[zaloguj się]
[pdf]

GRUZŁA (13) sb f

Fleksja
sg pl
N gruzła gruzły
G gruzeł, gruzł
A gruzłę gruzły

sg N gruzła (2). ◊ A gruzłę (3) [w tym: -e (1)]. ◊ pl N gruzły (1). ◊ G gruzeł (1) SienLek, gruzł (1) FalZioł ◊ A gruzły (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Zlepiony, kulisty kawałek jakiejś stałej substancji; bryłka, pecyna, grudka; glaeba, grumulus, grumus Cn (1): Krowká gdy to vſłyſzáła/ Z łáyná gruzłę vdziáłáłá BierEz H2v.
2. Stwardnienie, nabrzmiałość, formujący się wrzód (12): Też rumien ma mocz gruzłmiekcżaiączą [!] j roſpadzaiączą/ y trawiączą j ſcieńczaiączą á przeto boleſci vſmierza FalZioł I 26b, I 9c, 22c; SienLek S2v.
Szeregi: »guzy a (albo) gruzły« (2): Ale iż ſye z guzów á z gruzeł ſadzele czynią/ potrzebá nam rozmowić o nich czymby ié rozgániáć álbo ku zbiérániu przywieść. SienLek 128v, S2v.

»twardość albo gruzła« (2): á gdy to prziłożyſz na twardoſć albo na gruzłę tedy miękcżi/ y bol vſmierza. FalZioł I 12b, I 3c.

»zołzy i (albo) gruzły« (4): zołzy y też gruzły ktore bywaią w ſzigi: roſpądza. FalZioł II 11b, I 9c, 12d, 73b.

Synonimy: 1. bryła, gruczoł, ziarno; 2. gruczoł, guz, guzek, guzik, sadzel, twardość, wrzod.

Cf [GRUWASŁKA]

ZCh