[zaloguj się]
[pdf]

KOCHANIE (307) sb n

o jasne; -a- (264), -å- (5); -å- BielKron; -a- : -å- RejRozpr (1 : 1), BibRadz (4 : 1), RejPos (60 :1), BudBib (2 : 1); -é (23), -e (2) [w rymie]; -é : -e GosłCast (3 : 2).

Fleksja
sg pl
N kochanié kochaniå
G kochaniå
D kochaniu
A kochanié kochaniå
I kochani(e)m, kochanim
L kochaniu
V kochanié

sg N kochanié (115); -é (12), -e (1), -(e) (102); -é : -e GosłCast (1 : 1). ◊ G kochaniå (18). ◊ D kochaniu (7). ◊ A kochanié (106); -é (10), -(e) (96). ◊ I kochani(e)m (20), kochanim (10); -(e)m PatKaz II (2), RejPs (3), BibRadz (2), RejPos (4), ArtKanc, LatHar (4), WujNT, SkorWinsz (2); -im OpecŻywPrzedm, ForCnRWiet, LubPs (2), HistRzym, KuczbKat, KarnNap, SkarKaz; -(e)m : -im SkarŻyw (1 : 2). ◊ L kochaniu (19). ◊ V kochanié (5); -é (1) KochPs, -e (1) GosłCast, -(e) (3). ◊ pl N kochaniå (4); -å (3), -(a) (1). ◊ A kochaniå (3); -å (1) BudBib, -a (1) SkarŻyw, -(a) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Radość, uciecha, przyjemność, rozkosz, miłość, upodobanie, przywiązanie; szczęście; delectatio Calep, PolAnt, Vulg, Cn; deliciae, oblectamentum Mącz, Modrz, Cn; beneplacitum Vulg; amor, delectamentum, delenimentum, gaudium, iucunditas, libido, oblectatio, voluptas Cn (243): PatKaz II 74v; BierRozm 18; abowiem zadne by ſie inſſe kochanie ſnadz niemogło przytrefic więczſſe duſſam naſſem: iedno patrzyc na oblicznoſc twoię pana ſwego RejPs 65, 65; RejRozpr Kv; RejKup g3v; OrzRozm Q4; RejPos 184, 232 [2 r.]; RejZwierc 191 marg, Bbb2; ModrzBaz 13; SkarŻyw A4; KochFr 72; KochPij C; Nie máſz w świećie kochánia/ Gdźieby ten [diabeł] nie przyſkocżył/ Swych iádow nie nátłocżył. GrabowSet P3v, N3v; Ciągnie tedy Oćiec nie gwałtem áni przymuſzeniem/ ále oświeceniem y kochániem WujNT 329; SkarKaz 420a, 552a; PaxLiz E3; Dał im z łáſki ſynacżká ocżekawánego. [...] Niechże zá twym o Pánie zácżętym ſtárániem/ Ten dar Rodźicom będźie okwitym kochániem SkorWinsz A2v.

kochanie czego (4): Vkáſz mi proſzę ćie? gdzie może być [...] Więtſze kochánie ćiáłá ſwego? iáko ieſt w Klaſſtorzech? KrowObr 140; BibRadz I 336a marg; RejPos 30v; KochTr 22.

kochanie czego [= z czego] (1): abychmy mogli byc otrzezwieni za wſpomozeniem twoiem ku kazdey obronie ſprzeciwnika naſſego aby niemial kochania zadnego zwycięſtwa ſwego nad nami. RejPs 70.

kochanie z kogo, z czego (12): RejPs 66v; O moy miły Pánie toć to ieſt [...] wielkie kochánie twoie z náwrocenia káżdego nędznego á vpádłego cżłowieká RejPos 193, 196; LatHar 680. Cf »mieć kochanie«.

