[zaloguj się]
[pdf]

KRZCZENIE (18) sb n

krzczenie (14), krzcienie (1), krczenie (1), krcenie (1), chrzczenie (1); krzcienie TarDuch; krcenie KrowObr; chrzczenie SkarJedn; krzczenie : krczenie BielKron (2:1).

Pierwsze e jasne, końcowe z tekstów nieoznaczających é.

Fleksja
sg
N krzczeni(e)
G krzczeniå
D krzczeniu
L krzczeniu

sg N krzczeni(e) (4). ◊ G krzczeniå (9). ◊ D krzczeniu (3). ◊ L krzczeniu (2).

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Udzielanie chrztu; baptisma Vulg (12): Krol Włádźiſław [...] kazał ſie ſchodźić ludu proſtemu ná krzeſt ſwięty [...] A dla lepſzey chući ich/ nákupił był w Polſzce ſukná białego bárzo wiele w ktore ie ku krzcżeniu obłocżono/ y dárowano im káżdego. BielKron 381v, 355v; KuczbKat 125; SkarJedn 49; WujNT Hebr 6/2, s. 762; [miéymy ſie do doſkonálſzych rzeczy: nie znowu zákłádáiąc gruntu pokuty od vczynków martwych/ y wiáry ku Bogu/ náuki chrzczenia/ rąk téż wkłádánia/ y powſtánia z martwych WujBib Hebr 6/2].

krzczenie kogo (4): Iezu ktorys wſzitkę tobie mocz poddaną obiawiwſzy zwolenniki ſwe ku krżcieniu poganow poſlał. TarDuch C8; BielKron 445v; ArtKanc D13v. Cf »krzczenie małych dziatek«.

krzczenie czyje (2): PatKaz III 136; zárázem ſię o tym bádał/ iákie też było to moie krzcżenie CzechEp 85.

Wyrażenia: »krzczenie małycb dziatek« (1): więtſza cżęść ártykułow napewnieyſzych á napowżnieyſzych [!] wiáry náſzey [...] krzcżenie máłych dźiátek y wiárá Toyce [!] ś. CzechEp 108.

»woda krzczenia« = woda używana przy chrzcie (1): Potym ieden z Rycerzow bok otworzył iemu [Jezusowi]/ Krew z wodą wypłynęłá/ k zbáwieniu náſzemu. [...] Wodą y Krwią poświęćił/ wody wiernych krzcżenia ArtKanc D13v.

2. Poświęcanie sprzętu liturgicznego połączone niekiedy z nadaniem imienia [czego] (2): KrowObr 103 marg; ázaſz nie dáć zá ſwięczenie/ zá birzmowánie/ zá golenie/ zá ſtrzyżenia mniſzek iáko od owiecżek/ zá ágnuſy/ zá oleie/ od krzcżenia koſciołow/ ołtarzow/ ornatow/ dzwonow/ portátyłow/ to ieſt álábáſtrowych kámykow/ obraſkow/ kośći vmárłych RejAp 152.
3. Cierpienie, umartwienie (w komentarzu do Matth 20/22 cf KRZCIĆ znacz. 5. i KRZCIĆ SIĘ znacz. 4.) (1): A toż też y o tym krzcżeniu rozumieć mamy co y o piciu kielichá/ gdiż nam cżęſto kroć w piſmie znácżą wody vćiſki á vdręcżenia/ gdyż ie ná nas Pan wylewáć racży iáko wodę. A może ſie theż nam znácżyc y vmartwienie ciał náſzych. RejPos 313v.
*** Bez wystarczającego kontekstu (wyraz cytowany) (3): Słowo krztu y krzczenia Nowokrzczeńcy iáko przetwarzáią. WujNT Zzzzz3v, 11 [2 r.].

Synonimy: 1. nurzanie, ponurzanie; 2. poświącanie, święcenie.

Cf KRZCIĆ, KRZEST

JB