[zaloguj się]

GODZIĆ SIĘ (1239) vb impf

sie (726), się (513).

o jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf godzić się
indicativus
praes
sg pl
1 godzę się
2 godzisz się
3 godzi się godzą się
praet
sg pl
3 m godził się m pers godzili się
f godziła się m an
n godziło się, godzi(e)ło się subst godziły się
plusq
sg
3 n godziło się było, godzi(e)ło się b(e)ło
fut
sg pl
3 m m pers będą się godzić, by się godzili
n będzie się godziło, będzie się godzić, godzić się będzie subst będą się godzić, by się godziły
imperativus
sg
3 niech, niechaj się godzi
conditionalis
sg
3 m by się godził
f by się godziła
n godziłoby się, by się godziło, byle się godziło
con praet
sg pl
3 m m pers godziliby się byli
n by się było godziło, godziłoby się było subst

inf godzić się (15).praes 1 sg godzę się (3).2 sg godzisz się (3).3 sg godzi się (865).3 pl godzą się (36).praet 3 sg m godził się (14). f godziła się (1). n godziło się (139), godzi(e)ło się (1); -iło : -(e)ło ActReg (2 : 1).3 pl m pers godzili się (4). subst godziły się (3).plusq 3 sg n godziło się było (6), godzi(e)ło się b(e)ło (1) PaprUp.fut 3 sg n będzie się godziło (13), będzie się godzić (3), godzić się będzie (2); będzie się godzić BielSjem (2); będzie się godziło : będzie się godzić : godzić się będzie LibLeg (1 : – : 1), Mącz (1 : 1 : 1).3 pl m pers będą się godzić (1). subst będą się godzić (1).imp 3 sg niech, niechaj się godzi (4).con 3 sg m by się godził (2). f by się godziła (4). n godziłoby się, by się godziło (107), byle się godziło (1).3 pl m pers by się godzili (1). subst by się godziły (3).con praet 3 sg n by się było godziło (4), godziłoby się było (1); by się było godziło : godziłoby się było CzechEp (1 : 1).3 pl m pers godziliby się byli (1).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVIII w.

1. Nadawać się, być przydatnym, zdatnym; aptum esse Mącz, Cn; esse accommodatum a. idoneum a. natum ad aliquid Cn (164): RejJóz Q2v; Niechby wtem náſládowáli oracżow/ ktorzy náſiawſſy zboża/ nye záraz gdy wznidzye onego żną álbo ſieką/ ále gdi ſie yuż będzye godziło. Ták też oni niechay nye záraz młodego ſyná dáyą wſlużbę/ áliżby ſie godził y vſtał. GliczKsiąż I4v; RejWiz 39, 57v; BibRadz Ez 15/5; Náſzy powoli máiąc/ ludźi z dobytki wypądzáli ktore ſie godziły/ á ktore chore ná mieyſcu rośćięli. BielKron 407; potrzeba ięſt [!] yżebyſmy wiedźieli/ yż pamięć okrom dowćipu niewiele ſię godzi KwiatKsiąż K2; Abi nescis inescare homines, Ydź precz/ niegodźiſz ſie/ Nieumieſz ſie s ludźmy obchodźić Mącz 104c; Puto, Obrzezuyę/ chędożę/ odćinam przecz [!] to co ſie nie godźi. Mącz 332d, 333b; BielSpr 2v; nie godźiliby ſie byli żołnierze w wylaniu ſie krwie cudzey y niewinney kocháiący: ábo ſie o żołnierſtwie pytáiący. Ale prośći y ſcżyrzy rybitwowie. CzechRozm 254; GostGosp 64.

godzić się do czego (16): FalZioł IV 19c; RejPs 219v; Nicżemnać ieſt żebrácża pokorá/ Nie godzi ſie do náſzego dworá BielKom F5v; Názwan yeſt prokurator/ do prokurácyey ſie tedy tylko godzi/ á nye do náuki álbo piſmá, GliczKsiąż N6, H6; KwiatKsiąż Kv; Esse in pabulo dicitur res aliqua, Godźić ſie do yedzenia. Mącz 428d; Equi ad vecturam idonei, Konie godne w wóz/ godzą ſie do furmáná. Mącz 477b; GórnDworz B5v, T8v; Niegodzą ſię do rycerſkich ſpraw [Parum valent ad rem militarem] kochánkowie á zbytecżni ludźie ModrzBaz 109v, 37v, 132v, 134v. Cf »godzić się do boju«, »godzić się do wojny«.

godzić się dla kogo (1): Przyiedzie gość/ iuż go w więtſzey cerimoniey chowáć muśi bo iuż muśi być wino [...] y káſzá ryżowa ná wiecżerzą/ bo ſie iuż ięcżmień dla pániey nie godzi. RejZwierc 31.

godzić się komu, czemu (21): Syrzyſko tey Felchus [...]. Godzi ſie ktorzi maią niemocz S. Walantego/ y niewiaſtham ktorim macica wynidzie FalZioł IV 35d, IV 2d, 28c; Bo co ſie nam nie godzi to dáymy do Bogá RejWiz 39, 114v, 169; kożde miáſto [...] niech ták będzie wygłádzone/ żeby nie tylko ludziom/ ále też y beſtiam/ nie godziło ſie [invia sit] ná mieſſkánie ná wieki Leop Esth 16/24; RejFig Bb7v; Non est e re nostra, Nie godźi ſie nam/ Nie nieśie nam tá rzecz pożitku. Mącz 353b; Tegoć też nie vcżynie [!] [bo wino] ſtháre ieſt á kwáśne/ á nie godźi ſie twemu przyrodzeniu. HistRzym 112v, 112v [2 r.]; MWilkHist F4; BielSjem 34. Cf »diabłu się godzić«.

godzić się czemu [= do czego] (12): Tęſz [!] oni do składania wierſzow/ y rozumnym wmieiętnośćiąm [!]/ a ci ad reales to ieſt rzecżnym godzą ſię. KwiatKsiąż Kv. Cf »niczemu się nie godzić«, »godzić się wszemu złemu«.

