[zaloguj się]
[pdf]

DŁAWIĆ (11) vb impf

dławić (9), dłabiċ (2); dławić GlabGad, RejZwierz (2), GórnDworz, RejPos, CzechEp, KmitaSpit (3); dłabić Mącz, ArtKanc.

a pochylone.

Fleksja
inf dłåwić
indicativus
praes
sg pl
1 dłåwimy
3 dłåwi dłåwią
praet
sg
3 m dłåwił
conditionalis
sg
3 m -by dłåwił

inf dłåwić (2). ◊ praes 3 sg dłåwi (3). ◊ 1 pl dłåwimy (1). ◊ 3 pl dłåwią (1). ◊ praet 3 sg m dłåwił (2). ◊ con 3 sg m -by dłåwił (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Powodować zatrzymanie oddechu, dusić, gnieść, uciskać; często w znaczeniu zabijać; comprimere, elidere, interprimere, praefocare, premere, strangulare, suffocare Cn (11):

dławić kogo, co (5): RejZwierz 50; Rybitw goni ſzcżukę/ ſzcżuká okuniá/ okuń też dławi nędzną płoćicżkę kędy może RejPos 331; łácno y ptaki potárgnione śiećią chytrze záſádzoną dławić CzechEp 99; Drudzy w lochách mieſzkáią iáko krolikowie/ Albo co kury dławią ſmrodliwi tchorzowie. KmitaSpit A3, B4, C5.

Przysłowie: Ale to wilcży Zwycżay/ pokornego dławić. RejZwierz 50.
W przen [kogo] (1): Ach śmierć okrutna tháć nas bárzo trápi/ młode, y ſtáre wſzytki záráz dłabi ArtKanc R17.
Przen: Gnębić, poniewierać, męczyć [kogo] (2): PRáwiechmy by w odmęcie/ zátrwożone ryby/ Goniemy ſie po ſwiátu/ weſpołek bez chyby. Okuń goni Płoćicżkę/ á Okuniá Szcżuká/ [...] Tákże my też vbogye/ Płoćicżki [= ludzi] dławimy/ A rybitwi zá námi/ co o nich nie wiemy. RejZwierz 125.
Szereg: »przyciskać i dławić« (1): z iedney ſthrony [ludzi] przyćiſka/ y dławi głupſthwo/ á nieumieięthność/ z drugiey záſię ſtrony/ fráſunek/ a trapienie GórnDworz Gg5v.
a. O zmorze (2):
Zwrot: »dławić w spaniu, we śnie« (1 : 1): Ze krwie przychodzą ſny weſſołe wktorich ſie duſza kocha, wſzakoż gdi ieſt zbytek krwie tedy ſie widzi iakoby kto dławił albo przyległ w ſpaniu GlabGad L4; Incubus, Strách nocny/ álbo pokuſá/ gdy kto mnima áby go kto dłabił we ſnie. Mącz 70c.

Synonimy: dawić, dusić, gnieść, uciskać.

Formacje pochodne: podławić, przedławić, rozdławić, udłabiać, udławić, wydławić, zadłabić, zadławiać, zadławić, zdławić.

Cf DAWIĆ, DŁAWIENIE, [DŁAWIGĄSKA], DŁAWION

TK