kochanie w kim, w czym (54): abych my teſz tam ciebie naſladowali: gdzie by iuſz naſſe kochanie wtobie panu ſwoiem nigdy a beskonca vſtac niemogło. RejPs 99v, 134; Nawiętſze kochánie Páńſkie w ſyniech ludzkich. LubPs cc6 marg, O2, O2v, O6v, S6v, T2v, ccv, hh2v; BibRadz I 351b marg; Przykład że prożne ieſt kochánie we wſzyſtkich rzecżách ſwieckich. HistRzym 102; RejPos 42, 42v, 43v, 123 marg; RejZwierc 41, 257v; BudBib Sap 8/18; PaprPan Hh2; Od tego cżáſu dał iey Pan Bog wielkie nabożeńſtwo y kochánie/ w rozmyſlániu męki Páńſkiey. SkarŻyw 159, 142 marg, 507, 517; PudłFr 14; ArtKanc Q11v; LatHar 118, 499; WysKaz 42; SiebRozmyśl F4v; CzahTr [D]v. Cf »mieć kochanie«, »kochanie w samym sobie«.

kochanie czyje [w tym: pron poss (107), ai poss (13), G sb i pron (10)] (130): OpecŻywPrzedm C4v; PatKaz II 26v, 50v, 67v, 83; BierRozm 7, 9; iż to ich było wielkie kochánie/ gdy obaczyli iáki vpádek moy RejPs 51v, 66, 91, 99v, 107, 134, 167; Wiéz Cżarcżie Swietych kochanie Gdy gṙzeſſny pṙzidzie w vznanie RejKup ſ7, g3v [2 r.]; BielKom C7v; Co ieſth zá kochánie vtrapionego/ gdy cżuie nád ſobą opiekę Páńſką. LubPs aav marg, B2, B4v, C4, I, N5 (23); RejWiz 139, 182v; Leop Ps 146/11; Trapienie y vćiſk ogárnęły mię/ lecz kochániem moim były roſkazánia twoie. BibRadz Ps 118/143, Prov 8/31; RejAp 102, 155; RejPos 16v, 27v, 42 [2 r.], 42v, 43v [2 r.] (26); RejZwierc 41, 148, 186, 257v; BudBib Ps 118/143; Vprzeymie żyć ze wſzemi to iego kochánie PaprPan Q4, Hh2; KarnNap G3; SkarJedn 3; KochPs 182, 186; SkarŻyw 507; KochTr 13; MWilkHist Cv; WisznTr 3; PudłFr 14; ArtKanc K8, P20, Q11v; Phil S5; Niech co tobie miło/ me kochánie będzie/ Niech/ cżego ty niechceſz/ mnie ſię przykrzy wſzędzie GrabowSet Cv, G; LatHar 63, 524, 533, 551, 557 (8); KołakCath A3v, B4; JanNKar Cv; SiebRozmyśl F4v; SkarKaz 117b, 637b; CzahTr Dv; SapEpit A4. Cf »kochanie swoje położyć«.

W połączeniach szeregowych (3): Plakali téż apoſtolowie/ ijż po nijm ſirotami zoſtali a wſſakoż w onym placżu/ niewymowné weſelé/ roſkoſfy/ ij kochanijé zewſſytkich ſtron mieli OpecŻyw 174; PatKaz II 83; LatHar 225.

W przeciwstawieniach: »kochanie ... płacz (3), narzekanie, smętek, uciśnienie, zasmucanie, żałość« (7): OpecŻyw 174; potym doczeſnym kochániu przypádnie nieobaczne vćiſnienie ich. RejPs 137v; á gdy vzrzą vrodzay obfity obroći ſie ich żáłoſć w wielkie kochánie. RejPs 194, 63v; Mądry ſyn ieſt oycowi/ weſołe kochánie/ Ale zaſię ſzalony/ mátce záſmucánie BielKom B6v; RejPos 351v; ORSZVLA KOCHANOWSKA TV LEZY: KOCHANIE OYCOWE, ALBO RACZEY PLACZ Y NARZEKANIE. KochTr 13.