godzić się k(u) czemu (47): Rzecży będące przemyſlaćz/ ſmierćz pamiętaćz/ tzo ſie wſzitko ku naſzego pana ſłużbie niegodźi ForCnR C3v; korzeń Soſnki godzi ſie ku lekarſtwam FalZioł I 42b; then Paſternak domowy więczey ſie godzi ku pokarmam niźli ku lekarſtwan FalZioł I 105b, I 47a, 50c [2 r,], 76a, d, 81d (20); BielŻyw 27, 113; s ktorych te kthore ſie godziły ku małżeńſtwu á rodzenyu dzyatek oſobliwemi doſtoynoſcyámi á myeyſcem s práwá y vſtáwy ſwey opátrzył GliczKsiąż C5, K6; RejWiz 114v; BibRadz Is 41/7; Też w niktorych wielka okwitość pamieći iedrnieie/ á takowi ſię ku wywiadowániu hiſtoryey y ku zatrzymaniu wpamięci wiele Xiąk prawnych barzo godzą. KwiatKsiąż K2; W ktorych tedy ołowna á tępa ieſt [dowcipu ostrość] mało ſię ku vczeniom godzi KwiatKsiąż Lv, Kv, K2; Restio, id est, ad reserandum laborandum colendumque aptum esse [...] Ku ſzczepieniu/ oráninie ſpráwowániu ſie godźi. Mącz 353d; BielSpr 34. Cf »godzić się ku bojowi«, »nikczemu się nie godzić«.

godzić się na co (37): A krolyewye gych miloſcz, lyepyey zawzdy roſzvmyeyą ktho ſzią na thakye czczy godzy nyſch ktho ynny. MetrKor 31/620v; Korżenie boragowe niegodży ſię na lekarſtwo FalZioł I 17d; Leop Esth 16/24; A wodá więc brzegi rwąc/ bárzo ludzyom ſzkodzi/ Ale gdy ćicho płynie/ ná wſzytko ſie godzi. RejZwierz 66v; BielKron 272; KochSat C; Conditivus, Co ſie ná długie chowánie godźi. Ut: Conditiva mala, Yábłká długoleżące. Mącz 63a; Foro uti proverbium, Vmieć kupowáć y przedáwáć/ to yeſt vmieć ſie obeyść. Ná wſziſtko ſie godźić. Mącz 135a, 43b, 92b, 138d, 149d, 473d, 497d; Prot D3; BiałKat 26; á ktorzi nie wedle godnośći ſą ná vrzędy wywyżſzeni/ ábo iákiemi pożytkámi opátrzeni/ ći álbo ſię niegodzą ná vrzędy Rzecżypoſpolitey [ii sint inepti muneribus reipublicae]/ álbo ſię nieták przećiwko niey záchowuią iákoby powinni ModrzBaz 19; Bo tu dawa znáć/ że ludźie rozpieſzcżonego żywotá/ niegodzą ſię ná rycerſki ſtan [militiae parum aptos esse] ModrzBaz 109v, 40; KochPieś 21; PudłFr [3]; iż ieſliby kto vćiął dąb w máiętnośći inſzégo/ przez páńſkiéy woley/ któryby ſie ná ośi godźił [ad axem valentem JanStat 1111]/ [...] winę którą zową piętnądźieſtą ma onému zápłáćić SarnStat 668; KmitaSpit A4v. Cf Ze zdaniem, »ninacz się nie godzić«, »godzić się na wojnę«.

godzić się w co (5): LVbſzcżek ieſt ciepły y ſuchy w wtorym ſłopniu/ naſienie s korzeniem godzą ſie w lekarſtwo/ ale ſie liſcie niegodzi FalZioł I 74c, I 86d, 116d; Niedźiwuy Iádámie miły Niegodźiſz mi ſie s tym w poſły. Boś ſie ty náucżył w Ráiu Przechádzáć iáko po gáiu. MWilkHist F4.

godzić się prze kogo (1): Non est tui stomachi, vel non facit ad tuum stomachum, Nie twoyski/ nie godźi ſie prze eię. Mącz 420a.

godzić się kim (1): Nie godźiſz ſię Able poſłem Bo maſz zátárſzkę z Káimem. MWilkHist F4v.

cum inf (18): Aż drugi raz oracż chodzi/ A żyto śię iuż żąć godzi BierEz O; FalZioł III 42a, IV 2d; BielKron 95; Arabilis terra, Ziemiá która ſie godźi oráć/ álbo/ która nie zápiekła yeſt. Mącz 16d; Esculentus, Yedzący co ſie godźy yeść. Esculenta animalia, Zwierzętá które ſie godzą yeść. Mącz 108c; Sementicus [!], Co ſie ſiać godźy/ álbo co może być ſiano. Mącz 381c, 30a, 150c, 151b, 255c, 307c, 353d; ModrzBaz 23; GostGosp 52, 120. Cf »godzić się na wojnach bywać«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: na to (2); aby (5), by (1), żeby (1)] (7): Coś ſlyſſał odemnye przy wyelu śwyádkow/ to porucz wyernym ludźyom/ ktorzy ſye ná to będą godźić/ áby ine vczyli. KromRozm II g3; KrowObr 118v; A ieſli ſie kthorzy godzą ná to by byli popiſáni miedzy nas [si qui ex vobis apti sunt conscribi inter nostros]/ niech będą popiſáni Leop 1.Mach 13/40, Matth 5/13; á ninacż inego ſię nie godźi/ iedno áby byłá ſpalona w ogniu BibRadz Ez 15 arg; HistRzym I22v; RejPosWiecz2 93.

W charakterystycznych połączeniach: godzić się na chowanie (5), ku czemu dobremu, do jedzenia, ku lekarstwu (20), na lekarstwo (2), w lekarstwo (4), ludziem (4), posłem, w posły, do roboty, ku uczeniom, na urząd (2), na wszystko (2); godzić się chować, jeść (5), orać (2), siać, żąć.

Przysłowie: Gdyż ſie ludzyom nie godzi/ á owſzem ni Bogu. RejWiz 169.
Zwroty: »godzić się ku bojowi, do boju« = egredi (ad) pugnam PolAnt [szyk zmienny] (10 : 1): Byli tedy Rubená pierworodnego ſyná Izráelowego policzeni/ według rodu [...]/ ktory iedno miał dwádźieſćiá lat y wyżſzey á godził ſie ku boiowi. BibRadz Num 1/20, Num 1/22, 24, 26, 28, 30 (10); Y do boiu do rády náſz Wacław ſie godzi PaprPan F4v.

»diabłu, czartu się godzić« [szyk zmienny] (6 : 1): RejZwierz 76v; Mącz 367b; ieſli tháki był Scipio/ iákiego ia mam w ſąſiectwie/ tedy ſie dyabłu godził GórnDworz Q3v; RejZwierc 105v, 243; KochFr 22; Máydeburſkie práwo/ ktore ſię też Cżártu godźi/ niech prży nich zoſtánie GórnRozm E4.

