[zaloguj się]
[pdf]

KAWKA (27) sb f

f (25), m (2) [w funkcji n-pers].

-w- (25), -f- (2).

kaw- (18), kåw- (2) Murm, KmitaSpit; końcowe a jasne.

Fleksja
sg pl
N kawka kawki
G kawki kawek
D kawce kawk(a)m
A kawkę kawki
I kawką kawkami

sg N kawka (9). ◊ G kawki (1). ◊ D kawce (1). ◊ A kawkę (3) [w tym: -ą (1)]. ◊ I kawką (1). ◊ pl N kawki (3). ◊ G kawek (1). ◊ D kawk(a)m (1). ◊ A kawki (6). ◊ I kawkami (1).

Sł stp notuje, Cn s.v. kawa, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Dem. od „1. kawa”; z neutralizacją funkcji deminutywnej:
1. zool. Coloeus monedula L.; kawka pospolita, ptak wielkości gołębia z rodziny krukowatych (Corvidae); monedula (a. monetula) Murm, BartBydg, Mącz, Calep, Cn; gracus Mącz, Calep, Cn; garrulus BartBydg; graeculus Mącz; cornicula, graculus, parva cornix Cn (24): Murm 86; BartBydg 63, 86; Wnoczy ſobie pożywienia ſzuka. Kawkam/ gołębiom/ y wroblom iaycza wypija. FalZioł IV 24b, IV 24b; Na oſtatku podkurzaćie gi Dymem/ áby Páiący/ nietoperze/ káwki/ y muchy od niego vćiekáły. KrowObr 103v; Sokoł twárdo związány dzwonki y pęcżcámi/ Teraz iuż wolno buia gdzyeś ſobie s káwkámi. RejWiz 126; RejFig Aa6v [2 r.], Cc5; Caprimulgus, Nieyáki ptak káwce podobny/ ktory w nocy mléko v kós wyſiſa. Mącz 37b, 147c, 230d; RejZwierc 274v; Calep 460b, 671b; Idą ſroki świegotne/ y gębáte wrony/ Y kawek poſpolitych ſtádá z káżdey ſtrony. KmitaSpit A4; KlonWor 5 marg.

W porównaniu (1): Wiecie iák z nimi ociec wáſz pogány gromił/ Iáko Sokoł Gołębie do vpáśći gonił. Y w on cżás gdy iák Káwki po záſianey roli/ Ogárnęli Miedzyboż chcąc was mieć w niewoli PaprPan V2v.

W przen (2):
Zwrot: »kawką wylecieć; w kawki rozlecieć się« = przepaść, zniknąć (1; 1): Bo wiem że cżapká pewnie/ będzie páná miáłá/ Boć miedzy námi Káwką/ precż nie wyleciáłá. RejFig Ee2; A ſkoro ku polepſzeniu przydzye zdrowia ſwego/ przedſię ze wſzytkiego nic/ przedſię z nowu w káwki ſie rozlecą ony wſzytki przeſtráchy iego. RejPos 248v.
Przen: O głupocie (3):
Przysłowie: Iuż w káwki [= plecie głupstwa] moiá páni: iuż we drwá? Cóż widzę? GosłCast 25.
Zwrot: »wziąć kawkę« = być wydrwionym, wyjść na głupca (2): Prośiłá go áby iey pirwey doſiągł Káwki/ Co ſie w dziurze wylągłá pod oknem v łáwki. On ſie z okná wychylił/ oná wyſkocżyłá/ Wziął pan Káwkę/ wziął pan Káwkę/ ſmieiąc ſie krocżyłá. RejFig Aa6v.
2. Nierządnica (1): Drugi ma piękną żonę á vda ſie w káwki/ Biegáiąc po vlicach nie máiąc tám ſprawki. RejWiz 41.
3. n-pers (2): A gdy ſie ták nálázło iż gwałtu nie było/ dáli zá to gárdłá pod miecż Burmiſthrz y dwá Ráyce/ Káwká/ Siecżek/ Szeling. BielKron 418v.
Zestawienie: Iakom ya nyezabil robothlyvego Maczieya kafką a nym z rzivego [!] marthvego udzielal ZapWar 1517 nr 2233.

Synonimy: 2. cudzołożnica, fryjerka, gamratka, kurwa, mercha, nałożnica, nierządnica, przyłożnica, sprosnica, wszetecznica.

Cf KAWECZKA

AL