[zaloguj się]
[pdf]

PRZYTRUDNIEJSZYM (25) ai indecl i av

przytrudniejszym (24), przytrudniejszem (1) MurzHist.

Oba e jasne.

Sł stp brak, Cn: przytrudniejszym, Linde XVII w. (z Cn) błędnie: przytrudniejszy.

I. ai Dość trudny; subdifficilis Mącz, Calep, Cn (19): [Obiter illud notandum comparatiuis interdum praeponi particulam przy, vt cum dicimus, To mi będzie przytrudnieyſzym. StatorGramm C5.]
a. Wymagający wysiłku umysłowego; abstrusior Mącz (17): W ſámym záſię wykładźie ná mieyſcách niektorych gdźie były przy trudnieyſzym ſłowá/ y węzłowáte ſentencie ábo cżąſtki/ chcąc áby wżdy ſię łácwieyſzymi zdáły/ tedychmy przydawáli ſłowá niektore BibRadz *5v, *5v; Existit hoc loco quaestio subdifficilis, Powſtáye ztąd gadká przitrudnieyſzym. Mącz 396d, 425b, 467a; GórnDworz F5v; LEcż iużby to łácnieyſza rozumieć y wierzyć iż Bog ieſt iſtność/ ále iáka to ieſt iſtność iuż to nie náſzego rozumu. Ale to ieſzcże przytrudnieyſzym będzie/ iż w tey iſtnośći tego dziwnego Boſtwá ſą trzey ſtanowie RejZwierc 9v; NiemObr 96; Calep [1015]b; [Volck Vvv2; Piąté kśięgi ſą ſądowé: któré trochę przytrudnieyſzym były. Naprzód z téy miáry/ [...] żem w práwie nie názbyt práktyk. JanStat [**11]v, [**10]; OrzPolic 38].

przytrudniejszym na kogo (5): prawdáć miły brácie/ Iże to przytrudnieyſzym bárzo iście ná cie. Bo wiele ludzi ſobie głowy pokáźili/ A máło ſie w tych dziwiech przedſię obacżyli. RejWiz 143v, 116v; RejZwierz 52v, 71; Niechże go [dziecka] z młodu nie báwią owemi Grámmátykámi/ Logikámi/ Aritmetykámi/ boć to y ná ſtáre przytrudnieyſzym RejZwierc 12.

przytrudniejszym z kim [= mówiąc o kimś] (1): (nagł) Woiewodá Bełſki z Dąbrowice/ z brácią. (–) TV ná mię przytrudnieyſzym/ s tym zacnym narodem/ Bo w káżdych ſwoich ſpráwach/ proſto idzie brodem RejZwierz 52v.

Wyrażenie: »miejsce przytrudniejszym« (3): Sąć wpráwdźie niektoré wnim [w Liście św. Piotra] mieśca przytrudnieiſzem wſzakże ich niewielé. MurzHist Sv; BibRadz *5v; WujNT 211 marg.
b. Niełatwy do zdobycia, osiągnięcia (1): A wżdy ty [ojcze] iedno v mnie ſámey mieſzkaſz w domu/ Cżás by ſie też gdzie vdáć ku inemu komu. Widząc iż nam cżeladki y dziatek przybywa/ A żywność przytrudnieyſzym toć ieſt prawdá żywa. HistLan A3v.
c. Ciężki, kłopotliwy (1): (nagł) Tu ſye iuż pocżynáią przypadki oſob ku ſprawam ſwieckim należących. A napirwey Krol/ álbo iáki przełożony. (–) TO tu więc przytrudnieyſzym/ kogo wſzytki ocży/ Szácuią záglądáiąc/ y we dnie y w nocy. RejZwierz 100.
II. av Dość trudno, z trudem, ciężko (6):
a. Wymagając wysiłku umysłowego; contorte Mącz (5): Contorte aliquid dicere, Záwikłánie/ kręto przitrudnieyſzym Mącz 459c; Tego tedy miáſtá obywátelow/ iáko w wierze ſtałych/ nápomina tym liſtem Páweł S. áby iáko poczęli/ ták poſtępowáli: o wyſokich táiemnicách wiáry/ przytrudnieyſzym z nimi rozmawiáiąc WujNT 666; Rzymiánie [...] zebráli záś té któré mamy odrobiny ięzyká Láćińſkiégo, y do potomnych podáli: przy trudnieyſzym wprawdźie: bo co przedtym był v przodków ich [język] przyrodzony y właſny, to teraz nie z mnieyſzą pracą, iáko my, [...] v tychże co go zá ich przodków podániem vmieią, dochodźić muſzą. JanNKar C2.

W przeciwstawieniu: »przytrudniejszym ... łacno« (1): iż co w iednym [przekładzie] ieſt przytrudnieyſzym/ to w drugim ieſt łácniey wyráżono WujNT przedm 17.

W funkcji orzecznika [cum inf] (1): [PRzytrudnieyſzym ieſt, pátrzáć: gdzie ktora ieſt Licżba/ po kráiach znácżona. HerbOdpow Hhh4.]

~ przytrudniejszym komu (1): PRzytrudnieyſzym tę głowę [Mikołaja Mieleckiego] mnie wyſłowić będzye/ Ieſliż tu zemną Pálás w tę rádę nie ſiędzye. PaprPan V3v. ~

b. Wymagając umiejętności i pokonywania przeszkód; w funkcji orzecznika [cum inf] (1):

[przytrudniejszym komu: Cżego [zdobycia runa] gdyby dokazáli/ rozumieli ták ſobye/ że im to sſtać ſie miało zá wielką á známienithą cżeść y ſławę/ iákoż iednák tego dokazáć przytrudnieyſzym było/ gdyż tám wielka niebeſpiecżność byłá HistTroj Bv.]

W przeciwstawieniu: »łatwie ... przytrudniejszym« (1): Nihil dictu facilius, Latwieć rzec/ subaudiendum, ále czynić przitrudnieyſzym. Mącz 86b.

c. [Niełatwo do zdobycia, osiągnięcia; w funkcji orzecznika [komu o kogo]: O co acz nam w tym żałosnym zaniedbaniu wychowywania sług Bożych, [...] przy [czasie] [błędne uzupełnienie wydawcy] trudniejszym [lege: przytrudniejszym] nam, mówię, o pomocniki takie, jednak na ten czas, do dalszego opatrzenia, ku usługowaniu przez te święta dni szlę wmm. br. Jana Recordata, dyjakona naszego AktaSynod IV 361.]

Synonimy: przycięższym; I. niełacny, niełatwi; II. ledwie, niełacno, niełatwie.

Cf PRZYTRUDNIEJSZY

AĆ