»niczemu (dobremu), ninacz (dobrego, inego), nikczemu (inszemu), na nic się nie godzić« = ad nihilum valere Vulg (10 : 9 : 4 : 1): Gonią Liſa nie dla mięſa ale dla ſkory, bo mięſo nicżemu ſie nie godzi FalZioł IV 14a, I 78d, IV 19c; BielKom E6; GliczKsiąż H6; KrowObr 118v; A práwieby myſl náſzá niewolnicą byłá/ A ni nacżby dobrego iuż ſie nie godziłá. RejWiz 136v; Bo połamią ſie gáłęźi niedoſzłe/ y owoce ich nieużytecżne/ y niedozrzáłe á kwáśne ku iedzeniu/ y ná nic ſie niegodzą [ad nihilum apti]. Leop Sap 4/5, Matth 5/13; Iedno tho co było niczemne á ninacz ſię nie godźiło [quicquid autem erat contemptibile et dissolutum] to pozábiiáli. BibRadz 1.Reg 15/9, Ez 15 arg, 15/5; BielKron 94v, 272; GórnDworz Cv, Ff3v; HistRzym 122v; RejPosWiecz2 93; Tákże y káżdy cżego w ſobie rozumem nie vmiárkuie/ thedy będzie iáko on głog przy drodze czo ſam drapie/ á iágodá ſie nicżemu dobremu nie godzi. RejZwierc 74v, 71, [121]v, 143v; BudBib Sap 13/13; PowodPr 74.

»godzić się na wojnę, do wojny, na wojnach bywać« = posse ad bella procedere Vulg [szyk zmienny] (2 : 1 : 1): I byłá wſſyſtká ſummá ſynow Iſráelſkich [...]/ ktorzy ſie godzili ná woynách bywáć/ po ſześć kroć ſto tyſiąc/ y trzy tyſiące/ pięć ſeth y pięćdzieſiąt mężow. Leop Num 1/45, Num 1/40; bo kto tákowym nie ieſt/ ná woynę ſye niegodźi. OrzRozm K4v; Miedzy inſzemi namiot ſkor żorawich ſtroyny Iuż nie ná deżdż/ lecż przedśię godźił ſię do woyny. KmitaSpit A4v.

»godzić się wszemu złemu« (1): Będźiemy li źle mówić/ y źle czynić k temu/ Będą ſye godźić náſzé ſprawy wſzemu złému. PudłFr 18.

a. Podobać się, w smak być [komu] (1): Iednemu ſłużebnikowi rzekł ktory go nigdy wnicżym niewyſtrzegał ani karał, nie godzić mi ſie ſłużba twa BielŻyw 166.
2. Mieć wartość (1): Valet in vulgus insipientium opinio, Godźi ſie prze poſpolſtwo ſzalonych ludźi zdánie. Mącz 474a.
3. Być, zostawać [za kogo] (1): Nie bądź onym Ieleniem/ co go ma Lew wodzić/ Gdyż ſie ſam zá tego Lwá/ s cżáſem możeſz godzić. RejZwierz 109v.
4. Schodzić się, łączyć się (1): Gdzie sia godzi ⟨lanczi⟩ hymyenye ich zimyenyem dziedziczow mnyeyschego Tharchomyna. ZapWar 1542 nr 2504.
5. Zamierzać (1): o ktorych wyſzey w kſyęgách tych zmienká byłá/ ále trudno było wiedźiéć o czym/ á oẃſzém proſtakowi/ ktorym ſye ia téż rádźić godzę/ á nie biegłym kthorzy więcéy wiedzą. SienLek V4v.
6. Zwykle bezpodmiotowo: należy, wolno, trzeba, można, przystoi, wypada, jest zalecane, dopuszczane; licet Mącz, Calag, Cn; decet Mącz, Calep; fas est Mącz, Cn; competit, consentaneum est, convenit, decorum est, integrum a. liberum a. uti par est Mącz; condecet Calep; ius est Cn (1070): BierEz A4v, P2; PatKaz I 11; bo ony nyechodzyly wzadnich zlich rzeczach czo bi ſzye nyegodzylo. LibLeg 11/154v; MurzNT 58v, Mar 2/24; Pátrzże tedy ábys płáćił według tego coby ſie godziło GliczKsiąż M8, M7, O2v; GroicPorz i4 [2 r.]; KrowObr 83v; A nic mię nie żáłuycie/ áni ſie to godzi/ Bo dopiro iuż práwy Krol ſie wam nágodzi. RejZwierz 34v, 21v; BibRadz Act 8/37, II 95d marg; BielKron 209v, 392v; Ius dicis, Mówiſz co ſie godźy. Mącz 86b; Fas, Słuſzno/ Godźi ſie/ Práwie/ Co nieyeſt zákażano. Mącz 118d, 79c, 101a, 118d [2 r.], 192d [2 r.], 205c (17); Bo cżáſem śie tráfi/ iż zá popełnione grzechy mniey niżby śie godźiło ludźie żáłuią KuczbKat 195; A cżemuby ſie nie miáło godźić? gdyż to ieſt poſtánowienie Boże/ y powſzechne roſkazánie iego: żeby zli byli karáni CzechRozm 254v, A3, 50, 101v, 175; PaprPan C; Záprawdę miáłoby to być karano/ ieſliby wcżem okrutnie/ łákomie/ ábo inácżey niżli ſię godźi [contra quam deceat]/ ſobie pocżynáli. ModrzBaz 46v, 43 [2 r.]; SkarJedn 257; Calag 179a; SkarŻyw 372; CzechEp *4, [383]; BielSjem 15; A ſzátę oblecz nową: inák ſye niegodźi: Weſoły to dźień ma być/ co ſye weń człek rodźi. PudłFr 73; WIecey niſzlic prziſtalo potzales bel broic/ Nad to niſz ſie godzilo iales ſie y ſtroic. PaprUp Av, F; GrochKal 3; tedy téż Rzeczpoſpolita poko ſie godźi/ ma záżywáć zdrowia y dźiélnośći iego OrzJan 65; WujNT Mar 2/24, Luc 6/2, s. 462, 470; SkarKaz 313b, 350a, b; Pómni wżdy na to ktoś ieſt: y co ſie wżdy godźi. GosłCast 36.