W charakterystycznych połączeniach: kochanie głupie, małe, naczęstsze, nieogarnione, okwite, omylne, osobliwe (3), osobne (2), potwarzliwe, prawe, przedniejsze, szalone, uprzejme (3), ustawiczne, wdzięczne (nawdzięczniejsze) (4), wesołe, (na wieki) wieczne (4), (barzo) wiel(i)kie ((na)więtsze) (45), własne, wszytko (14), zupełne; kochanie boskie (5), ciała, dusze, mądrości bożej, ojcowe, pana, pańskie (6), pogańskie, świata, świętych, utrapionego, wiernego; kochanie w czytaniu, w kościołach, w narodzie, w owieczkach, w ozdobie, w panie, w piśmie, w przyjacielstwie, w przykazaniu, w rozmyślaniu (2), w rzeczach, w słowie, w sprawach, w stanie (2), w syniech, w wianku (2), w wielkości zebrania, w zakonie (2), w zebraniu, w złym, w żołtarzu; kochanie z nawrocenia (2), z owieczki, ze sprzeciwności, z upadku, z widzenia człowieczeństwa, z zwycięstwa; kochanie czuć, dać, najdować, obrać, odnieść, okazować, pokazać, widzieć; kochania używać (2); ku kochaniu obrać, porodzić (rozrodzić) (2), stworzyć, zachować; na kochanie stworzyć (2); obrocić się w kochanie; z kochaniem chwalić, mowić, myślić, prowadzić.

Zwroty: »w kochaniu by(wa)ć« [w tym: u kogo (7), czyim (ai poss) (4)] = być kochanym; esse in deliciis Mącz [szyk zmienny] (12): PatKaz II 26v, 67v; ábowiem w wielkiem kochániu páńſkiem ieſt táki człowiek ktory miłoſierdziem ſie obchodzi RejPs 167, 130v; RejJóz A2; GliczKsiąż E5v; Mącz 182a; RejPos 20v marg, 101, 195v; Pieśni/ liſty/ kśiążki gámrácyey pełne/ w kochániu wielkiem bywáią [in deliciis habentur] v dworzan ModrzBaz 13.

»mie(wa)ć kochanie, za kochanie« [w tym: w czym, w kim (20), z kogo, z czego (8), czego (1), z kim (1), iż (1)] = kochać, cieszyć się; gaudere Vulg, Cn; exsultare, hilarari. hilarescere, laetari, recreari, triumphare Cn [szyk zmienny] (31 : 3): Bo źli w t[y]m kochánie máią/ Gdy złe zá dobre wracáią. BierEz K4v; ktory [sprzeciwnik mój] záwżdy oſobne kochánie miewa znamnieyſſey ſprzećiwnoſći moiey. RejPs 58, 29v, 70, 73, 128v marg, Ff4v; RejRozpr K3v; RejJóz P7; RejKup o3; A oſobliwe kochánie ſwe maſz s ſpokoynymi. LubPs B4v; O Iákiem ia miał kochánie Pánie w zakonie twym LubPs bb3v, I, O3, X, cc2 marg, gg3; Leop Deut 30/9; RejPos 100v, 164, 222v; RejZwierc 191; Oczko A4; KochPs 171; Gdy iey oycowſką y máćierzynſką máiętność mátka ná vbogie roſpraſzáłá/ ſtego miáłá kochánie SkarŻyw 142, 97; ReszList 177; ArtKanc P20; Phil S5; GrabowSet B3v; LatHar 524, 533, 551, 557; KołakSzczęśl A4; SkarKaz 117b.

»miewać kochanie [u kogo]« = być przedmiotem upodobania (1): Com ſłychał z młodych lat mych że cnotá pokorá/ Nie miewáły kochánia y mieyſcá v dworá CzahTr D.

