[zaloguj się]
[pdf]

MORDOWAĆ SIĘ (10) vb impf

sie (9), się (1).

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
inf mordowáć się
indicativus
praes
sg pl
1 morduję się
3 morduje się mordują się
praet
pl
3 m pers mordowali się
subst mordowały się
imperativus
sg
3 niech się morduje
conditionalis
pl
3 m pers by się mordowali

inf mordowáć się (2). ◊ praes [1 sg morduję się]. ◊ 3 sg morduje się (2). ◊ 3 pl mordują się (1). ◊ praet 3 pl m pers mordowali się (1). subst mordowały się (1). ◊ imp 3 sg niech się morduje (1). ◊ con 3 pl m pers by się mordowali (1). ◊ part praet act mordowåwszy się (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. mordować.

1. Zabijać się; concurrere mutuis vulneribus Calag (4):
a. W funkcji wzajemnej (3): Wſpomniawſzy ſobie Dawidá/ iáko wiele ludzi poginęło dla iego wyſtąpienia ſwowolnego z żywotá pocżćiwego/ [...] iako ſie potym ſynowie iego mordowáli RejZwierc 46v.
Zwrot: »wespoł się mordować« (1): Einander erwuergen. Społu śię bić. Et, Weſpoł śię mordowáć. Concurrere mutuis vulneribus. Calag 147a.
Szereg: »bić się a (et) mordować« (2): iáko ſie ſámy woyſká biły á mordowáły/ byłoby o tym wiele dziwow piſáć/ co ſobie powoli cżtąc vważáć możeſz. RejZwierc 205v; Calag 147a.
b. W funkcji zwrotnej (1):
Przen: Martwić się [czym] (1): Gdyż ſie cżłowiek niewdzięcżny iádem ſwym morduie/ A choć zna dobrodzieyſtwá przedſię ſie fráſuie. HistLan F4.
2. Męczyć się; niti Mącz; (de)fatigare, lassare Cn (6): Mącz 248a; Niech on klnie/ ty błogoſłaẃ: niech ſye morduie/ A dármo KochPs 169; KochWz 140; chybá to ieden nád drugiego ma/ iż ieden záraz ſkona/ á drugi ſie dłużey morduie. GostGosp 154; [morduię się/ Laboro, entori, defatigor. Volck Lll3v].

mordować się z czym (1): Thu ſie theż mogą vcieſzyć wſzyſcy wierni ná ziemi ktorzy thu ieſzcże boiuią iákó pocżćiwi rycerze/ á morduią ſie s tym nędznym ſwiátem RejAp 193.

mordować się na czym (1): Sálomon [...] mowi: Przypátrzyłem ſye vtrapieniu któré przepuśćił Bóg ná ſyny Ludzkié/ áby ſye ćiągnęli á mordowáli ná tym/ iáko wſzyſtko Bóg dobrze vczynił czáſu ſwego [non inveniat homo opus, quod operatus est Deus ab initio usque ad finem Vulg Eccle 3/11] Oczko 5v.

[Zwrot: »z śmiercią się mordować« = konać: Iako ſię ſtemi ludźmi/ ktorzy ſię s śmierćią biedzyć poczynaią obychodzyć. Przytrafia ſię częſto/ że niektorzy ſię s śmierćią zapoczną mordowáć/ albo przy rozumie więcei nie ſą/ gdy sługa słowa Bożego do nych przyidźie/ za takowemi vprzeimie ſię modlić panu Bogu należy UstKościel 180.]

Synonimy: 1. bić się, bojować, potykać się, walczyć, zabijać się; 2. biedzić się, męczyć się, pracować się, trudzić się.

Formacje współrdzenne cf MORDOWAĆ.

Cf MORDOWANIE, MORDUJĄCY SIĘ

JB