godzi się komu, czemu [w tym: cum inf (354), ze zdaniem (7)] (423): BierEz H4, Pv; GlabGad K6v; pomagacz chczą tile yle sye ych M. godzycz bedzie bespyeczenstwa swego nyenarvſchayacz LibLeg 10/115, 10/92, 11/22v, 65, 70v; RejPs 133; ComCrac 22; SeklWyzn 3v; KromRozm I Pv; MurzHist A2v; Hnet ſobie wſzyſtko przypiſuie/ hnet mnięmá aby muśię co chce godziło MurzNT 11, 21, 43v, Matth 12/4; KromRozm II h, h4v, y2; DiarDop 102; BielKom nlb 4, C6v, E5v, G2v; GliczKsiąż C5, D3, E3v, E5, F6, Lv, M4v; GroicPorz i3v [2 r.], r4v, cc3, dd; KrowObr A2, 2, 99v, 101v [2 r.], 109; Leop Ruth 4/6, Esth 16/19, Ier 38/5, Dan 6/8, Mar 10/2, Act 21/37, 22/25; OrzList d2; UstPraw C2, G2v; KochZuz A2v; LeszczRzecz A6; BibRadz *2v, *4v, *6v, I 113d marg, 186a marg (12); OrzRozm V2v; Słyſzę iż ſie ná to Przełożeńſtwo ieden byerze ktoremu ſie to niegodźi gdyſz ieſt Krolem Neápolitáńſkiem BielKron 194v, 55v, 67, 100v [2 r.], 106v, 109v (32); GrzegRóżn N2; KwiatKsiąż D2v, F4, F4v, H3v, N4 (8); Non est mihi integrum, Nie godźi mi ſie. [...] Si mihi esset integrum, Bymi ſie godźiło/ álbo by tá rzecz ná mnie leżáłá. Mącz 171d, 84b, 85c, 177c, 190d, 192d [3 r.] (13); OrzQuin Dv, L4v; Prot B3, Dv, E; Ale/ iż Człowiek ſkłonnieyſzy záwżdy bywa ktemu/ co ſye iemu lubi/ niż ktemu co ſye mu godźi SienLek 31v; RejAp 62; GórnDworz Q4v; HistRzym 72; RejPos 124, 219v, 320; BiałKat 83v, 273v; KuczbKat 215, 275 [2 r.], 300, 350, 405; RejZwierc 47, 83, Bbb2v; BielSpr 24; WujJud 22, 70v, 160, 173v, 214v, 264v; WujJudConf 51v, 158v, 173v, 188, 247v; RejPosRozpr b3, b3v, b4v, c2 [2 r.], c3; RejPosWstaw [212], [213], [213]v; BudBib I c [2 r.], 1.Mach 14/44; Strum A6v; BiałKaz F2, M3v; BudNT przedm a5v, c5v, Matth 18/33, 20/15, Mar 6/19[18]; Ieſli ſie nam teraz nie godźi domyſlać tego: tedy ſie też Apoſtołom y inſzym wierzącym tákże nie godźiło. CzechRozm 191v; Otoż ábym ia to tym lepiey od ćiebie poiąć y wyrozumieć mogł/ co ſie godźi/ á co nie godźi cżłowiekowi Chriſtiáńſkiemu/ w cżym mu ſie záprzeć trzebá/ á w cżym nie trzebá. CzechRozm 231, 5, 14v, 25v, 82v, 97v (43); PaprPan B3v, G, K3, V3v; Niegodźi ſię wam [Non decet vos] [...] ieden tylko ſtan ludźi dla niegodnośći káráć/ á ná ten ieden ſtánowić/ co ſię im godźi/ á co niegodźi [quid eos habere qmd non, quem ad finem et quousque liceat] ModrzBaz 99v, 15v, 18v, 22v, 25v [2 r.], 26 (43); KochOdpr B4, C; SkarŻyw 47, 74, 165, 167, 194 (17); StryjKron 612; CzechEp *4, 7 [3 r.], 14, 15 [2 r.], 16 (32); NiemObr 5, 123, 131; KochSz A2v; rzekli iey: Páni śláchetna náwiedza ćię Chryſtus z Apoſtołmi ſwemi/ ofiáruy ſię im/ á będźie zbáwioná duſzá twoiá: rzekłá: Nie mam mężá domá/ przeto mi ſię nie godźi ſámey WerGośc 218; WerKaz 284; Opłákuiem powinnych/ y ták ſie nam godzi WisznTr 8; BielSjem 23; PudłFr 67; [Przodkowie] Proſtą rzecżą mowili co ſie im godziło BielRozm 8; GórnRozm F3v; KochWr 23, 28; PaprUp E2v, F2, G [3 r.], Gv [2 r.], H3, I, K2v; ZawJeft 32, 39, 40; ActReg 79, 86, 154, 159, 164, 174; GórnTroas 21; GrabowSet T3; ieſliż ſie wam iuż zwyćiężonym ná zwyćiężce wáſzé godźiło/ czemuż tákże pod zwyćięztwem Tureckim nie ma ſie godźić ſzukáć záśię zwyćięztwá ſwégo? OrzJan 24, 37, 38, 43, 75 [2 r.], 84, 115; LatHar +4, +5v [2 r.], 328 [2 r.], 393, 587, 697, 731; WujNT przedm 17, Matth 3/15, s. 22, 23, Matth 12/2 (31); Orator tedy y świetcki vcżyniłby to/ iáko tákowy. Lecż Káznodźiei krześćiáńſkiemu to ſię nie godzi/ y owſzem nietylko wielomowſtwo álbo iákie pochlebſtwo WysKaz 40; JanNKar B2; SarnStat 80, 263, 318, 465, 748, 944; PowodPr 39, 68; SkarKaz 40a, 44b, 156a, 157a, 205b; CzahTr B4v, G2, I3v; KlonWor 55; Nie dáię ia przygány komu ſię co godźi/ Ze ſię on według ſtanu ſtroi/ ábo chodźi ZbylPrzyg ktv, B2, B4v.

godzi się na kogo (1): Oratorie, Wymównie yáko ſie ná yednego rządnego wymowcę godźi. Mącz 270a.

