[zaloguj się]
[pdf]

PRZYNIEWOLIĆ (6) vb pf

e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w niewolić).

Fleksja
inf przyniewolić
praet
sg pl
3 m przyniewolił m pers przyniewolili

inf przyniewolić (2). ◊ fut 3 pl przyniewolą (1). ◊ praet 3 sg m przyniewolił (2). ◊ 3 pl m pers przyniewolili (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII(XVIII) – XVIII w.

1. Zmusić, aby ktoś coś zrobił wbrew swej woli; premere HistAl; subicere Vulg [w tym: kogo (5)] (5): [Aaron przeprasza Boga:] przyniewolili mię/ y zábić mię chćieli. nie zchućim to vcżynił. SkarŻyw 491.

przyniewolić k(u) czemu (3): Ani ludziom áni zwierzętom pánuiemy/ mamy to ſobie ná okrucieńſtwo prziniewolić ku ſlużbie cżłowieká HistAl I7; Leop Gen 15/13; RejPos 23.

[przyniewolić czym: Wy [...] niemielibyſcie [...] potrzeby cżekać/ ani takowego przymuſzenia ku obronie oycżyzny ſwey/ ktorą bywaią przyćiſnieni ludzie ſproſni á nicżemni/ ktorzy niechczą pierwej nicz dobrego cżynić/ ani o ſię radzić/ aż ie muſiſz przyniewolić kijem/ powrozem/ prętem/ wieżą. OrzKsiąż Gv.]

cum inf (1): Dárius Hidaſpow ſyn zayrzał Pánnonom wolnośći/ poſłał ná nie Megabizá Hetmaná ſwego/ ktory ie przyniewolił ſłużyć BielKron 296.

[Ze zdaniem dopełnieniowym: Dyabeł krążyć y poduſzczáć może; przyniewolić/ abyś zgrzeſzył/ on niemoże HerbNauka e5v.]

2. Ograniczyć wolność [co] (1): Bo ow co ſie z [niewiastą] wielkiego ſtanu ożenił/ nie może być inácżey áby wżdy ſtaniku ſwego iáko táko przyniewolić nie miał/ bo iuż y więtſzym koſztem y w więtſzey powadze/ y w więtſzey trudnośći onę miłośćiwą chowáć muśi/ niżli powinien wedle ſtaniku ſwego. RejZwierc 31.

Synonimy: 1. kazać, przymusić, przynucić, przynukać, przypędzić, przywieść.

Formacje współrdzenne cf NIEWOLIĆ.

Cf [PRZYNIEWOLENIE], PRZYNIEWOLON

ZCh