[zaloguj się]
[pdf]

KILA (107) pron

kila (58), kielo (27), kilo (14), kiela (3), kila a. kilo (4), kielo a. kiela (1); ki(e)la RejFig, WujJud (2), Strum, BiałKaz, SkarJedn (7), SkarŻyw (32), WisznTr, ActReg, WujNT, SkarKaz (4), SkarKazSej (3), KlonWor; ki(e)lo PatKaz III, OpecŻyw, FalZioł (19), HistAl, BielSat, RejZwierc, CzechRozm (2), StryjKron; ki(e)la: ki(e)lo LibLeg (1 : 1), BielKron (1 : 3), SienLek (4 : 10). [Za formy wątpliwe uznano przypadki zależne odmienne, G -a oraz A m pers -a z tekstów, w których nie ma zaświadczonej pewnej odmianki lub występują obie pewne odmianki. Wyżej wymienione formy z tekstów, gdzie występuje jedna odmianka pewna, zostały pod nią podciągnięte.]

ki- (76), kie- (31); ki- PatKaz III, OpecŻyw, LibLeg (2), RejKup, HistAl, RejFig, BielSat, RejZwierc, WujJud (2), BiałKaz, CzechRozm (2), SkarŻyw (32), StryjKron, WisznTr, ActReg, GostGosp (2), WujNT, SkarKaz (4), SkarKazSej (3), KlonWor; kie- BierEz, Strum; ki- : kie- FalZioł (1 : 18), BielKron (4 : 1), SienLek (5 : 9), SkarJedn (6 : 1).

Wszystkie samogłoski jasne (w tym w a 3 r. błędne znakowanie).

Fleksja

N m pers kila (3). subst kila (6), kilo (1). ◊ G kila (5), [kielu]. ◊ A m pers kilo (2), kila (1). subst kila (41), kilo (37). ◊ I kilą (3), kil(e)m (1) SkarŻyw (3 : 1). ◊ L kilu (6), kilo (1) FalZioł. [N i A (91), w pozostałych przypadkach: decl (10), indecl (1) FalZioł, decl a. indecl [forma G kila] (5).]

Składnia orzeczenia: w pl (m pers): kilka są, byli (4), w sg (n): kila jest, było (4); pl FalZioł, BielSat; sg BielKron, Strum; pl: sg WujJud (1 : 1), SkarŻyw (1 : 1).

Składnia przydawki: w pl: tych kila (G) (1).

Składnia zgody lub rządu z rzeczownikami przedmiotu liczonego dla poszczególnych przypadków: w składni zgody G (5), A (1), I (1), L (5) [w tym: sg (4), pl (1)]; w składni rządu: N (8), A (80), I (3), L (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Zaimek liczebny nieokreślony; zastępuje jakąś liczbę od dwu do dziesięciu lub w ogóle niewielką liczbę; aliquammulti, aliquanti, aliquot, aliquotfariam Cn (107): potim na oſtatku wezmi piłuły kylo FalZioł I 6c, I 4c, V 92; LibLeg 10/56; Z lewey ſtrony pánow ſwieckich przednieyſzyeh kielá ſtáło z tyłu krolewſkiego BielKron 307v; Náſkrob mydłá Barſkiego iákoby poł iáiá/ przyſyṕ ſoli ſzczypki á kielo bobkow/ łáien myſzych SienLek 61; á gdy iuż przeſtydnie/ przyléy w nię kilá białków iáiowych SienLek 162v, 155v, 174v; RejZwierc 235; CzechRozm 152v; SkarJedn 343; kilá par dworzánow iego/ ſzli ná przechacżkę do ogrodow SkarŻyw 76; Theophilus [...] ſkilą Biſkupy do Konſtántynopolá wiáchał. SkarŻyw 89, 87, 89 [2 r.], 97, 332; W Ieśieni lepiey w ſkorách nákupić bydłá do ſolenia/ [...] bo zábiiáiąc po kilu ná tydźień/ tedy mu podroby zoſtáną. GostGosp 70; WujNT 740; SkarKaz 454b; Bierzem przykład z tych kilá przeſzłych ſeymow SkarKazSej 695b; KlonWor 9.

