych też od kogo brał vpominki/ ábo przepátrywał czyiey ſpráwiedłiwoſći [occultaverim oculos meos ab eo]/ á ia wam nágrodzę. BibRadz 1.Reg 12/3.
[Szereg: »przepatrzywać a zaniedbawać«: iż nie mogą być inácżey obráżenia vwiárowáne iedno żeby káżdy przepátrzywał á zániedbawał wyſtępkow ludzkich. FalcSpr 160.]
3. Badać, poznawać, rozpatrywać [co] (1): Rownie tęż [naukę dobrze jest znać] [...]/ iáko ieſt Perſpektiua [= optyka] y náuka wydana o ważeniu. (marg) Náuka przez ktorą ſubtelnie kázdą [!] rzecz przepatrywąmy. (–) KwiatKsiąż I4.
Synonimy: 1.a. badać, badać się, dochodzić, doświadczać się, doznawać, poznawać, pytać się, wględować, wybadywać, wypatrować, wywiedować się; 2. omieszkawać, omieszkiwać, zaniedbawać, zaniedbywać.
Formacje współrdzenne cf PATRZYĆ.
LWil