[zaloguj się]
[pdf]

PRZYZWANY (43) part praet pass pf

przyzwany (34), przyzwan (9).

W formach złożonych -an- (29), -ån- (3); -an- : -ån- SkarJedn (5:1), SkarŻyw (7:2). W formie niezłożonej -ån.

Fleksja
sg
mNprzyzwany, przyzwån fNprzyzwanå
D Dprzyzwan(e)j
pl
N m pers przyzwani

sg m N przyzwany (19), przyzwån (9); ~ (attrib) -any (2); ~ (praed) -any (15), -ån (9); -any GroicPorz, Leop, SkarJedn (2), SkarKaz; -ån BielKron (2), Mącz, RejPos, ModrzBaz; -any : -ån SkarŻyw (7:2), StryjKron (3:2). ◊ f N przyzwanå (3). ◊ D przyzwan(e)j (1). ◊ pl N m pers przyzwani (12).

Składnia dopełnienia sprawcy: przyzwan(y) od kogo (11), przez kogo SarnStat (2).

Sł stp s.v. przyzwać, Cn s.v. wezwany, Linde brak.

I. W funkcji podstawowej (42):
1. Wezwany do przybycia; accersitus Mącz, Modrz, JanStat, Cn; advocatus Vulg (35): Przyzwány od mocznieyſzego odeydzi: á potym záiſte więcey ćie będzie wzywáć. Leop Eccli 13/12; BielKron 220; Nuncio regis accersitus, Przes poſelſtwo kroliewskie przizwány/ álbo zá roſkazániem kroliewskim prziſzedł. Mącz 254a; ModrzBaz 46; SkarJedn 311; Przyzwány [Teofilus] od Arcybiſkupá/ ná poświęcenie iácháć niechćiał/ áſz práwie mocą przymuſzony iáchał. SkarŻyw 171, 124, 436, 517; ieſli ná potym Stároſtowie y Dźierżawcy náſzy przyzwáni nie przyiecháliby ku czyniéniu gránic/ winą dwádźieśćiá y ośm grzywien przez nas niech będą karáni SarnStat 493 [idem] 840, 1011.

przyzwany do kogo (2): Był ieſzcże [Symeon] przyzwany drugi raz do Krola: y przed nim wiele mężnie y wolnie mowił o S. wierze Chrześćiáńſkiey SkarŻyw 305; StryjKron 692.

przyzwany ku czemu [= w jakim celu] (2): którzy [starostowie i dzierżawcy] przez Kommiſsarze przyzwáni ku rozgrániczeniu dóbr náſzych z dobry przerzeczonéy ſzláchty/ zbrániáią ſie przyiecháć. SarnStat 493 [idem] 840.

przyzwany na co (4): Rozdział 18. Iáko ná ten wielki Synod Floręncki [...] Ormianie/ Iákobitowie/ y Murzynowie/ álbo Ethyopiáni byli przyzáwni [!] y co ſię z niemi ſpráwiło. SkarJedn 301 [idem] A*v, 309, 314.

przyzwany na co [= w jakim celu] (1): Károlus wielki ná obronę kośćiołá Rzymſkiego przyzwany. SkarJedn d6v.

przyzwan(y) skąd (2): ktory [Uriasz Hetejczyk] od woyſká do Ieruzálemá będąc przyzwan/ y do domu niechćiał iść ModrzBaz 113v; [św. Franciszek] Vcżyniony Miniſtrem ziemie świętey/ to ieſt Hieruzálem/ [...] á ztámtąd przyzwány/ á nád klaſztory Włoſkiemi przełożony SkarŻyw 462.

przyzwan(y) dokąd (5): ModrzBaz 113v; Gdy [św. Epifaniusz] ſię iuſz bárzo z ſtárzał: przyzwan ieſt od Ceſarzowey Eudoxyey/ y Theophilá Alexándryiſkiego Pátryárchy/ do Cárogrodu SkarŻyw 455, 212, 490; Potym Miſtrz ſam Ludwik z Comendatory był do Toruniá przyzwány StryjKron 647.

Ze zdaniem celowym (2): BielKron 155; Do tego S. Auzderbertá od ſtárſzych ſwoich przyzwána ieſt/ áby on nowy klaſztor [...] vfundowáłá. SkarŻyw 193.

