[zaloguj się]
[pdf]

PURGOWAĆ (33) vb impf i pf

impf (32), pf [part praet act] (1).

a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w -ować).

Fleksja
inf purgować
indicativus
praes
sg pl
3 purguje purgują
fut
sg
3 m będzie purgowåł

inf purgować (5). ◊ praes 3 sg purguje (16). ◊ 3 pl purgują (8). ◊ fut 3 sg m będzie purgowåł (1). ◊ part praes act purgując (2). ◊ part praet act purgow(a)wszy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Oczyszczać organizm ze zbędnych substancji organicznych [wypróżniam co – purgo Cn] (33):

purgować co (2): Naprzod krwie vpuſciwſzy/ potym kolerę purgować FalZioł V 5v. Cf purgować co z czego.

purgować co [= skąd] (4): Kiedy kogo oczy bolą tedy mądry lekarż chcąc ie vleczyć purguie wſzyſtkę głowę GórnRozm I4, I4 [2 r.]; dym wthákié [tj. chore] vſzy wpuſzczáć trzebá/ [...] meaty záwárté przepráwuiąc/ dobrze przedtym ćiáło purgowawſzy Oczko 14v.

purgować kogo z czego [= co się usuwa] (1): A tho gdyby kogokolwiek miał purgować z iakiego kolwiek zbytku, to ieſt z zbytniey ktoreykolwiek wilkoſci, [...] Ma pilnie obacżyć rzecży niżey mało napiſane. FalZioł V 103.

purgować co z czego [= skąd] (1): Takież y inſzich niemoci przycżyny poznawaiąc tam ie purguią z onych cżłonkow. GlabGad C6.

a. Mieć własność oczyszczania, powodować sobą oczyszczanie (26): Ten ſyrop pić raz przez dzień rano, Ieſtli będzie purgował/ tedy gi może brać przez trzeci dzień. FalZioł II 21d, I 46b; Oczko 23.

purgować co (21): ábowiem ty rzecży [tj. paproć i sosna] też purguią flegmę. FalZioł I 125c; Modrzewowa gębka purguie naprzod flegmę á potym Melankoliją FalZioł III 3c, I 45c, d, 50a, 53c, 101b (14). Cf purgować co z kogo, z czego.

purgować co z kogo, z czego (7): á wſzakoż [to ziele] wątrobie ieſt barzo przijemne/ tym obycżaiem iſz niecżyſthoſći ſniey purguie FalZioł I 108b; TAmarindi wywodzą purguiącz z ciała kolerę y zapalenie iey vſmierza FalZioł III 6a, I 31b, 46d, 141b, 147b; Cżemu ſiara krowia to ieſt mleko oddoione hnet po iey ocieleniu zdrowſze ieſt nad inne, (–) Bowiem na on cżas takie mleko bywa rzadkie á tak nie wiele kurzawy z niego w głowę pochodzi, y owſzem purguie wilgoſci z cżłowieka GlabGad H5.

Szereg: »purgować, (a) czyścić« [szyk 1:1] (2): FalZioł I 11c; Catharticum medicamentum, Lekárſtwo ktore cziśći á purguye. Mącz 41b.

Synonim: przeczyścić.

Formacje współrdzenne: purgować się, ekspurgować, przepurgować, przepurgować się, wypurgować, wypurgować się

Cf PURGOWAN, PURGOWANIE, PURGUJĄCY

ECB