« Poprzednie hasło: CHĘTNOŚĆ | Następne hasło: CHFALENIE » |
CHĘTNY (43) ai
comp chętniejszy (8); -ejszy (3), -(e)jszy (5).
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | chętny, chętniejszy | f | N | n | N | chętn(e), chętniejsz(e) | |
G | chętnego | G | chętnéj, chętniejszéj | G | chętn(e)go | |||
D | D | chętn(e)j | D | |||||
A | chętn(e)go | A | chętną | A | chętn(e) | |||
I | chętnym | I | chętniejszą | I | chętniejszym |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | chętni, chętniejszy |
subst | chętn(e) | |
D | chętnym | |
A | m pers | chętné |
subst | chętné |
sg m N chętny, chętniejszy (11). ◊ G chętnego (2); -égo (1), -(e)go (1). ◊ A chętn(e)go (3). ◊ I chętnym (3). ◊ f G chętnéj, chętniejszéj (2); -éj (1), -(e)j (1). ◊ D chętn(e)j (1). ◊ A chętną (1). ◊ I chętniejszą (1). ◊ n N chętn(e), chętniejsz(e) (4). ◊ G chętn(e)go (1). ◊ A chętn(e) (2). ◊ I chętniejszym (1) ◊ pl N m pers chętni, chętniejszy (3). subst chętn(e) (1). ◊ D chętnym (1). ◊ A m pers chętné (3); -é (1), -(e) (2). subst chętné (3); -e (1), -(e) (2).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
chętny do czego (8): iż do pocżćiwych ſpraw/ były po wſzelki cżás białegłowy thák chętne/ iáko męſzcżyzni GórnDworz X6v; PaprPan D4v, O; ModrzBaz 82v; Phil H4; GrabowSet N2, S4v; VotSzl B3.
chętny z czego (1): Trzeba mu też ſwobody/ trzeba vkłádnośći/ Bo każdy niżli s ſtráchu/ chętnieyſzy z miłośći. RejZwierz 102v.
chętny komu, czemu (4): KochPs 180; To pan/ y iádáć na śrebrze godnieyſzy/ Komu żelázny Mars będźie chętnieyſzy. KochPieś 38; GrabowSet S3v; KlonWor 71.
chętny ku komu (2): Widźićie tu Monárchę ku ſobie chętnego/ Y do boiu weſpołek z wámi gotowego. CzahTr Fv; PudłDydo [B5].
chętny przeciw komu (1): A to wszytko się gwoli wm MMPanu stało, omnem gratitudinem animi wm pokazuiąć iako dobry krol y Pąn nasz scodrobliwie przeciw wm chętny. ActReg 170.
cum inf (2): Y owſfem okaż miły pánie/ iákiś ieſt/ a iáko ważne możnoſći twoie/ ábych my tem chętnieyſſy byli opiewáiąc wyſláwiáć wielmożnoſci twoie. RejPs 30v; KochZg A4v.
W charakterystycznych połączeniach: chętna(-e) czujność (2), serce (3), staranie (2).
»chętnym stawić się« = okazać gotowośc (2): ActReg 87; O rzecz miłą prośim/ w czym choć ſie chętnym ſtáwiſz/ Nas przedśię názad z náſzą nągrodą zoſtawiſz. GórnTroas 19.
Synonimy: chcący, chciwy, gotowy, ochotny, pilny, skłonny, uprzejmy, życzliwy.
Cf CHĘTLIWY, CHUTKI, CHUTLIWY, NIECHĘTNY
MM