[zaloguj się]
[pdf]

MIĘKCZEĆ (10) vb impf

-ę- (9), -e- (1).

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 miękczeję
3 miękczeje miękczeją

praes 1 sg miękczeję (7) [w tym: -e (2)]. ◊ 3 sg miękczeje (1). ◊ 3 pl miękczeją (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Stawać się miękkim, podatnym na dotyk; topnieć; eliquescere Calep; deponere a. ponere duritiem, flaccescere, lentescere, macerescere, tenerescere Cn (4): Eliquesco ‒ Roſtapiąm ſie, miękczeię. Calep 356b.

miękczeć od czego (1): Iako to widamy gdy kto iakie ciaſto vodne na ogniv ſmażi, takoue nie miękcżeie od ognia, ale czo daley tim twardnieie. GlabGad G6v.

W połączeniu szeregowym (1): gdy pierſi brzemienney kthore przed thym zdrowe á pełne były: z nienagła cieńcżeią/ miękcżeią á ſpadaią FalZioł V 31.

W przeciwstawieniu: »miękczeć ... twardnieć« (1): GlabGad G6v cf miękczeć od czego.

a. O działaniu lekarstw i zabiegów na obrzmienia zewnętrzne (1):

W przeciwstawieniu: »twardy ... miękczeć« (1): Nigdy żadnemv za to zle niemyſlił: ále ná ich nienawiść kładł miłość: [...] ná ich kámienie modlitwy/ iáko plaſtr iáki pod ktorym twárde guzy miękcżeią. SkarŻyw [236].

2. Stawać się łagodnym, życzliwym; mollescere Calep, Cn; remollescere, remolliri Cn (1): Mollesco Mollis aut placatus fio – Miękczeię, dobrzeię. Calep 670b.
3. Stawać się słabym, leniwym (1): Mollesco, Miękczeyę/ Lenieyę/ poczinam być niedbáły. Mącz 230a.
*** Bez wystarczającego kontekstu (4): Lenteo ‒ Miękczeię. Calep 591b; Remollesco ‒ Miekczeie. Calep 910a, 908a, 1054b.

Synonimy: 3. lenieć, leniwieć, mdleć, słabieć.

Formacje współrdzenne: zmiękczeć; miękczać, odmiękczać, odomiękczać, pomiękczać, rozmiękczać, umiękczać, zmiękczać; miękczyć, odmiękczyć, ozmiękczyć, rozmiękczyć, rozmiękczyć się, umiękczyć, umiękczyć się, zmiękczyć, zmiękczyć się; zmiękczywać; mięknąć, odmięknąć, rozmięknąć, umięknąć, zmięknąć; mięknieć; wymiękać.

RS