cum inf (801): Cżym ſie komu nie godźi być/ Prozno ſie má o to kuśić BierEz Pv; GOdzi ſie tu na tym mieſtczu powiedzieć ktoremi znamiony płod vmarły poznać FalZioł V 32, V 34, 35, 36, 37; Przeto godzi ſie od cżłowieka pocżąć naſze powiadanie GlabGad A5; Tu ſie godzi wiedzieć iż cżłonki w ćiele też wnętrzne, rozne ſprawy maią. GlabGad F, B5, E2v, E4, E5, F4 (17); MiechGlab 62 [2 r.], 76; LibLeg 10/92, 11/65, 159v; WróbŻołtGlab A5; RejPs 133, 149, 207; ComCrac 22; otym niegodzi mi ſię tak ſzeroko piſac/ iako czi ktorzi mię znaią vmieliby w. K. M. powiedzieć. SeklWyzn 3v; HistAlHUng A2; KromRozm I Pv [2 r.]; Bo ieſli inſzy milczą/ ia niewiem dla czego to czynią/ abo ieſli wtym przed panem Bogiem wymowięni będą/ To wiem/ że śię godźi ſzczygłowi ſpiewać MurzHist A2v; MurzNT 18v marg, 21, 43v, Matth 12/4, 10 (11); á tám [w niebie] ſlyſſał táyemne ſlowá/ ktorych ſye nye godźi człowyekowi mowić KromRozm II h, h4v, x4v, y2; KromRozm III Fv, F5, N7; DiarDop 102; Mierność we wſzem záchowáć toć ſie pánńie godzi BielKom C6v, nlb 4, G2v; Mſſáby nye byłá/ áni ſie yey godzi myeć bez thych rzemyęsnikow. GliczKsiąż G6v, C5, D3, E5, F6, I5 (12); GroicPorz d4v, i3v [2 r.], r4v, bb, cc3 (11); Komuſz tu tedy godzi ſie więcey wierzyć/ ieſli Kryſtuſowi Synowi Bożemu/ ktory ieſt prawdá tzyli tobie tzłowiekowi KrowObr 58v, A2, 2, 56, 99v, 101v (9); Leop Ruth 4/6, Esth 1/19, 16/19, Ier 9 arg, 38/5 (13); Kſyądz Krowicki w Liſćiech ſwoich piſał też do mnie tákowe rzeczy/ o ktorych krzeſćiáńſkiemu człowiekowi ſłucháć ſie niegodźi: ktore ná dole wáſzey M. wypiſzę. OrzList d2; UstPraw C2, G2v; Y rzekł ieden/ zda mi ſie południe iuż nádchodzi. A namá też ku obiádu pokwápić ſie godzi. KochZuz A2v, ktv; LeszczRzecz A6; RejFig Aa4; RejZwierz 3, 77; W Ták zacney á ſwiętey ſpráwie/ gdyby ſię dłużſzemi ſłowy zábáwić godźiło/ tedy koniecżnie trzy rzecży ſobie przed ocży bráćbychmy mieli. BibRadz *3v, *3v, *4v, I 11d marg, 43c marg, Lev 7/24 (23); OrzRozm V2v; Tu ſie też godzi przypomnieć/ cżym też lud poſpolity tego weſela vżył BielKron 331, 15, 38, 55v, 57v, 67 (38); GrzegRóżn N2; KwiatKsiąż A4, A4v, D3, D4v, F4 (12); Dies Fastus, w który ſądy możono trzimáć Nefastus, W który ſie niegodźiło ſądźić. Mącz 88b; Illutibilis, Czego ſie nie godźy vmywáć. Mącz 165c; Indeprecabilis, Nievbłágliwy który ſie nie da vprośić/ nievżyty. Nieubłágány/a/e. Indeprecabilis poena/ Winá którey ſie nie godźy odpuśćić. Mącz 168c; Mihi non est liberum hoc facere, Nie godźi mi ſie tego vczinić nie mam tey mocy. Mącz 190d, 79c, 84b, 85c, 118c, d [3 r.J (30); OrzQuin Dv, L4v, V2v; Powiedzmi/ pry/ Rycerzu ſławy znákomitey/ Iáko ſię godźi ſłużyć Rzeczypoſpolitey? Prot D, A2v, B3, Dv, E; SienLek 33, 37v; SienLekAndr a2v; RejAp 62; Woiewodá ieden/ kthorego miánowáć ſie niegodzi/ miał ten obycżaj GórnDworz R, b2 [2 r.], D7v, Q4v, Z4v, Gg; GrzepGeom O4; HistRzym 72; RejPos 124, 219v, 224v, 250, 320; RejPosWiecz3 98; BiałKat 83v, 273v; Niech cie nic nie obraża moie prowádzenie/ Gdyż ſie godzi ná wſzytko mieć dobre bacżenie. HistLan C4v, D3v; KuczbKat 80, 105, 135 [3 r.], 150, 155 (23); RejZwierc 83 marg, Bbb2v; BielSpr 16, 24; Bo ieſli ſie nic Piſmu przydáwáć nie godźi/ tedy pewna rzecż/ że wſzyſtkie Luterſkie kśięgi nic inſzego nie ſą/ iedno prozną pracą WujJud 75, 22, 59v marg, 70v, 72, 151v (26); WujJudConf 51, 51v, 158v, 173v, 188, 247v; RejPosRozpr b3, b3v, b4, b4v, c2 [2 r.], c3 [2 r.]; RejPosWstaw [212], [213], [414], [1433]; Onego ſię też tu opuſzcżáć niegodźi/ iż tu znaydźieſz kilka ſłow nowych od nas zá niewolą wynáleźionych. BudBib I b4, c, Esth 9/28, Eccli 39/21, 25, 1.Mach 14/44, 2.Mach 12/14; HistHel C3v; Strum A3v; Godźi śię teſz łáſkom wáſzym w ſpomionąć zwyćięſtwo godney pámięći ktore śię ſtáło z Henriká Krolá Sweckiego BiałKaz L3v; BudNT przedm a5v, c2v, c6v, Matth 18/33, 20/15, Mar 6/19[18], Luc 14/4; ieſliby ſie ták godziło zá ſłowká łápáć/ tedy to zá tym poydzie/ że ábo Adam grzeſznym nie był choć zgrzeſzył CzechRozm 18; Godziło ſie było koniecżnie pierwey w to weyźrzeć/ y to wyrozumieć/ co to ieſt/ chodzić w ćiele/ być w ćiele CzechRozm 39; tedyć ſie pierwey godźi pilnie przypátrzyć/ ſpráwie oney dźiwney BOżey w rzecżách onych ćieleſnych zakonnych CzechRozm 210v; Ale gdźieby nie mieli od Bogá roſkázánia oſobliwego/ tedy ſie im nigdy żadnego cżłowieka zábijáć nie godźi: áni go zábijáć máią. CzechRozm 239v, 5, 14v, 25v, 50 [3 r.], 56v (57); PaprPan B3v, V2, V3v; zá ktorych boiáźnią/ niegodźiło śię [non licebat] młodźieńcowi proznowáć/ w domiech nierządnych ábo w kárcżmách záśiádáć/ áni śię grámi iákiemikolwiek báwić: niegodźiło śię [non licebat] niewieśćie/ ták w vbiorzech/ iáko też y w inſzycb wſzelákich ſpráwách/ gránic [...] przeſtępowáć ModrzBaz 31v; A ieſliże lekárze z lekárzow/ rzemieśnicy z rzemieśnikow/ zapáśnicy z zapáśnikow nierodzą ſię/ proſzę niech ſię godźi [fas sit] rzecży ſobie podobne do podobnych przypodobáć ModrzBaz [41]v; Niech by ſię niegodźiło rzecży iákiey Rzecżypoſpolitey záſtáwioney przedáwáć [Ne liceat ... divendi]. ModrzBaz 124v, 11, 12v, 15v, 18v, 22v (52); ModrzBazBud ¶5; Godzili ſię co ná to odpowiedáć á cżas prozno trawić/ bárzom wątpił. SkarJedn 233; Tu ſię godzi vwáżyć/ wierny Chrześciáninie/ iáko miedzy Greki [...] miał Pan Bog [...] ſwoie Greki ktorzy kośćioł Rzymſki ocżyśćiáli SkarJedn 265, A3, A*v, 31, 77, 222 (13); KochOdpr B4, C; Oczko 1v, 10v, 17, 22v, 23, 26; Ná koniec zámilcżeć ſię niegodzi iego Apoſtolſkiego ſercá y duſz prágnienia/ ſktorym ſię ieſzcże ná koniec popiſał. SkarŻyw [236]; ále ták wielki gniew ná ćiáło ktore go do grzechu wiodło/ chwálić y náſládowáć bárzo ſię godzi. SkarŻyw 321, 16 [2 r.], 30, 40, 47 marg, 59 (42); MWilkHist D3, F2; Niegodzi ſię też milczenim opuśćić trzećiego dziwu StryjKron 350, 66, 612; ſię żadnemu nigdy prawdźiwemu Chriſtyáninowi/ nie godźi dla rożney wiáry nikogo trapić/ prześládowáć/ mordowáć. CzechEp 35; Ale ſię godźi ſłowá I. M. o tym położyć/ ktore ſą ty. CzechEp 337, *4, 7 [2 r.], 10, 11, 14 (53); NiemObr 5, 20, 40, 55, 80 (9); IEſliby w moich xiążkách co tákiégo było/ Czegoby ſię przed pánną czytáć niegodźiło: Odpuść KochFr 13, 79; KochSz A2v, A3; ReszPrz 18, 66; WerKaz 284, 285; BielSjem 23; KochPieś 51; KochTarn 77; PudłFr 67, 71, 74; ArtKanc K3; GórnRozm B, B4, B4v, Dv, F3v; KochWr 23, 28; Godzieloc ſie belo vtzinic nic to wſzitkiem Senatorem/ yako radzi Cicero PaprUp H3, Cv, D2, E2v, F2, G [2 r.] (11); Oycowi ſye ma godźić zábić dźiećię ſwoię ZawJeft 39, 32, 33, 39, 40; ActReg 40, 86, 114, 119, 154, 159, 164; Infandus ‒ Ten ktorego ſie wiliczacz niegodzi, nie wiliczoni. Calep 531b, 229b, 547b; Phil P4; GórnTroas 21; KochCn B4; PRze zdrowie goſpodarz pije/ Wſtaway gośćiu: á prze czyie? Prze Krolewſkié: powſtawaymy [...]. Prze Królowéy: wſtáć ſię godźi/ Y wypić KochPij C4; GrabowSet T3; KochFragJan 4; Záczym ſłuſznie y przyſtoynie wáſzę kró: M. Królem królów Krześćiáńſkim/ nie ieno mieć/ ále zwáć ſie godźi OrzJan 95, 8, 24, 37, 38, 43 (15); LatHar +4, +5, +5v [2 r.], 327, 328 [2 r.] (12); Iákoby ták rzekłá. Acześ ty ieſt ánioł/ ácz mi wielkie poſelſtwo przynośiſz: ále ſię mnie przećię mężá znáć nie godzi. Iákoż tedy bez mężá mátką będę? WujNT 194; Mamy ołtarz: z ktorego nie godźi ſię ieść [edere non habent potestatem] tym ktorzy przybytkowi ſłużą. WujNT Hebr 13/10, przedm 3, 17, Matth 3/15, s. 11, 16 (76); JanNKar Av, B2; SarnStat 4, *6v, 80, 216, 263 (23); KlonKr F2v; KmitaSpit C6; PowodPr 39, 55, 58; Muśiáłyby też być w niebie rzeczy zwierzchownie oſoby chlebá y winá/ czego y dźiećięćiu nierozumnemu nie godźi ſię mowić y myślić. SkarKaz 157a, 40a, 44b [2 r.], 155a, 156a, 157b (19); CzahTr B4v, G2, G3v; PaxLiz D2v; SkarKazSej 691b, 692b, 694a, 701b; KlonWor 44, 55; Ale teraz ináczey/ mam niewiáſtkę w domu Przeto mi ſię nie godźi zalecáć nikomu. ZbylPrzyg B4v, B2.