W eliptycznym połączeniu współrzędnym z poprzedzającym rzeczownikiem w sg z domyślną przydawką „jeden” (1): Trzęſáwicá ſye przyda/ iż ſye członek álbo kilá trzęſą. SienLek 142 v.

Wyrażenia: »kila dni« [w tym: o okresie trwania: kila (9), przez kila (4), za kila (3), do kila (1), po kila (1); o umiejscowieniu w przyszłości: po kilu (4), w kila (2), za kila (1); o umiejscowieniu w przeszłości: przez kila (1), po kielo (4); o odległości przestrzennej mierzonej w jednostkach czasowych (1); potym (2), po czym (1), przed czym (1)] (28): do paſtyrzow ſwych ſzedl tam ze kylo dny myeſzkal PatKaz III 105; vcżyń plaſtr zbiałkiem iaiecżnym á przywięż na tę ranę [...] á nieodeymuy za kielo dni FalZioł III 31a, I 32a, II 3b, V 7v, 55v; HistAl F6; Náwárzyć mu boraku [...] y dáć mu pić po kielo dni przed przepuſzczenim SienLek 53v; Chorey Wątrobie nayzdrowſzy pokarm [...] mięſo kurze álbo kokoſze rozwárzywſzy s piotruſzczánym korzenim/ od kośći odebráć/ [...] á tym ſye po kilá dni żywić SienLek 89; wſadził Marſzałká ſwego Laiká Phociuſa/ tylo przez kilá dni miedzy cżerncámi [...] poſtrzyżonego SkarJedn 213, 324; Potym po kilu dniu/ cżynił ſobie ieść wgoſpodzie ſwey SkarŻyw 118; modląc ſię w kilá dni Potym widzeniu/ ſkonáła. SkarŻyw 179; á co mieſiąc cżterey ich chodziło/ po dochody klaſztorne/ do innego imienia/ ktore ten klaſztor miał opodal/ kilá dni drogi SkarŻyw 183; Bo gdy iey było przez kilá dni niewidáć [...] pytał ſię ſtárſzy/ gdzie ieſt Márynus? SkarŻyw 184, 56, 76, 121, 161, 167 (14); I iadę do Wielkiey Polski za kila dni ActReg 89; nie odeymowáć od niego [rzeczy kradzionej] do kilá dni/ áby to przy nim iśćiec záſtał GostGosp 12; SkarKazSej 694b.

»kila godzin« [o okresie trwania: kilo (2), przez kila (1)] (3): vwarz ie/ potym włoż do wanny/ á parz ſie w nich kielo godźin FalZioł V 92; Tedy ią kazał zá włoſy záwieśić/ przes kilá godźin SkarŻyw 151; StryjKron 647.

»kila groszy, grzywien, pieniędzy« = trochę pieniędzy (2 : 1 : 1): ieſtli iedno chcecie/ wydámci go wám za kilo pieniędzy. OpecŻyw 83v; ná boty mu álbo ná czapkę kielá groſzy zoſtáło. Strum E2v; SkarŻyw 102; SkarKaz 84b.

»kila lat« [w tym: o okresie trwania: kila (4), za kila (1); o umiejscowieniu w przyszłości: w kila (3); o umiejscowieniu w przeszłości: przed kilem (1); o terminie: do kielu] (9): RejFig Ee3; ábowiem w Małżeńſtwie ſobam kilá lat mieſkáli BiałKaz K2; ták im prorokował: Cżwarty rok iuż temu nie płodnemu drzewu Greckiemu przychodzi/ w ktorym wyćięte będzie: Co ſię w kila lat ábo w niecáłe dwie lećie zſtáło. SkarJedn 323, 138; Gdy ſię cżáś ześćia iey (o ktorym wiedziáłá/ y przed kilem lat inym oznaymiáłá) przybliżał SkarŻyw 582, 102, 183, 244; SkarKaz 418b; [Abi pothim wſzelkich dóbr niervchaiączich [...] do ziuotha albo do kielu lath nieſmieli przedauacz StatNorb 94].

