[zaloguj się]
[pdf]

ŁSNĄĆ SIĘ (42) vb impf

Zawsze sie.

łſ- (38), łs- (4).

Fleksja
inf łsnąć sie
indicativus
praes
sg pl
1 łsnę sie
3 łsnie sie łsną sie
praet
sg
3 f łsnęła sie
n łsnęło sie
fut
sg pl
3 m m pers będą sie łsnąć
n będzie sie łsnąć subst
imperativus
pl
3 niechaj sie łsną
conditionalis
sg pl
3 m by sie łsnął m pers
n subst łsnęłyby sie, by sie łsnęły

inf łsnąć sie (2). ◊ praes 1 sg łsnę sie (22). ◊ 3 sg łsnie sie (4). ◊ 3 pl łsną sie (4). ◊ praet 3 sg f łsnęła sie (1). ◊ n łsnęło sie (2). ◊ fut 3 sg n będzie sie łsnąć (1). ◊ 3 pl m pers będą sie łsnąć (1). ◊ con 3 sg m by sie łsnął (2). ◊ 3 pl subst łsnęłyby sie (1) Leop, by sie łsnęły (1) PaxLiz. ◊ imp 3 pl niechaj sie łsną (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu: lsnąć się.

Znaczenia
Błyszczeć, połyskiwać; (con-, prae-, re-, super)fulgere, coruscare, effulgere, (e-, inter)micare, enitere, explendescere, nidere, radiare, relucere, resplendere, splendescere Calep (42): Pátrz ná Száfir/ ná Rubin/ á ná proſty kámień/ Iuż cięſzkość/ ciemność/ grubość/ wnet obacżyſz ná nim. Ow pyęknie przeźrocżyſty/ że ſie łſnie z dáleká RejWiz 113, 11v, 25v; Ale ieſlim y ták ieſt niecnotliwym/ cżemużem dármo vśiłował? bym też był omyty y ſnieżną wodą/ y łſnęłyby ſie iáko nacżyſthſze ręce moię [et fulserint velut mundissimae manus meae]: Przedſię ty mnie w ſmrodziech ponorzyſz Leop Iob 9/30; miecż wyoſtrzony ieſt/ y wypolerowány. Aby poſiekł ofiáry/ wyoſtrzon ieſt/ áby ſie łſnął/ wypolerowan ieſt [ut splendeat limatus est] Leop Ez 21/10, Ez 21/15; Mącz 492d; Albico ‒ Lſneſzie białło. Calep 49b; Emico ‒ Głanc daie, łſne ſie. Calep 359b; Fulgeo ‒ łsne ſie, ſwiece ſie. Calep 439b; Radio – Stromienie wipuſzczam, łſneſię. Calep 893a; Refulgeo ‒ Bliskam ſie, łſnęſie. Calep 905a, 240a, 264a, 352b, 363a, 394a (23); Tákże brwi przymuſkiwáć/ trzebá by ſie łſnęły/ Wotką z Roży cżerwoney/ tym wdźięcnieyſze były. PaxLiz D2v.

W porównaniach (2): á łſnęło ſie [miasto] iáko Aſpis podobien ku kriſztałowi RejAp 181v, 182v.

Przysłowie: Nye wſſyſtkoć złoto co ſye łſnye. KromRozm I [I]v.
W przen (8): A oto wielmożność Bogá Izráelſkiego ſſlá drogą od wſchodu ſloncá: y miał głos iáko głos wod mnogich/ á źiemiá ſie łſnęłá od máieſtatu iego [et terra splendebat a maiestate eius]. Leop Ez 43/2, Tob 13/13.

W porównaniach (2): iákie ſą iáſne á przeźrocżyſte ſpráwy á poſtępki Páná tego/ á iáko ſą wypolerowáne wſzytki drogi iego/ że ſie łſną iáko moſiądz ogniem roſpalony RejAp 15v; Máieſtat zacność y moc Króléſtwá y Pańſtwá káżdégo [...] iáko perły iákié łſnie ſie: kiedy Król ná poddáność i życzliwość poddánych ma baczenie SarnStat 908.

Szereg: »łsnąć się i błyszczeć« (1): Wſſyſtko co tćyemy w boſkich kſyęgach łſnyeć ſye y błyſſczy z wirzchu/ ále ſlodſſe we wnątrz KromRozm II ov.
a) O osobach (3): Będą ſie łſnąć ſpráwiedliwi [fulgebunt iusti]/ á iáko iſkry między trzćiną będą ſie przebiegáć. Leop Sap 3/7.

W porównaniach (2): Leop Iudic 5/31; á toć ſą oni wybráni mieſzcżánie iego [Boga] [...] á łſną ſie iáko kámyki drogie á rozlicżney pięknośći przed ſwięthym máyeſtatem iego RejAp 182v.

Szereg: »łsnąć się a mięgotać« (1): á ći lepak ktorzy ćiebie miłuią/ ták ſie niechay łſną á mięgocżą/ iáko ſłońcże gdy wſchodzy [sicut sol in ortu splendet ita rutilent]. Leop Iudic 5/31.

Synonimy: błyszczeć, błyszczeć się, iskrzyć się, jaśnieć, jaśnieć się, migotać się, skrzyć się, świecić, świecić się.

Formacje współrdzenne cf ŁSNĄĆ.

Cf ŁSNĄCY SIĘ

LW