Ze zdaniem podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: to (3); aby (43), iżeby (7), by (1), (1), żeby (1)] (53): gdy czała głowa okrągła, godzi ſie aby też cżęſci iey to ſiſt, cżłonki ku okrągłoſci ciągnęły. GlabGad B8v; godzi iee thedy iż kto chce nieczo komu dać muſi to ſam pirwey mieć. GlabGad E2v; LibLeg 10/66; GliczKsiąż F3v, M7, N7v; BibRadz *2v, *6v, Hebr 2/10; Ani ſię też godźi [..,]/ iżeby kto brżuchem pokarm/ y pićie mierzić miał KwiatKsiąż D2v, A2v, D2v, D4v, L, N3, Qv; par fuerit utamantem redames, Godźi ſie ábyś miłuyącego ciebie záś miłował. Mącz 276c, 383c, 482a; KuczbKat 15, 60 [2 r.], 180, 235, 370, 435; Iż nie godzi ſie temu kto ſwiát zwycięży/ áby ſie miał dáć białym głowam wyciężyć. RejZwierc 47; WujJud 264; RejPosWstaw [213]v; CzechRozm 3; Abowiem godźi śię/ żeby káżde zgromádzenie o tych ſtáránie miáło [Decet enim coetum unumquemque curam eorum habere] ModrzBaz 37v; Bo ponieważ ſie znią żadne rzecży niemogą o zacność ſpieráć/ przeto niechby ſięteż to niegodźiło/ áby one ochędoſtwá/ ktore iey ſámey ſą właſne/ miáły być przy rodzeniu álbo ſzcżęśćiu poſtępowáne [nefas sit etiam ornamenta illi propria cum aliis communicare seu naturae seu fortunae bonis]. ModrzBaz 51v, 21, 23, 25v, [41], 77v (13); SkarŻyw 235, 451; CzechEp 134; WerKaz 291; WisznTr 31; Phil S6; OrzJan 129; WujNT Hebr 2/10; JanNKar B2; A godźiſz ſie to/ áby cżłowiek Bogu ſztychy ábo rány zádawał PowodPr 25.

