[zaloguj się]
[pdf]

NIEBIEGŁY (9) part praet act

W pisowni łącznej (7), w rozłącznej (2).

Oba e jasne.

Fleksja
sg
mNniebiegły
Gniebiegł(e)go
Dniebiegł(e)mu
Aniebiegł(e)go
pl
N m pers niebiegli
D niebiegł(e)m
A m pers niebiegł(e)

sg m N niebiegły (2). ◊ G niebiegł(e)go (1). ◊ D niebiegł(e)mu (1). ◊ A niebiegł(e)go (1). ◊ pl N m pers niebiegli (3). ◊ [D niebiegł(e)m.] ◊ A m pers niebiegł(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

W funkcji przymiotnika (9):
1. Niedostatecznie wprawny, nieobeznany; ignorans, imperitus, imprudens, inexpertus, inscius, rudis Cn (8): SienLek 35; ktore [miasto]/ gdybyſmy Páná niebiegłego w Rycerſtwie wźięli/ łácnoby od nas odſtąpiło MycPrz II C2, II C4.

niebiegły w czym (3): iż też niebiegli w rzecżach ſą/ á ták mniemayąc iżeby prawdziwego co mowili/ w wielu ſię rzecżach omyláyą. KwiatKsiąż C2. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »w Piśmie Świętym niebiegły« (2): przywodzićie wiele piſmá do tego wymyſlonego Cżyścá/ ábyśćie ludzi proſte y w piśmie Świętym niebiegłe/ tym ſnádniey mogli zmamić KrowObr 75; CzechRozm 132.
Szereg: »prosty i niebiegły« (1): KrowObr 75 cf Wyrażenie.
a. W funkcji rzeczownika [w czym] (2): KwiatKsiąż B2; zbránia [lege: z brania] do małżeńſtwá dwu śioſtr rodzonych zbudowáć ſie nie rozumnemu y wtáiemnicách wiary świętey niebiegłemu trudno. SkarŻyw A5.
2. Niewykształcony, prosty (1): Municipalis homo, Proſty/ Niebiegły/ niećwiczony człowiek. Mącz 237d.
a. [W funkcji rzeczownika:
Szereg: »niebiegły a prostak«: ktorem oſobam wtym naſſem Xięſtwie Pruſkiem [...] poimać ſię niewolno/ a ktorym wolno/ y niebiegłem a proſtakom UstKościel 166.]

Synonimy: 2. niećwiczony, nierozumny, nieuczony, nieumiejętny, niewyćwiczony, niewyuczony, prosty.

Cf BIEGŁY

ASt