« Poprzednie hasło: PRZERYWAĆ | Następne hasło: PRZERYWAJĄCY » |
PRZERYWAĆ SIĘ (6) vb impf
sie (4), się (2).
e oraz a jasne.
Fleksja
inf | przerywać się | ||
---|---|---|---|
indicativus | |||
praes | |||
sg | pl | ||
3 | przerywå się | przerywają się |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | f | by się przerywała | m an | |
n | subst | by się przerywały |
inf przerywać się (3). ◊ praes 3 sg przerywå się (2). ◊ [3 pl przerywają się.] ◊ con [3 sg f by się przerywała.] ◊ 3 pl subst by się przerywały (1).
Sł stp, Cn, Linde brak.
Znaczenia
1. Dzielić się na części lub dziurawić się wskutek szarpnięcia, rozrywać się; rumpi HistAl (2): Zywot náſz ieſt páięcżynie przyrownan/ ktora widzi ſie że bárzo ſubtyłnie ſpráwiona/ á gdy przypádnie ná nię wiatr nagły/ tedy ſie przerywa [rumpitur] y w niwecż obráca. HistAl G2.
Przen (1): A gdy iuż ćiáło znácżnie ſłábieć/ y nitká krotkiego y ſłábego żywotá mego przerywáć ſię pocżnie/ á wáły y gromy rozlicżnych pokus/ zawiſnych y okrutnych cżártow ná mię ſrodze zewſząd bić pocżną/ pomyl ſzyki/ nadobrotliwſzy Iezu/ przećiwnikom moim LatHar 641.
2. [Doznawać wyłomu wskutek naporu wody: jedno się często [staw] przerywa, przeto w nim tym mniej ryb. LustrRaw 18; Młynarze dziedziczni mają [...] też i role ku młynikom wolne, bo młyny często przesychają i groble się im często przerywają. LustrMaz I 103, II 74.]
3. Kończyć się, nie trwać dalej (4): máią pod ten czás tego niebeſpieczeńſtwá/ mieſzkáć ći pánowie Prowizorowie y Podſkárbiowie przy oſobie náſzéy/ [...] innych władza nie ma ſie przerywáć. SarnStat 443; [żeby z ſkrzynie krolewſkiey [...] ſpilnością nákłády dáwano tym mężom/ áby ſie nie przerywáłá robotá [tj. budowa świątyni] Leop 1575 1.Esdr 6/8].
a. O wypowiedzi; impediri Vulg (2): Potym pan Koſtká powiedział tak. Záprawdę niemiáłáby ſie tá ták cżyſtha rzecż páná Kriſkiego przeriwáć/ iedno iż [...] GórnDworz E4; áby ſię nie przerywáły modlitwy wáſze. WujNT 1.Petr 3/7.
b. O dolegliwości (1): abowiem natura gdi pocżuie wnątrz one [lege: onę] przećiwną rzecż tedy chcząc ią przemoc poruſza ſie z wielkim gwałtem, w ktorim gwałcie y niemoc ſie przeriwa GlabGad K7v.
Synonimy: 1. dzielić się, rozpadać się; 3. kończyć się.
Formacje współrdzenne cf RWAĆ.
SBu, ALKa