»kochanie sw(oj)e [w kim, w czym] położyć (a. pokładać)« [szyk zmienny] (18): RejPs 48, 54v, 197v, 200v; SeklKat A2v; Gdyż dla tego ſynow ludzkich Pan ſobie námnożył/ A vprzeyme kochánie ſwe w nich záwżdy położył. LubPs Qv, S2, S5v, T5 marg; RejPos 19v, 41, 58v, 59v [2 r.], 100v, 122v; á duſzą y ćiáłem poświącáiąc ſię iemu [Chrystusowi] zá oblubieńcá go ſobie wzięła/ wnim wſzytko ſwe kochánie pokłádáiąc. SkarŻyw 486, 397.

Wyrażenie: »kochanie w samym sobie (a. samym w sobie)« [szyk 1 : 1] (2): Philautia – Samim w ſobie koghanie [!]. Calep 799b; SkarKaz 117b marg.
Szeregi: »kochanie a baczenie« (1): gdiż ſłyſzyſz w iákim kochániu á ná iákim bacżeniu było v niego/ iż oto y łzy wylewáło ſwięthe cżłowiecżeńſtwo iego nád onym nędznym á mizernym przyſzłym vpadkiem iego. RejPos 195v.

»kochanie a chłuba« (1): O iákieżby to było wielkie kochánie iego á wielka chłubá iego/ á nigdyby mu ſie nie mogło nic ſtáć pocieſzliwſzego tu ná thym ſwiecie/ iedno gdybychmy w tym złym nábyciu ſwoim/ ſzukáli á náſládowáli woley á pomocy iego RejPos 72.

»chwała i kochanie« (2): PatKaz II 50v; W ſłowye twym Boże chwałá ma y wſſytko kochánie LubPs O2. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»miłość a (i) kochanie« (2): Záwżdy nie mogło wytrwáć Boſtwo iego/ áby był w ſobie nie wzruſzał oney pocżętey miłośći á onego ſwego kochánia kthore był ieſzcże w Ráiu zácżął przećiwko temu narodowi nędznemu cżłowiecżemu. RejPos 102; SkarŻyw 63.

»kochanie a pieszczenie« (2): Nie inſſego wyęcey dzyecyęcyá nye pſuye/ yáko wyelkye kochánye á pyeſſcżenye. GliczKsiąż E3v, E4.

»pociecha (a. uciecha), (a, i) kochanie« [szyk 2 : 1] (3): Mącz 182b; O wielkaſz to pociechá cżártá ſproſnego á wielkie kochánie iego/ iż ſie pełni náuká iego w tym rozmáitym wymyſle ſwiátá tego RejPos 44, 147v.

»radość a (i) kochanie« [szyk 5 : 1] (6): RejPs 94v; Abowiem náwroćić ſie záś ktobie Pan/ áby z ćiebie rádość á kochánie miał we wſſyſtkim dobru twoim [gaudebat super te omnibus bonis] Leop Deut 30/9; RejAp 155v; RejPos 196; KuczbKat 400; Calep 300a.

»rozkosz a (i) kochanie« [szyk 5 : 3] (8): RejJóz A2; LubPs bb5; Tenże to iuż ták wzgárdzony á márny ſzátan/ widząc [...] onego nędznego Adámá y z żoną towárzyſzką ſwoią/ iż był w wielkim kochániu á w wielkiey roſkoſzy Páńſkiey/ zaźrzał mu tego RejPos 101, 27v, 59v, 101, 232; SkarKaz 117b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»upodobanie a kochanie« (1): Vpodobánie á kochánie Páńſkie [Beneplacitum est Domino] ieſth nád tymi co ſie go obawáią Leop Ps 146/11.