W charakterystycznych połączeniach: co się (nie) godzi (28), to się (nie) godzi (30); godzi się apelować (3), badać, brać (7), bronić (zbraniać) (7), być (9), chlubić się (3), chwalić (4), czytać, da(wa)ć (21), dołożyć, (do)wiedzieć (się) (22), dowieść, jeść (jadać) (15), mianować (2), mie(wa)ć (29), (na-, przy-, w-, wy)pisać (przypisować) (12), nasladować (4), obaczyć (3), odmieniać, (od)powiedać ((od)powiedzieć) (21), odrzucać, odstępować (odstępić) (6), (o-, od-, prze)- puszczać ((o-, od)puścić) (22), ostać, pełnić, poczynać (2), podawać, pojźrzeć (2), pokaz(ow) (2), położyć, (po-, do-, z)myślać (myślić) (9), postępować (2), powtarzać (4), pożędać (5), pożywać (7), pracować, przeciwić się, przestąpić (przestępować) (8), prześladować (8), przydawać (7), przyjąć (2), przypatrzyć się (5), przypomnieć (przypominać, przepominać) (10), przystąpić (przystępować) (4), przywieść (2), robić, rozpamiętać (3), rozszerzyć, rozumieć (5), rzec (2), słuchać (8), (s)pytać (4), trapić, trzymać, (u)czynić (56), ujmować (2), upomnieć się, uważyć (2), uży(wa)ć (20), walczyć (4), wejźrzeć, wętpić (2), wierzyć (8), włożyć (2), (w)spominać (wspomionąć, wspomnieć) (5), (wy)cierpieć (8), (wy)mowić (wymawiać) (36), (wy-, u)prosić (9), wywiedować się, wyznać, (za)bawi(a)ć (4), (za)bi(ja)ć (16), zachować (5), zamilczeć (7), zaniechać (2), zataić, (z)łamać (7), zwać.

Przysłowie: godźi ſie áby ſie tąż miárką odmierzyło iáką ſie co bráło. JanNKar B2.
Fraza: »jak(o) się godzi« = niekiedynależycie, właściwie’; (ad) amussim, uti par est Mącz; ut dignum est Vulg (59): Ktorego vporu (iako ſie godźiło) pirweyieſmy miernymi ſłowy bronili/ ale ty mało pomágały ForCnR E; á tak pothym vwarz tę kokoſz iako ſie godzy á oney polewki napijay ſie FalZioł I 46b, V 22d, 27; LibLeg 11/22v, 156 [2 r.]; ZapWar 1550 nr 2665; ieſli przedtem iakokolwiek czytać vmiáł/ i zamaluczkim zwyczaiem/ nietrudno iako śię godźi poznać/ czym iedna od drugiéi różná MurzOrt Bv; GliczKsiąż Dv; GroicPorz i4v, tv; BielKron 116v, 178, 321; Poenam dignam scelere suscipere, Być skaran yáko ſie godźi zá ſwoyę złość. Mącz 36c; Genium suum fraudare, Skępić Oſzczędáć ſie/ Nieużyć ták yáko ſie godźi. Mącz 136b; Extremam adhibere manum, Wypráwić yáko ſie godźi. Mącz 209a; Hoc stabilito probe et fixo, Vſtánowiwſzy to yáko ſie godźi. Mącz 411c, 3d, 8c [2 r.], 90b, 119c, 138b (19); SienLek 101; RejPosWiecz2 94; HistLan E; RejPosWstaw [1434]; CzechRozm 70, 160v; PaprPan G; A iż wżdy wſpomina iáko táko ſłowo Boże/ y nim ſię też zákłáda: choćiaż nie ták iáko ſię godźiło: ani iáko ſámo w ſobie brzmi CzechEp 140, 7, 10, 129, 153, 156, 332; CzechEpPOrz **; Wktorym: Actie tak się pokazał y stanał iak się godźiło. ActReg 50, 49, 79, 126; Phil E2; WujNT 2.Thess 1/3, s. 890 marg, Bbbbbb; Iáko gdyby kto nie vczćiwie iáko ſie godźi perſonę iáką nieuczćił która iest ná vrzędźie SarnStat 1271; KmitaSpit C4.
Szeregi: »nie chce ani się godzi« (2): Alye czo ſie obroni doticze tedi tho iego k. mt oznaymvye panu Voyewodzie iſſ ma sczeſarzem thureczkim przymyerze, nad ktore nicz vczinicz nyechcze, ani ſzie theſſ godzi LibLeg 6/55v; BudNT przedm d2v.

»być nie może ani się godzi« (1): Przeto też te przycżyny W. Mći. przekłádam [...]: ponieważ inácżey być niemogło/ áni ſię godźiło. BudNT przedm a3v.

»[ktoś] (nie) może i (ani) godzi się [komu]« (2): tegoć żadną miárą pozwolić nie mogę: áni mi ſie też to godźi CzechRozm 234v; Woyewoda Poznanſki [...] tile ile mogl y godzilomu ſie przeciwko onemu gwaltowi ſie opanowal PaprUp I.

»godzi się, to jest nie masz nic na przekazie« (1): Oto wodá coż ieſt ná przekáźie ábym niemiał być ponurzony? A Filip rzekł: Ieſliże wierzyſz ze wſzyſtkiego ſercá/ godźi ſie/ to ieſt niemáſz nie ná przekáźie? CzechRozm 258.

»nie należy ani się godzi« (1): á tho cośćie dáli ná ſpiſku odpowiedź/ álbo Apologią/ wſzákezmy powiedzieli/ że iuż ſwámi około wiáry więcey ſwarow niechcem mieć ani dopuſſcżamy nikomu/ więtſza cżęść zámyka roznice/ gdyż też tho nam thák wiele tego nienależy áni ſie godzi BielKron 208v.

»nie godzi się, ale się podoba« (1): Iuż to dźiś w obyczay Weſzło, że nie to co ſię godźi, ále co ſię Komu podoba czynią. CiekPotr 77.

