« Poprzednie hasło: FUK | Następne hasło: FUKANIE » |
FUKAĆ (84) vb impf
inf | fukać | |||
---|---|---|---|---|
indicativus | ||||
praes | ||||
sg | pl | |||
2 | fukåsz | |||
3 | fukå | fukają |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | -em fukåł, fukåłem | m pers | |
3 | m | fukåł | m pers | fukali |
f | fukała | m an |
fut | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | fukać będzie, będzie fukåł |
f | fukać będzie |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | fukåj |
conditionalis | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | by fukåł |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praet | fukåno | |||||
participia | ||||||
part praes act | fukając |
inf fukać (10). ◊ praes 2 sg fukåsz (2). ◊ 3 sg fukå (29). ◊ 3 pl fukają (6). ◊ praet 1 sg m -em fukåł, fukåłem (3). ◊ 3 sg m fukåł (12). f fukała (1). ◊ 3 pl m pers fukali (8). ◊ fut 3 sg m fukać będzie (1) BibRadz, będzie fukåł (1) RejRozpr. f fukać będzie (1). ◊ imp 2 sg fukåj (3). ◊ con 3 sg m by fukåł (1). ◊ impers praet fukåno (1). ◊ part praes act fukając (5).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.
fukać kogo, co (27): Vbogiego oſſukano á podeſzto/ ieſſcże go fukáią Leop Eccli 13/27; Abowiem ią mąż iey ſrodze fukał o cudzołoſtwo. BibRadz I 146b marg; Opowieda śmierć ſwą/ y fuká Piotrá nápomináiąc go ku krzyżowi. BibRadz Mar 8 arg, 2.Esdr 13/15, Iob 34 arg, Ose 12 arg, Mich 6/2; BielKron 109, 194; RejPos 68v; GrzegŚm 38; WujJud 11; Fuka morze y wyſuſza ie/ wſzytkie też rzeki wyſącża. BudBib Nah 1/4, 2.Esdr 13/15, 17; Tedy go S. Benedict fukał y iemu złe iego ſpráwy przypominał SkarŻyw 251, 192, 251, 309; CzechEp 51 [2 r.]; NiemObr 18, 147; WujNT Matth 19/13, s. 228, Luc 23/40, 1.Tim 5/1.
fukać na kogo, na co (37): Imprecatur me, ffuca na myą BartBydg 72v; (did) Zephira zaſlichnawſzy fuka na hausknechta. (–) A cżo to łotrze markoczeſz A o cżo ſie tak kłopoczeſz A Czo tobie trzeba myſlić Ty ſwe pańſtwo w garſc możeſz skrić RejJóz C5v; Ba weyże moy miły panie Ieſzcżeć ten łotr fuka na mię Y na tę czo iey cznotę znam RejJóz H3, H4v; RejKup k5v, L, m3, v7, x6v, dd6v; Ieſli co będzye mowił/ thedy nań fukáią/ Skubąc s tyłu zá kołnierz/ rzecż mu przekażáią. RejWiz 122, 181; Ktory fuka ná morze/ y wyſuſzá ie: y wſſyſthkie rzeki w puſzcżą obráca Leop Nah 1/4, Luc 18/39; RejZwierz 62; Przynoſzono też kniemu dziateczki áby ſię ich dotykał/ co gdy widźieli zwolennicy/ fukáli ná nie. BibRadz Luc 18/15, Gen 31/36, Mar 10/48, Luc 4/41, 11 arg; BielKron 312, 323; KochSat A3; Prot C4v, D3, D4v; Byſtrze á popędliwie ná bráćią fukáli. MycPrz I B2v; PaprPan Ccv; SkarŻyw 193; CzechEp 334, [387]; NiemObr 128; KochPieś 20; LatHar 725; WujNT Matth 20/31, Mar 10/13, Luc 18/39.
fukać o co (5): Ale ktora w cudzey mocy/ Prácuy we dnie nie ſpi w nocy/ To ſie muśi wyſługowáć/ Iáko wrzodowi folgowáć/ Ledá o co łáye fuka/ Ba y cżáſem kijá ſzuka BielKom G2; BibRadz I 146b marg; CzechRozm 247; NiemObr 147; WujNT Luc 9 arg.
Ze zdaniem przyczynowym [iż (5), że (2)] (7): Poſeł ffuka na Mnicha/ jż ſie boij RejKup x6v, k5v, v7; BibRadz Iob 34 arg; Ose 12 arg; ſrodze o to Koryntcżyki fuka [św. Paweł] że ſie przed niewierne przełożone przywodźili CzechRozm 247, 258v.
Ze zdaniem celowym [aby] (3): Vyrzawſzy lud Rzymſki boiázliwy y do odporu niemáiący ſie/ pocżął go vpomináć/ fukáć/ áby ſie do zbroie mieli/ á do miáſtá nie vciekáli Phil C; WujNT Matth 20/31, Luc 18/39.
W połączeniach szeregowych (4): RejKup k2v; Fuka łáie márkoce [baba] trzeba ią dárowáć BielKom E2v; Nie łágodnie go iáko nápomináiąc/ ábo proſząc/ ábo w ćichym duchu z nim poſtępuiąc: ále gorzey niż ná iákie fotárlę fukáiąc: grożąc y odpowiedáiąc: lżąc y háńbiąc: á moc ſwoię/ y zacność/ pod pokrywką kościołá/ wyſtáwiáiąc CzechEp [387]; karz/ fukay/ nápominay z wſzeláką ćierpliwośćią y náuką. WujNT 2.Tim 4/2.
W przeciwstawieniu: »prosić ... fukać« (1): Iątrewek Iudaſzowych rownych ſobie ſzuka: A tám nie tylko prośi/ ále też y fuka. KlonWor 58.
»fukać i grozić« (1): A on iáko cżłek gniewliwy á nieludzki/ przyzwawſzy iey á ſpráwy iey nie wyſłuchawſzy: fukáć ná nię y grozić iey ták bárzo pocżnie/ iſz ſię do miecżá ná nię potárgnie. SkarŻyw 193.
»fukać, (a) łajać« [szyk 2 : 1] (3): Idzyeſzli też do páná álbo woiewody/ By go nie zyął Sáturnus pátrz cżáſu pogody/ Fuka łáie gniewa ſie muſzcżąc ſie po brodzye/ Będzye groźił kijem być przypráwi ku ſzkodzye BielKom E2, G2; A drudzy zaſię kiedy zá nim wołał fukáli go á łáiáli mu/ roſkázuiąc mu áby milcżał. RejPos 68v.
Synonimy: gromić, karać, łajać, strofować, złorzeczyć.
Formacje współrdzenne: odfukać, pofukać, sfukać, ufukać, wyfukać; sfukiwać; ofuknąć.
AK