»kochanie i wesele« (1): aczkoly anyely yeſcze nyeuznaly czo to byla za tayemnycza wboſthwye zamknyona/ przetoſz [...] proſzącz proſzbą anyelſką aby ym dal uſznacz tą vyelmozną tayemnyczą ktorą uydzyely w uyelkyem kochanyu y w ueſelu boſtwa PatKaz II 50v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

Wyrażenia przyimkowe: »k(u) kochaniu« (6): Ciebyem ya dziś porodził ku kochániu ſwemu LubPs B2, S5, gg4; RejAp 102; RejPos 232; RejZwierc 148.

»na kochanie« (3): RejPos 100v; ktorych kreẃ nie ná łup á nie ná kochánie pogáńſkie/ ále ná cżeść á ná chwałę Pánu twemu ieſt poſwięconá y odnowiona RejZwierc 186; KołakCath B4.

»z kochani(e)m« (9): OpecŻywPrzedm C4v; ForCnRWiet Av; PatKaz II 83; Abowiem oni poydą ná polá ſwoie zwielkiem kochániem podnoſſąc á oglądáiąc ſnopki ſwoie á ráduiąc ſie zopfitoſći obiecáney żywnoſći ſwoiey. RejPs 194, 47v; KuczbKat 400; KarnNap G3; SkarŻyw 160; LatHar 366.

»w kochaniu« (1): aſz przydziemy do oney ſpołecznoſci onych przebranych twoich z ktoremi iuſz tam wradoſci a w vſtawicznem kochanyu bez konca nieprzeſtaniemy nigdy wyſlawiac nieskonczonego nigdy ſwiętego boſtwa twego. RejPs 94v.

W przen [czyje w czym] (2): Y cóż to zá nagrodá ták wyſokiéy cnoćie? Któréy kochánie było w ſławie á nie w złoćie? GórnTroas 19.
Zwrot: »kochanie mieć« (1): álbo w czymże tá dźiélność ludźi onych kochánié ſwoie miáłá? OrzJan 55.
a. Przyjemność zmysłowa; rozkosz fizyczna; pieszczota; deliciae Vulg (12): BierEz Q2v; BielŻyw 67; A nieinákſſą wonnoſć podawa odzienie twoie [...] nátárte Mirrą/ Caſſią y innemi prochy rozmáyćie woniáiącemi/ ktoreby czyniły kochánie tobie RejPs 68; WujNT 2.Petr 2/13, s. 812 marg.

kochanie czego [= z czego] (1): vcżułá zimie dziwną w komorze liliey y rożey/ y innych niewymownych wonnośći kochánie SkarŻyw 178.

kochanie czyje (2): Obrzezuy y odćinay zbytki y kochániá twoie/ ktore do grzechu przywodzą SkarŻyw 4; GrabowSet N3.

W charakterystycznych połączeniach: powszednie kochanie (2), wielkie; kochania nie dbać, nienawidzieć; kochanie czynić, odbierać.

Wyrażenia: »kochanie cielesne« (1): Drugdy poćiechę małżeńſtwá/ vrodę onego młodzieńcá/ zá ktorego byłá zmowioná/ kochánie ćieleſne/ vbiory y chwałę świecką ná myſl przywodził. SkarŻyw 14.

»doczesne kochanie« (1): ale abychmy maiąc napieczy ſwięte nauki twoie ty wſſytki yne doczeſne kochania a roskoſſy lekcze v ſiebie wazyli RejPs 91.

Szereg: »rozkosz albo (a, i) kochanie« [szyk 2 : 1] (3): OpecŻywPrzedm C3; RejPs 91; Iáko gdy ſię od właſnego małżeńſtwá hámuie/ gdy kto w bezżeńſtwie zoſtáie/ [...] gdy ſobie tę roſkoſz y kochánie odbiera/ ktoregoby bez grzechu záżyć mogł. SkarKaz 120b.
b. Życzenie, pragnienie, pożądanie (10): cośkolwiek vcżynił myſlą/ kochánim/ przyzwalánim/ omyj ſpowiedzią á grzech będzie zgłádzon. HistRzym 57.

