przymusić do czego (15): BudBib b2; ModrzBaz 33; y podał ią [cesarz świętą Martynę] Iuſtjnowi ſtárośćie/ áby ią ieſzcże męcżjł/ y do ofiar Bogom przymuśił. SkarŻyw 21; Oſtátki ich [Jaćwierzów] Boleſław mieczem do wiáry Chrzeſciáńſkiey przymuśił StryjKron 340; y pewnieby ſię był z nim [Jan z Cyryllusem] nie pogodźił/ by ſię był w to nie włożył Ceſarz Theodozyus/ ktory go do zgody z Cyrilluſem przymuśił. NiemObr 137; GórnRozm Mv; SarnStat 522. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »gwałtem przymusić«, »prawem przymusić«.

przymusić k(u) czemu [= do zrobienia czego] (8): MurzHist Iv; Káźimierz Krol Polſki/ Zygmunthá dziſieyſzego oćiec/ poráźiwſzy ie [Krzyżaków]/ y przymuſił ku iednániu pod vmową BielKron 230v; Perferre rogationem per vim, Gwałtem nieyáką vſtáwę wnieść wtłoczić y przimuśić ku trzimániu. Mącz 357c, 359c; A co inégo iedno nie wedle Ewányeliéy/ Compelle intrare? A niechceſz/ więc muśiſz. (–) A któż go ktemu przymuśi? OrzQuin S2v; tedy iuż ſąd [...] ma przymuśić tákiégo pozwánégo ku odpowiedániu/ to ieſt/ ſkazáć áby odpowiedał ná pozew SarnStat 1163. Cf »przymusić mocą«, »strachem przymusić«.

przymusić ku czemu [= do dania czego] (1): Ten [Ozyjasz] ſie cnotliwie záchował [...] przeto mu Pan Bog dał zwycięſtwo/ iż okolicżne nieprzyiaciele poráźił/ á ku trybutowi ie ſobie przymuśił BielKron 87v.

przymusić na co (2): Rokv przeſzłego Xięża Capitułi Poſnanſkei veſpołek y ſ biſkvpem/ niewiem iakim dvchem nadchnieni/ y pobvdzeni chcieli mię gwałtem przymvſić/ naczięſke prziſięgi. ktore mi ſię widzą być przeciw panv bogv/ y ſvmnięniv memv SeklWyzn 3v; MurzHist C2.

przymusić o co (1): á ktoryby od ſądu odſzedł vpornie winy nie obręczywſzy/ tháki ma być przykazan w winie 14 grzywien/ o ktorą winę my go przymuſiem dáć y kmiećia wroćić. UstPraw F2v.

przymusić w co (1): Mącz 56c cf »przymusić a przywieść«.

przymusić czym (16): BibRadz I 10b marg; BielKron 437; KwiatOpis B3; BielSpr 43v; vporne ábo zákámiáłe [małżonki]/ áby Vrzędowi oznaymili [strofarze]/ ktory by ie słuſznym karániem do ich powinnośći przymuśił. ModrzBaz 33; Acz mowią iż ich [hordy] Witołd nie przymuśił woyną/ Ale przećiw Krzyżakom namową przyſtoyną. StryjKron 507, 340. Cf Zwroty.

cum inf (18): OpecŻyw 4; Dla tego wam mocnie przykázuiemy ábyſcie dobrowolnie wyſzli z wáſzych łodzi/ drzewiey niż was ogień przymuſi okrutnie vpadáć HistAl D8; Y zá pomocą Bogá wſſechmogącego/ poráźili wyſzey dziewięć tyſięcy ludzi/ á więthſzą cżęść woyſká Nikánorowego od ran zemdloną/ przymuſili vćiekáć. Leop 2.Mach 8/24, Luc 14/23; UstPraw F2v; wten cżás Perſowie pogoniwſzy ie [Turków] ná nie ſtyłu vderzyli przymuſieli ie vćiekáć do Bábiloná BielKron 312, 154v, 231, 339v; BielSpr 43v marg; nie wzgląd iákiey godnośći moiey/ mnie tu przed táką Coronę ták zacnich oſob/ wyſádźił. Ale poſłuſzeńſtwo ſtárſzych moich/ mnie śię tego podiąć przymuśiło. BiałKaz H2; ktorzy [Rusacy] Litwanow po długich z nimi trudnościách zniewolili/ y przymuśili tribut dawáć StryjKron 46; KochFrag 44; Y rzekł pan ſłudze: Wynidź ná drogi y miedzy opłotki: á przymuś wniść; áby był dom moy nápełnion. WujNT Luc 14/23, s. 59 marg, Mar 6/45, s. 256, 869.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: do tego (6); aby, żeby (15), że, iż (10)] (25): A Ieſus natychmiaſt przymuśił vcznie ſwoie/ aby wśiedli włódź i iachali przed nięm na drugą ſtronę MurzNT Matth 14/22, Matth 27/32; Aliquem ad laqueum compellere, Przimuśić kogo áby ſie obieśił. Mącz 287b, 340a; RejPos 286; Then Zamek Schwed gwałtownym ſturmowánim/ y ſtrzelanim przymuśił/ iſz ſie muśiał poddáć. KwiatOpis B3; BielSpr 39v; BudBib 4.Reg 5/23; BudNT Matth 27/32; chceſzli ſię weſoło ze zwyćięſtwem do Ceſarzá wroćić: przymuś do tego Gerwázego y Protázego/ áby Bogom ofiárowáli SkarŻyw 566, 29, 142; poſłáli do Olhy dwádzieśćiá oſob zacnych námawiáiąc ią łágodnie/ á potym grożąc y chcąc ią do tego przymuśić/ áby zá ich Xiążę [...] w małżeńſki ſtan poſzłá StryjKron 122, 380, 587; tego [cesarza Fryderyka Barbaruzę] Alexánder Papież ſtrapił/ y do tego przymuśił/ iż przed nim vpáść muśiał NiemObr 167; Phil S2; OrzJan 106, 120; LatHar 699, 712; A wychodząc náleźli człowieká Cireneyczyká/ imieniem Symoná: tego przymuśili áby nioſł krzyż iego [Jezusa]. WujNT Matth 27/32 [przekład tego samego tekstu: MurzNT, BudNT, LatHar (2), WujNT Mar 15/21], Mar 15/21, s. 256, 434; [Ale y ten [Ochozyjasz] poſtępował drogámi domu Achábowego: ábowiem mátká iego przimuśiłá go żeby bezbożnie cżynił. Leop 1577 2.Par 22/3 (Linde)].

Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: mowiąc (1), rzekąc (1)] (2): MurzNT Luc 24/29; Y przybliżyli ſię [dwaj uczniowie] ku miáſteczku do ktorego ſzli: á on [zmartwychwstały Jezus] okázował iákoby dáley miał iść. Y przymuśili go/ mowiąc: Zoſtań z námi WujNT Luc 24/29.