[zaloguj się]
[pdf]

PRZESTRZEŃ (1) sb f

Oba e jasne.

Fleksja
sg
D przestrzeni
L przestrzeni

sg [D przestrzeni.] ◊ L przestrzeni.

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

Szeroki, rozległy, otwarty obszar; puste miejsce:
Wyrażenie przyimkowe: »na przestrzeni« = w pustym miejscu:

~ [W przeciwstawieniu: »w gęstwie ... na przestrzeni«: Y owſzem pſy po rogách trzyma⟨y⟩/ lecż nie w gęſtwie/ W poluć chárt ná przeſtrzeni pokaże ſie w męſtwie. BielawMyśl D2.

Wyrażenia: »w polu na przestrzeni«: BielawMyśl D2 cf W przeciwstawieniu.

»wiatrom na przestrzeni« = w miejscu przewiewnym: [w nocy nieczystości są wyrzucane na ulice] dlatego też co znaczniejszy i ochędożniejszy nierano wstają i dla smrodu i dla powietrza; i by nie tak przestrone było i czyste powietrze, pewnieby siła złego urosło z tego plugastwa, jedno że siedzi wiatrom na przestrzeni i obwysz. DiarPeregr 86. ] ~

Przen: W antropomorfizowanym opisie gry w szachy:
Wyrażenie przyimkowe: »na przestrzeni« = w pustym miejscu:

~ W przeciwstawieniu: »w cieśni ... na przestrzeni«: Ták tedy mowią gracże náucżeni/ W ciesni mąż Rycerz/ á Pop ná przeſtrzeni. KochSz B2v. ~

a. [Pełne morze: Menetes nie znácznych kámieni Boiąc ſie/ ſwą kierował nawę ku przeſtrzeni [proram pelagi detorquet ad undas V 165]. Gdźie ſtroniſz? ku ſkálé ſie miey Méneté záśię/ Głoſém wołał nań Giás VergKoch 124.

przestrzeń czego: Srogié báłwany wſtáią/ á my rozgromieni Po ſzérokiégo morzá lećiemy przeſtrzeni [dispersi iactamur gurgite vasto III 197]. VergKoch 71.]

Synonimy: miejsce, plac, pole, przestwor.

Cf PRZESTRONIA, PRZESTRONNOŚĆ, PRZESTROŃ, 1. PRZESTRZENIE, PRZESTRZEŃSTWO

AĆ