Wyrażenie: »zasię przyzwan« = wezwany do powrotu (1): Gdy przyiechał [Ariusz]/ zwyciężon ieſt y wygnan precż/ ale po śmierći Konſtántego záſię przyzwan od Konſtáncyuſá/ áby ſie gadał przed nim z Alexándrem biſkupem. BielKron 155.
a. Przez Boga (3):

przyzwany skąd (2): Co w piſmie ſwoim Moyzeſz opowiedźiał/ [...] to ſam oſobą ſwoią z otchłáni świętych oycow przyzwány/ zeznawa SkarKaz 117b, 119a.

Przen: Wezwany do wiary (1):
Wyrażenie: »do zbawienia [do kogo (= Boga)] przyzwany« (1): iż dawno [trzej królowie] do zbáwienia v Prorokow y do Meſſyaſzá przyzwáni/ y iemu ſą zá dźiedźictwo iego obiecáni: áby mu ſłużyli y zbáwienie od niego bráli SkarKaz 517a.
b. Wezwany, aby wesprzeć zbrojnie (3): Przeto roku 1298. Krol Litewſki Witenus ná proźbę od Ryżan przyzwány/ Karkuſſá zamku dobył StryjKron 308.

przyzwan(y) przeciw komu (2): iż [Tatarzy] nie przymuſzeni żadną woyną/ ále dobrowolnie [...] od Witołdá przećiw Krzyżakom przyzwáni/ do Litwy przyſzli StryjKron 507. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »przyzwan [przeciw komu] na pomoc« (1): ktory [car Sachmat] [...] ſkárżył ſię [...] ná Pány Polſkie y Litewſkie/ iż od nich prożnymi obietnicámi był przyzwan przećiw Cárzewi Prekopſkiemu ná pomoc StryjKron 692.
2. Pozwany do sądu (4):

przyzwany ku czemu (1): ále inni práwuiący ſie/ ná wtórym mieyſcu nápiſáni/ niech będą miánowáni/ y ku ſłuchániu przyzwáni [ad audientiam evocentur JanStat 490]. SarnStat 784.

Wyrażenia: »przyzwany przed sąd [czyj]« (1): Appellatus, Strona która bywa ruſzona/ álbo/ przizwána przed ſąd ynſzego ſędziego. Mącz 13a.

»przyzwany do sędziego [o co]« (1): OSyádły kupiec gdyby od ſąſyádá ſwego ná drodze był hámowány/ á przyzwány do obcego Sędźiego o dług/ á on pozwány wybił by ſye ſłuſznymi przyczynámi do práwá ſwego: thedy [...] GroicPorz m3.

a. O Sądzie Ostatecznym (1):
Wyrażenie: »[do czego (= w jakim celu)] przyzwany na sąd« (1): Gdyż niewierni iuż oſądzeni ſą/ mowi Pan/ nie do wypytánia áni do ſądzenia/ ále tylo do ſłuchánia wyroku przyzwáni ná ten ſąd będą. SkarKaz 4b.
3. Powołany, wezwany do jakiegoś zadania (2):

przyzwan ku czemu (1): Admisceri ad aliquod consilium. Być przizwan ku nieyákiey rádźie. Mącz 224a.

a. Przez Boga [do czego] (1):
Szereg: »przyzwan a przypuszczon« (1): Do ktorego powołánia [= posłannictwa apostolskiego] iuż też był ten Apoſtoł s. [tj. św. Łukasz] iákochmy ſłyſzeli/ przyzwan á przypuſzcżon z wezwánia Duchá s. RejPos 287v.
** Bez wystarczającego kontekstu (1): Advocatus, przyzwany BartBydg 5.
II. W funkcji przymiotnika (1):
Zestawienie: praw. »przyzwany rok« = dodatkowy termin rozprawy, zwłaszcza wyznaczony w celu wykonania wyroku przez stronę, która proces przegrała (1): terminus concitatus, przizwany rok BartBydg 157.

Synonim: II. zest.: »rok przypowieszczony«.

Cf NIEPRZYZWAN, PRZYZWAĆ

LWil