kochanie w czym (2): O niechciałże zániecháć Pan/ áby tego vkázać nie miał/ iż pychá/ nádętość/ kochánie w zwirzchnośći/ á pochlebſtwo ſwiátá tego/ ieſt więtſze zgwałcenie ſwiętá/ niżli iáka pracza ábo ſtáránie około nędznego cżłowieká. RejPos 227. Cf Zwrot.

kochanie czyje [w tym: pron poss (3), G pron (3)] (6): GDyſz ieſt to kochanie twoie mily panie aby ſie miloſc ſpoleczna ſktorey ſnadz wſſytko dobre pochodzi miedzy nami mnozyla RejPs 200v, 195; KwiatKsiąż B2; ModrzBaz 11; Ale co ſię tknie cudzołostwá y roſpusty wſzetecżney, to iego miáło być, iákoż było y iest, oſobliwe kochánie CzechEp 420; GosłCast 59.

Zwrot: »mieć kochanie [w czym]« = pożądać (1): Iáko Anyoł y duch nie ma kochánia w ćieleſnych dobrách/ bo ćiáłá nie ma SkarKaz 118a.
Wyrażenie: »kochanie pożądliwe« (1): bo ten wiek [chłopięcy] z przyrodzenia ku pożądliwośći ćieleſney bárzo ieſt ſkłonny/ á zwycżáie/ y kochánia ich pożądliwe [Consuetudines autem oblectamenta et ardores]/ do ktorych ſię w onym wieku zápaláią/ [...] niemogą być dobre ModrzBaz 11.
Szereg: »żądość i kochanie« (1): Vpomina Prorok ábyſmy żądość y kochánie ſwiátá tego tłumili/ przekłádáiąc na wſſem Páná Bogá wſſechmogącego. Leop Ps 76 arg.
2. Przedmiot miłości, osoba lub rzecz ukochana, wybrana, jedyna; skarb; anima, deliciae, deliciolae, dilectus Cn (63): LatHar 221; która karmiłá pierśiámi ſwoiémi Niemówiątko/ dźiś ſłużąc iuż z láty zeſzłémi Prowádźi ſwoię pánią/ ſwoie wychowánié/ Nieprzepłáconé kochánié. GosłCast 23; PaxLiz B.

kochanie czyje [w tym: pron poss (26), G sb i pron (26), ai poss (3)] (55): OpecŻyw 20; a przetoſz poſzwyączona od ducha ſzwyątego [...] bycz matką bozą y (bycz) kochanyem ducha ſzwyątego PatKaz II 40v; A ták miey naſz miły pánie wżdy oſobliwą pieczą nád námi pomniąc ná okrućieńſtwo tych ſprzećiwnikow ich/ ktore oni ſtrogili nád miáſtem Ieruſálem nád kochániem twoiem RejPs 204, 56v, 80; RejJóz A6, Nv; LubPs S2 marg, V marg, Y6, cc6; Sługá roſtropny ięſt [!] kochániem krolewſkiem [amor regis est ad servum intelligentem] BibRadz Prov 14/35; BielKron 1v; RejAp 37v, 48v, 110v; RejPos 63, 81v, 84, 101, 104 (19); RejZwierc 192; Ktorzy śrebro moie y złoto moie zábráliśćie/ á kochánia moie co lepſze [desiderabilia mea optima] wnieśliśćie do dworow wáſzych. BudBib Ioel 4/5; KochPs 64, 70, 196; Pánná tedy śćiągnąwſzy cżyſte ręce ſwoie: podáłá Stárcowi kochánie ſwe. SkarŻyw 113; Y z Páwłá przenáſládowce/ vcżynione ieſt nacżynie wybráne [...] y zgrzeſznice Mágdaleny/ wielkie kochánie Chryſtuſowe SkarŻyw 168, A2v, 87, 112, 162; PudłFr 33; ArtKanc K6; KochFrag 53; LatHar 64, 65; GosłCast 14, 48; SkorWinsz A3v. Cf »Kochanie wieku tego«.