»(nie) godzi się i (ani jest) potrzeba« [szyk 3 : 1] (4): Iákoż iednák y potrzebá tego y godzi ſie práwie GliczKsiąż A4; Bo Doktorowi y miſtrzowi/ áni ſie godzi/ áni potrzebá yeſt piſkáyąc wgarsć chytáć. GliczKsiąż Lv, N7v; RejPos 124.

»godzi się i rzecz powinna jest (a. powinien jest)« (2): Mniema X. K. iż mu ſię godźi/ y powinien ieſt/ przeto iż ieſt Krześćiáninem/ heretyki nie tylko lżyć ále też y przeſládowáć y mordowáć CzechEp 15; Iż ieſli ſię to tám godźiło/ y owſzem to rzecż powinna byłá/ bo to Bog ſam chćiał mieć: áby koniecżnie każdy taki zámordowány był: a cżemuby to y teraz nie miáło być? CzechEp 31.

»godzi się i jest pożyteczno« (1): y godźi ſię y wielce ieſt pożyteczno/ tym ſię ſpoſobem przypátrzyć: iáko ſię to vſpráwiedliwienie grzeſznego sſtáie. SkarKaz 347a.

»godzi się a przysłuszy« (1): Proſzę was thedy brácia [...]/ ábyſcie chodzih ták iáko ſie godzi á przyſłuſzy ná powołánie wáſze RejPosWiecz2 94.

»(nie, ani) godzi się, (i, albo, ani, nie) przystoi« [szyk 14 : 5] (19): Coż rodzicy płod ſwoy zaby myeli tráćić á ſzpáćić ſwą yáką złą ſpráwą/ nye godzić ſie áni przyſtoi żadnemu. GliczKsiąż E3v, L; KrowObr 101v; Non decet neque convenit, Ani ſie godźi/ ani prziſtoyi. Mącz 482a, 79c [3 r.], d, 295c, d, 482a; CzechRozm 253v; A iákoż przyſtoi ábo ſię godźi ſądu tákiego powodem y przycżyną duchowney oſobie być? CzechEp 61, 7, 204; Calep 235a, 290b; OrzJan 84, 129.

»(nie) godzi się i rzecz (jest nie)przystojna« [szyk 1 : 1] (2): KuczbKat 300; pilnie Ich M. vpominał/ mówiąc że rzecz przyſtoyna/ y godźi ſie/ inſzé wſzyſtkié rzeczy ná ſtronę odłożywſzy/ do téy ſáméy woyny wſzyſtkim ſie rzućićOrzJan 111.

»przyzwoita jest abo się godzi« (1): a drudzy [mówią] pax vobis/ miaſto zwyczáinégo pozdráwiania/ iako by to iem ſamem a niewſzyſtkiem mowic przyzwoitá była/ abo śię godziło. MurzNT 43v.

»nie godzi się ani wolno jest« (1): Dla cżego też przed tem nyewolnikom ſie nye godziło/ áni wolno było vcżyć thákich náuk yedno wolnym á ſláchetnym GliczKsiąż M4v.

α. Z podmiotem (7): Też ná vrząd Rádźiecki przynależy [...] gry ſzkodliwych y nieutćiwych iáko karth/ koſtek/ y innych ktoreby ſye niegodźiły/ zábraniáć GroicPorz b4; by offiárował zá ſie dwá wroblá żywe/ ktore by ſie godziły ieść [quibus vesci licitum est]/ y drzewo Cedrowe Leop Lev 14/4; CzechRozm 252.

godzić się komu (2): poniewaſz ty miedzy wſzyſtkimi náukámi naſwobodnieyſze ſą/ y naypierwſze/ á przeto też napierwſzym ludziam/ to ieſt/ Krolom / Xiążętam godzą ſię KwiatKsiąż N3v; Choćiáż ſie ondźie wiele rzecży godźiło/ ktore ſie iuż pod nowym przymierzem wiernym nie godzą. CzechRozm 252.

cum inf (2): I tak mayą mniemać/ iż nie wſzyſtki rzeczy godzą ſie czynić/ ktorebyſmy łatwię [!] przes możność albo prziſtęp mogli wykonać. KwiatKsiąż D2v; Mącz 295c.

Szereg: »należeć a godzić się« (1): Quaero an libertates testamento datae competierint, Pytam yeſli wolnośći Teſtámentem poſtánowione należáły/ á godźiły ſie dáć. Mącz 295c.
β. W inf (1): Competere item, Prziſtáć/ godźić ſie/ należą. Mącz 295c.
a. Ze względów niezależnych od woli ludzkiej: nie ma przeszkód, jest wykonalne, udaje się (15): Thedy pożywać miernoſci á powciągnienia przez nieiaki cżas/ albo też mierną purgaciją ciała temu pomocz: Ieſtliżeby ſie godźiło. FalZioł V 32.

godzi się komu (2): A táko o tym rádzili/ Iżby go zdrádą zgubili: Iáwnie śię im nie godźiło/ Wiele ludzi po nim było. BierEz G4; NiemObr 4.

cum inf (10): BibRadz Is 30/14; W tym morzu nie ieſt wodá cżyrwona iáko drudzy mnimáią/ iedno iáko y w drugim/ ále iż ſie ná nim nie godźi w nocy żeglowáć dla ſkał ktore w wodźie ſą/ wednie iádąc/ ſtroże [...] obacżáią ſkały ſzkodliwe á oſtrzegáią okręty. BielKron 457v, 424; Inhabitalis, Gdzie ſie niegodźy mieſzkać. Mącz 151b; A ieſliby ſye iemu krwie niegodźiło puśćić/ poſtáwić mu báńki pod żebry ná brzuchu SienLek 61, 33v; Inciduus ‒ Czego ſie rebac niegodzi. Calep 519b; GostGosp 96; OrzJan 56; WujNT 504.

Szereg: »nie godzi się albo nie może być« (1): Infandus, Niewimowny/ Co ſie nie godźi álbo nie może być mową oſięgniono. Mącz 118d.
α. Z podmiotem [cum inf] (1): Diurnus, Dzienny. Labor diurnus Iednego dniá robotá albo/ która ſie tylko we dnie robić godźi. Mącz 88c.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Druga pieśń/ notá iey. Iuż ſie godzi ſerce ſwe etc. MycPrz I [A3]v.

Synonimy: 1. nadawać się, służyć; 2. należy, przystoi, przysłuszy, trzeba.

Formacje współrdzenne: dogodzić się, nagodzić się, pogodzić się, ugodzić się, zgodzić się; nagadzać się, przegadzać sięugadzać się, zgadzać się.

Cf GODZĄCY SIĘ

HG