»miar kila« (1): Wypráwęć dáłá nieſzcżęſliwa chwilá/ Płotná miar kilá. WisznTr 17.

»na kielo (a. kielu) mie(j)sc(och)« (2): Też Diptan w ktorym domu będzie na kielo mieſczoch/ wygania z onego domu gad. FalZioł I 42a; SkarJedn 89.

»kilo miesięcy« [o okresie trwania] (1): tám też kilo mieſięcy pobiwſzy wypędzon ſzedł do Mulhyzyá BielKron 202.

»kila mil« (2): Y viechawſzy kila mil/ błądzić pocżęli SkarŻyw 90, 452.

»przez kila niedziel« [o okresie trwania] (2): á tego ſie napijać poranu przez kielo niedziel FalZioł I 50b; SkarJedn 233.

»kilo, po kila, do kila raz(ow)« [w tym: przez dźień (4)] (15 : 2 : 1): FalZioł I 28a, 33d [2 r.], 47b, 58d, III 42a, V 102; yakom też y pyerwej thosz po kyla ras roſkazalem lyſthi ſwe pyſſacz LibLeg 11/88v; Dopuſzcżał thego ſąd obiemá ſtronam do kilá rázow cżynić BielKron 9, 297v, 436v; tą máścią mázáć mieſtce chore/ kielo rázow przez dźień. SienLek 62, 63v [2 r.], 64v, 78, 94, 98.

»kilo rzeczy« (1): Iużemći kilo rzecży tákowych powiedział/ z ktorycheś to obacżyć y wyrozumieć mogł. CzechRozm 79.

»kila słow« (2): wſzákże ſpráwy ich krotce w piśmie świętym dotknione/ y wielka cnotá ich/ kilą ſłow opiſana ieſt. SkarŻyw 240, 241.

Zestawienia liczebnikowe (5):

Spójnik „i” łączy dziesiątki i jednostki (1): á przez pięcdzieśiąt y kilá dni miáſto oblekwſzy ſześćdziesiątego dniá Cárogrod wzięli SkarJedn 324.

Połączenie bezspójnikowe: jednostki, dziesiątki (1): zákołáce: nie ſłyſzy nic/ otworzyć niechce/ ten ktory przez kilá dziewięćdzieśiąć y dáley lat/ cżłowieká nie widał. SkarŻyw 51.

»kila tysięcy« [w tym: lat (2)] (3): DRabow kilo tyſięcy/ niechby mieli niecki/ Hrube BielSat Nv; SkarKaz 119a; Tátárſka [monarchia] [...] kilá tyśięcy lat [stała] SkarKazSej 691a.

Szereg: »jeden albo kila« (2): Ieden cżłowiek albo kilá w koſciele zbłądźić mogą/ ále Koſcioł niemoże WujJud 121 marg, 36v.
Wyrażenia przyimkowe, w których przyimek podkreśla nieokreśloność, nie wprowadza istotnej zmiany znaczeniowej: »do kiela« (1): On rzućiwſzy ſie iął ie chwytáć: Y do kielá ich vduśił BierEz P3.

»z kielo« (1): Też vwarzenie rumienkowych kwiatkow s fijołkowym korzeniem [...] lakricijey skielo korzonkow [...] dychawicżnym ieſt lekarſtwo dobre FalZioł I 26a.

a. W funkcji rzeczownej osobowej: kilku ludzi; w połączeniu z imiesłowem odmiennym (1): Poſeł ſedł czo ye miáł prziweſcz Do kylá ná Sąd pozwánych RejKup x5v.

Cf KIELKOŚ, KILADZIESIĄT, KILAKROĆ, KILANAŚCIE, KILASET, KILAŚ, KILKA, NIEKIELO

KW