W charakterystycznych połączeniach: kochanie Chrystusowe, ducha świętego, krolewskie, ludu, nawyższe, osobliwe (osobne) (2), pana (pańskie) (2), wdzięczne (nawdzięczniejsze) (8), wielkie (nawiętsze) (9), własne, wszy(s)tko (5); kochanie dać, darować, otrzymać, podać, stanowić, uczynić sobie, wychowywać, zgwałcić; kochania użalić się, zbawić; obierać za kochanie, stworzyć; być kochani(e)m (6), mieć, stawać się.

Wyrażenia: »Kochanie wieku tego« = Jan Kochanowski (gra słów w nawiązaniu do nazwiska) (1): Tego zacnego Pocztu ieſt ſtárſzym hetmánem sławny REY [...] Zá nim idźie TRZYćieſki w lećiech dobrze mlodſzy/ [...] Tych dwu ſię nie chcę pusćić/ choć idźie przed nimi/ Kochánie wieku tego: Bo Strunámi ſwemi/ Y vczonym ſpiewániem ták ſię popiſuie/ Ze też przeſzłemu Wieku máło vſtępuie. Prot E.

»wiekuiste (a. wieczne) kochanie« (2): RejPs 80; Sion ſye mnie podoba [...]; To ieſt móy odpoczynek/ y wieczné kochánié. KochPs 196.

Szeregi: »kochanie i pociecha (a. uciecha)« [szyk 1 : 1] (2): SkarŻyw 162; W ten cżás wſzytkich vćiechą y kochániem będźieſz. SkorWinsz A3v.

»skarb, (a) kochanie« (2): Abowiem pátrzay [...] coć porucża ten ſwięty Pan á then głowny páſterz ſtadká tego ſwoiego: porucżać wſzytek ſkarb ſwoy/ wſzytko kochánie ſwoie/ gdyż to ſam wyznawáć racży/ iż żadnego inſzego milſzego nie ma iedno miedzy tymi owiecżkámi ſwemi. RejPos 123, 123.

W przen [czyje] (1):
Szereg: »skarb i kochanie« (1): wiara a cnota/ ſą chrześcjańſkié ſkarby i kochanié MurzOrt B2.
a. W funkcji pieszczotliwego zwrócenia się do drogich osób [w wołaczu] (4):

kochanie czyje (2): Witaycieſz moie dziatki me wſzytko kochanie RejJóz N4; PaxLiz D3v.

Wyrażenie: »namilsze kochanie« (1): Leguczko teraz mówię/ namilſzé kochánie/ Powiédz wżdy co ćię boli? GosłCast 28.
W przen [czyje] (1): Powſtań moie kochánié/ powſtań lutni moiá KochPs 84.
3. Wzrost, rozwój (1): [wiátr z południá dawa buyność y kochánie iágodam. Cresc 1571/669 (Linde).

kochanie czego: ktore [suche łajna] [...] więcey ſłużą ku żywnośći y kochániu drzew Cresc 1571/76 (Linde).]

a. Doskonałe do wzrostu i życia środowisko [czyje] (1): Bowiem krew ieſt nawyſſzi á na znamienitſzy ſkarb żywota: zdrowia cżłowiecżego, Y kochanie duchow ożywiaiączych y poſilaiączych cżłowieka. FalZioł V 57.
b. [Pielęgnacja dla wzrostu [czego]: O inym kochániu długich włoſow/ maſz wyżſzey w Rozdźiale SienHerb 496a.]

Synonimy: 1. miłość, pociecha, radość, rozkosz, szczęśliwość, upodobanie, wesele; 3. rośnienie, wzrost.

Cf KOCHAĆ, KOCHAĆ SIĘ, KOCHAN, KOCHANEK, KOCHANIE SIĘ, KOCHANINKA

ZCh